Wezwanie z urzędu, gdy spółka ustanowiła pełnomocnika procesowego

Czego dotyczył spór

Dyrektor Izby Skarbowej wymierzył spółce karę porządkową w maksymalnej wysokości. Jego zdaniem spółka nie odpowiedziała na kilkukrotne wezwania dotyczące przedłożenia dokumentów księgowych oraz pisemnych wyjaśnień potrzebnych w trakcie prowadzenia postępowania kontrolnego. Dyrektor ocenił, że spółka celowo utrudniała wyjaśnienie stanu faktycznego dotyczącego jej działalności gospodarczej.

Rozstrzygnięcie

Spółka złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, który uznał, że postanowienie o nałożeniu kary narusza prawo, i je uchylił. Sąd przypomniał, że organ podatkowy ma prawo nałożenia kary porządkowej w związku ?z prowadzonym postępowaniem podatkowym lub kontrolnym. Jednak zgodnie z art. 262 par. 1 pkt 2 ordynacji podatkowej ukarani karą porządkową mogą być: strona, pełnomocnik strony, świadek, biegły, którzy mimo prawidłowego wezwania organu podatkowego bezzasadnie odmówili złożenia wyjaśnień, zeznań, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin lub udziału w innej czynności.

Wezwanie winno zawierać określenie, w jakim celu dana osoba jest wzywana, co oznacza, że w wezwaniu organ winien wskazać cel procesowy wezwania, a więc np. złożenia wyjaśnień, zeznań, wyjaśnień do opinii czy też do uczestnictwa w określonej czynności procesowej. W wezwaniu należy określić także imię i nazwisko osoby wzywanej oraz to, czy osoba wezwana ma się stawić osobiście lub przez pełnomocnika.

Jeśli strona działa przez pełnomocnika, to od chwili doręczenia organowi pełnomocnictwa pełnomocnik powinien być zawiadomiony o wszystkich czynnościach, co zapewnia prawidłowy udział strony w postępowaniu. Można stwierdzić, że w postępowaniu, w którym ustanowiony został pełnomocnik, żadna czynność procesowa nie może się odbyć bez jego wiedzy. Pominięcie przez organ podatkowy pełnomocnika jest równoznaczne z pominięciem strony w postępowaniu – zauważył sąd.

W tej konkretnej sprawie organ wezwał spółkę za pośrednictwem pełnomocnika spółki do przedłożenia dokumentów księgowych oraz pisemnych wyjaśnień wskazanych we wcześniejszych wezwaniach kierowanych do spółki, przywołując numery i daty tych wezwań.

Sąd ocenił, że wskazane w wezwaniu odesłanie do siedmiu wcześniejszych wezwań, w sytuacji gdy były one kierowane do różnych osób (spółki, reprezentanta wspólników spółki, pełnomocnika spółki) ?i zobowiązywały różne osoby (spółkę, reprezentanta wspólników spółki, pełnomocnika spółki) do dostarczenia różnych dokumentów księgowych i wyjaśnień, które w części tylko pokrywały się na przestrzeni siedmiu wezwań, jest niezgodne z przepisami ordynacji podatkowej.

Wezwanie winno wskazywać, jakich dokumentów ?i wyjaśnień organ oczekuje, a nie wzywać do wykonania wcześniejszych wezwań, i to w sytuacji, gdy nie zobowiązywały one spółki, co czyni wezwanie nieskutecznym.

W sytuacji gdy spółka ustanowiła pełnomocnika procesowego, to organ, wzywając spółkę (stronę do osobistego działania), winien zawiadomić pełnomocnika procesowego spółki. Tylko prawidłowe wezwanie, w tym zobowiązanie spółki do przedłożenia dokumentów księgowych, dowodów, złożenia wyjaśnień i doręczenie takiego wezwania spółce, przy zawiadomieniu pełnomocnika spółki, może ewentualnie prowadzić do zastosowania kary porządkowej.