Jestem czynnym podatnikiem VAT, prowadzę podatkową księgę przychodów i rozchodów. Dostałam fakturę od polskiego agenta za wynajem samochodu w Unii Europejskiej ze stawką VAT NP. Sama nie mam aktywnego VAT UE. Najem trwał krócej niż 30 dni, a faktura została wystawiona przez agenta działającego w imieniu i na rzecz firmy z Niemiec. Na dokumencie jest też osobno wyszczególniona opłata transakcyjna za wynajem tego samochodu. Czy muszę naliczyć i zapłacić VAT? Czy księgować w kwocie netto ze stawką „NP"? – pyta czytelniczka.
Do rozliczania VAT obowiązani są co do zasady sprzedawcy, tj. podatnicy dokonujący dostaw towarów oraz podatnicy świadczący usługi. W niektórych sytuacjach do rozliczania podatku z tytułu dostaw towarów oraz świadczenia usług obowiązani są jednak odpowiednio nabywcy towarów oraz usługobiorcy. Sytuacja taka następuje między innymi w przypadku tzw. importu usług.
Importem usług ustawodawca nazywa sytuację, w której dochodzi do świadczenia usług, z tytułu których podatnikiem jest usługobiorca (zob. art. 2 pkt 9 ustawy o VAT), a więc gdy – w niewielkim uproszczeniu – podatnik posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju (względnie osoba prawna niebędąca podatnikiem, mająca siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju) nabywa usługi od podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski (zob. art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). Co w omawianej sytuacji istotne, aby wystąpił import usług, miejsce świadczenia nabywanej przez podatnika od podatnika zagranicznego usługi musi się znajdować na terytorium Polski. Tylko bowiem wówczas dochodzi do świadczenia podlegającej opodatkowaniu w Polsce usługi (zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).
Miejscem świadczenia usług krótkoterminowego wynajmu środków transportu jest miejsce, w którym te środki transportu są faktycznie oddawane do dyspozycji usługobiorcy (zob. art. 28j ust. 1 ustawy o VAT). Przez krótkoterminowy wynajem środków transportu rozumie się przy tym co do zasady ciągłe posiadanie środka transportu lub korzystanie z niego przez okres nieprzekraczający 30 dni (zob. art. 28j ust. 2 ustawy o VAT; nieistotny w omawianej sytuacji wyjątek dotyczy jednostek pływających – w tym przypadku jest to okres nieprzekraczający 90 dni).
Definicję środków transportu na potrzeby stosowania art. 28j ustawy o VAT określa art. 38 unijnego rozporządzenia wykonawczego (tj. rozporządzenia wykonawczego Rady UE nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – DzUrz UE L 77/1 z 23 marca 2011 r.). Zgodnie z tymi przepisami środkami transportu są oczywiście między innymi samochody >patrz ramka.
Skoro zatem najem trwał krócej niż 30 dni, to nabyta przez Panią usługa wynajmu samochodu jest usługą krótkoterminowego wynajmu środka transportu. Oznacza to, że – zakładając, iż samochód został pani wydany poza terytorium Polski – miejsce świadczenia tej usługi znajduje się poza terytorium Polski, a w konsekwencji jej nabycie nie stanowi dla pani importu usług. Z tytułu zakupu przedmiotowej usługi nie musi pani zatem rozliczać VAT ani uwzględniać w ewidencji VAT. Na podstawie przedmiotowej faktury należy jedynie rozpoznać koszt uzyskania przychodów w kwocie netto.
— Tomasz Krywan, doradca podatkowy
Środki transportu według przepisów o VAT
Środki transportu na potrzeby stosowania art. 28j ustawy o VAT to wszelkie pojazdy, mechaniczne lub inne, a także innego rodzaju wyposażenie i urządzenia służące do przewozu osób lub rzeczy z miejsca na miejsce, w tym przeznaczone do ciągnięcia, przesuwania lub pchania przez pojazdy, i zasadniczo zaprojektowane oraz faktycznie nadające się do wykorzystania w celu transportu.
W szczególności środkami transportu są:
a) pojazdy lądowe, takie jak samochody, motocykle, rowery, trójkołowce oraz pojazdy turystyczne;
b) przyczepy i naczepy;
c) wagony kolejowe;
d) statki;
e) statki powietrzne;
f) pojazdy dostosowane specjalnie do przewozu osób chorych lub rannych;
g) ciągniki i inne pojazdy rolnicze;
h) pojazdy o napędzie mechanicznym lub elektrycznym przeznaczone dla osób niepełnosprawnych.
Środkami transportu nie są natomiast pojazdy trwale unieruchomione ani kontenery.
