Czy mogę odliczać 100 proc. VAT od zakupu usług/towarów związanych z samochodem osobowym przeznaczonym wyłącznie na potrzeby odpłatnego wynajmu? – pyta czytelnik.

Zasady odliczania VAT z tytułu zakupu oraz użytkowania samochodów osobowych są uregulowane w art. 86a ustawy o VAT. Co do zasady, podatnikom przysługuje prawo do odliczenia 50 proc. VAT zawartego w fakturach dotyczących wydatków związanych z pojazdami samochodowymi.

Przez wydatki związane z samochodami osobowymi uważa się:

- nabycie, import lub wytworzenie tych pojazdów oraz nabycie lub import ich części składowych;

- używanie tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze związane z tą umową;

- nabycie lub import paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów (art. 86a ust. 2).

Oznacza to, że co do zasady w odniesieniu do wszystkich zakupów związanych z nabyciem, użytkowaniem oraz kosztami eksploatacji podatnikom przysługuje prawo do odliczenia 50 proc. kwoty VAT. Pozostała część nieodliczonego VAT jest kosztem uzyskania przychodów.

Uwaga! Na podstawie przepisów przejściowych do ustawy o VAT do 30 czerwca 2015 r. obowiązuje zakaz odliczenia VAT od zakupu paliw do samochodów osobowych. Co do zasady podatek naliczony w takiej sytuacji również stanowi koszt uzyskania przychodu.

Kiedy w całości

W odniesieniu do samochodów stanowiących przedmiot wynajmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze ustawodawca wprowadził możliwość odliczenia 100 proc. VAT.

Zgodnie bowiem z art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a w zw. z ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT ograniczenia w odliczeniu VAT nie mają zastosowania, gdy pojazdy samochodowe są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, przy czym sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

Ewidencja niepotrzebna

Warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu nie stosuje się, jeśli pojazdy samochodowe są przeznaczone wyłącznie do:

- odsprzedaży,

- sprzedaży, w przypadków pojazdów wytworzonych przez podatnika,

- oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze

– jeżeli odsprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika (art. 86a ust. 5).

Podatnik, który wykorzystuje samochód wyłącznie do działalności gospodarczej, nie ma zatem ograniczenia w odliczeniu VAT z tytułu wydatków związanych z użytkowaniem samochodu. Jest uprawniony do odliczenia 100 proc. VAT w odniesieniu do wszelkich kosztów związanych z samochodem, w szczególności: kosztów obowiązkowych przeglądów, napraw i konserwacji, wymiany ogumienia czy zakupów akcesoriów do prawidłowego utrzymywania samochodu. Uprawnienie to przysługuje wyłącznie podatnikowi, który jest wynajmującym (udostępniającym) odpłatnie pojazd innym kontrahentom. W odniesieniu do najemcy obowiązują ogólne zasady odliczenia wskazane powyżej (tj. ograniczenie do 50 proc. kwot podatku naliczonego przy zakupie towarów i usług związanych z eksploatacją pojazdów samochodowych, np. zakup opon, akcesoriów samochodowych). Długość okresu najmu nie zmienia po stronie najemcy prawa do odliczenia VAT w tym zakresie. Wyjątek od tego ograniczenia dotyczy wyłączenie najemców, którzy przeznaczą pojazd wyłącznie dla celów działalności i będą prowadzić szczegółowe ewidencje przebiegu pojazdu.

Paliwo do pełna

Dotyczy to również paliwa do samochodów przeznaczonych do odpłatnego wynajmu. Jak bowiem przewiduje art. 12 ustawy z 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2014 r., poz. 312) obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika do 30 czerwca 2015 r. paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu wykorzystywanych do napędu:

- samochodów osobowych;

- innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:

a) 1 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 425 kg,

b) 2 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 493 kg,

c) 3 lub więcej – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 500 kg.

Ograniczenie to nie dotyczy pojazdów samochodowych, które są wykorzystywane przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej.

Zasady określone w regulaminie

Dodatkowym warunkiem wskazanym w ustawie w zakresie odliczenia 100 proc. VAT jest posiadanie przez podatnika do celów dowodowych w trakcie ewentualnej kontroli dokumentu określającego zasady używania samochodów, który by wykluczał możliwość użytkowania ich poza działalnością gospodarczą. Przepisy podatkowe nie wskazują dodatkowych wytycznych w tym zakresie, pozostawiając wypełnienie dyspozycji bezpośrednio podatnikowi. Optymalnym rozwiązaniem byłoby wprowadzenie regulaminu (zarządzenia wewnętrznego) w zakresie wykorzystywania samochodu do celów działalności gospodarczej – odpłatnego wynajmu (wykluczającego użytkowanie samochodów do innych celów, np. prywatnych). Przykładowo można wymienić tutaj:

- obowiązek korzystania z innych samochodów należących do przedsiębiorstwa podatnika lub innych środków transportu (np. taxi);

- ewidencjowanie stanu licznika samochodów przy wydawaniu i odbiorze samochodów od najemców;

- obowiązek parkowania samochodów wyłącznie na terenie prowadzenia działalności gospodarczej podatnika.

Nie trzeba zawiadamiać urzędu

Podatnik nie ma obowiązku dodatkowego zgłoszenia urzędowi skarbowemu zamiaru odliczeń 100 proc. VAT naliczonego od wydatków związanych z samochodami osobowymi przeznaczonymi wyłącznie do celów wynajmu, leasingu itp. Na podstawie art. 86a ust. 12 ustawy o VAT jedynie podatnicy wykorzystujący pojazdy samochodowe wyłącznie do celów działalności gospodarczej i obowiązani do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu mają obowiązek złożyć do urzędu skarbowego specjalną informację o tych pojazdach w terminie siedmiu dni od dnia, w którym poniosą pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami. Jak wyżej wskazano, w odniesieniu do samochodów przeznaczonych tylko na potrzeby odpłatnego wynajmu nie jest konieczne prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu (samochód jest w całości w użytkowaniu po stronie najemcy, a podatnik nie ma praktycznych możliwości wykorzystania samochodu w innych celach niż związane z prowadzoną działalnością gospodarczą). Podatnik nie ma zatem obowiązku składania odpowiednich zawiadomień do urzędu skarbowego.

Autor jest doradcą podatkowym