Rok podatkowy to okres rozliczeniowy składający się zwykle z 12 kolejno następujących po sobie miesięcy. Rok podatkowy najczęściej pokrywa się z rokiem kalendarzowym, ale nie zawsze. Ustawodawca jasno bowiem wskazał w art. 11 ordynacji podatkowej, że rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Szczegółowe zasady kształtowania roku podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostały określone w art. 8 ust. 1 ustawy o CIT, zgodnie z którym generalnie rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba że podatnik postanowi inaczej w statucie albo w umowie spółki, albo ?w innym dokumencie odpowiednio regulującym zasady ustrojowe innych podatników i zawiadomi o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Wówczas rokiem podatkowym jest okres kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych.

Konieczna forma pisemna

Każda forma zawiadomienia stwierdzająca wolę podatnika w tej kwestii jest dozwolona. Przy czym dla celów dowodowych należy przyjąć formę pisemną. Niektóre urzędy skarbowe opracowują jednak wzory zawiadomień na własne potrzeby.

Zawiadomienie należy złożyć najpóźniej w terminie 30 dni, licząc od dnia zakończenia ostatniego roku podatkowego. Jest to termin prawa materialnego i jego niedotrzymanie wywiera skutki prawne niezależnie od tego, w jakim zakresie mu uchybiono (wyrok NSA ?w Łodzi z 18 grudnia 1996 r., SA/Łd 2862/95).

Osoby prawne i jednostki organizacyjne, które nie były dotychczas podatnikami w rozumieniu ustawy o CIT, muszą zawiadomić organ podatkowy ?o zmianie w terminie 30 dni ?od dnia rozpoczęcia działalności. Przy czym momentem rozpoczęcia działalności jest dzień, w którym spółka uzyskała osobowość prawną (dzień wpisu do KRS), gdyż z tym dniem stała się ona podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (wyrok NSA w Warszawie z 6 września 2013 r., ?II FSK 2416/11).

Przykład

Pierwszy rok podatkowy spółki ABC trwał od dnia uzyskania przez nią osobowości prawnej, czyli od 11 marca 2014 r. Z akt rejestrowych spółki wynika, ?że umowa ABC wraz z innymi dokumentami rejestracyjnymi została złożona w urzędzie skarbowym 24 kwietnia 2014 r. Natomiast 25 kwietnia 2014 r. spółka złożyła w urzędzie skarbowym zawiadomienie, ?z którego wynika, że zgodnie z § 6 umowy spółki rokiem podatkom spółki jest okres od 1 października do 30 września. Spółka zgłosiła więc wybór roku podatkowego innego niż kalendarzowy z naruszeniem terminu, o którym mowa w art. 8 ust. 5 ustawy o CIT. Termin ten upłynął bowiem ?10 kwietnia 2014 r. Spółka zawiadomiła natomiast właściwy urząd skarbowy o wyborze innego niż kalendarzowy roku podatkowego dopiero 25 kwietnia 2014 r. W takiej sytuacji organ podatkowy przyjmie, że wybór pierwszego roku podatkowego innego niż kalendarzowy nie wywiera skutków prawnopodatkowych.

Pierwszy rok podatkowy spółki zakończy się bowiem nie – jak przyjęła to spółka – 30 września 2015 r., ale 31 grudnia 2014 r.

Wskazówki ?dla nowych...

W przypadku podjęcia po raz pierwszy działalności pierwszy rok podatkowy trwa od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego albo do ostatniego dnia wybranego roku podatkowego, nie dłużej jednak niż 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych.

Z kolei w przypadku podjęcia po raz pierwszy działalności ?w drugiej połowie roku kalendarzowego i wybrania roku podatkowego pokrywającego się ?z rokiem kalendarzowym pierwszy rok podatkowy może trwać od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego następującego po roku, w którym rozpoczęto działalność.

...i dla kontynuujących

W razie zmiany roku podatkowego stosownie do art. 8 ?ust. 3 ustawy o CIT za pierwszy po zmianie rok podatkowy uważa się okres od pierwszego miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do końca roku podatkowego nowo przyjętego. Z tym że okres ten nie może być krótszy niż 12 i dłuższy niż 23 kolejne miesiące kalendarzowe.

Jeśli podatnik wybierze inny rok podatkowy niż odpowiadający kalendarzowemu, to ma prawo do późniejszej zmiany decyzji i powrotu do zasady ogólnej.  Wskazany przepis wskazuje bowiem na zasady obliczania pierwszego roku podatkowego po zmianie, nie wskazując jednak, o jaką zmianę chodzi (wyrok WSA we Wrocławiu z 25 lutego 2009 r., I SA/Wr 1312/08).

Trzy kroki

Aby w sposób skuteczny zmodyfikować rok podatkowy, spółka podatnik musi:

1) zmienić umowę (statut),

2) zarejestrować tę zmianę ?w sądzie rejestrowym, gdyż stosownie do art. 255 § 1 kodeksu spółek handlowych zmiana umowy spółki wymaga uchwały wspólników i wpisu do rejestru,

3) zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego ?o tej zmianie.

Wynika z tego, że sama zmiana umowy spółki w formie aktu notarialnego nie jest wystarczająca dla uznania, że zmiana wywiera skutki prawne. Podobnie jak nie jest wystarczający dla uznania, że skutecznie doszło do zmiany umowy spółki, sam fakt podjęcia uchwały o zmianie roku obrotowego na zgodny z rokiem kalendarzowym, okoliczność zmiany umowy spółki w formie aktu notarialnego czy zawiadomienie właściwego urzędu skarbowego o przedmiotowej modyfikacji (wyrok WSA ?w Warszawie z 21 czerwca 2011 r., III SA/Wa 2498/10).

Gdy trzeba zamknąć księgi

Jeżeli z odrębnych przepisów wynika obowiązek zamknięcia ksiąg rachunkowych (sporządzenia bilansu) przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego, to za rok podatkowy uważa się okres od pierwszego dnia miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do dnia zamknięcia ksiąg rachunkowych. W tym przypadku za następny rok podatkowy uważa się okres od dnia otwarcia ksiąg rachunkowych do końca przyjętego przez podatnika roku podatkowego.