Zalegam ze spłatą zobowiązania. ?Wkrótce minie 150 dni od upływu terminu płatności. W najbliższym czasie nie ma realnych szans, abym uregulował ten dług. Wierzyciel zawiadomił mnie, że parę dni temu sprzedał dług firmie windykacyjnej. Czy to, że wierzyciel sprzedał swoją wierzytelność zwalnia mnie z obowiązku skorygowania odliczonego podatku naliczonego w rozliczeniu za kwiecień 2014 r. (wtedy mija 150 dzień od upływu terminu płatności)? – pyta czytelnik.

Podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona (art. 89a ust. 1 ustawy ?o VAT).

Kiedy uprawdopodobnienie

Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, w przypadku gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego ?w umowie lub na fakturze (art. 89a ?ust. 1a ustawy o VAT).

Z analizy art. 89a ust. 1a ustawy ?o VAT wynika, że nieściągalność może być uznana za uprawdopodobnioną, a w konsekwencji wierzyciel może skorzystać z ulgi na złe długi i pomniejszyć podatek należny, m.in. pod warunkiem, że wierzytelność nie została zbyta w jakiejkolwiek formie. Skoro w przedstawionym stanie faktycznym wierzyciel zbył przedmiotową wierzytelność przysługującą mu wobec dłużnika, to nie może skorzystać z ulgi na złe długi. Zbycie wierzytelności wyklucza zatem możliwość skorzystania z ulgi na złe długi przez wierzyciela.

Nic się nie zmienia

W przypadku nieuregulowania należności wynikającej z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju w terminie 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, dłużnik jest obowiązany do korekty odliczonej kwoty podatku wynikającej z tej faktury, w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 150 dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze (art. 89b ust. 1 ustawy o VAT).

Jeżeli jednak dłużnik uregulował należność najpóźniej w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego, w którym upłynął 150 dzień od dnia upływu terminu płatności tej należności, to zgodnie z art. 89b ust. 1a ustawy o VAT, nie ma obowiązku korekty odliczonej kwoty podatku wynikającej z tej faktury.

W przypadku częściowego uregulowania należności w terminie 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, korekta dotyczy podatku naliczonego przypadającego na nieuregulowaną część należności (zob. art. 89a ust. 2 ustawy o VAT).

Organy podatkowe przyjmują, że przelew wierzytelności przez podatnika-wierzyciela, nie zwalnia podatnika-dłużnika z obowiązku określonego w art. 89b ustawy o VAT, ?tj. skorygowania odliczonego podatku naliczonego z nieuregulowanej faktury. Obowiązek korekty podatku naliczonego jest całkowicie niezależny od tego, czy podatnik-wierzyciel mógł skorzystać z ulgi na złe długi ?i z niej skorzystał, czy też nie. Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej ?w Bydgoszczy z 22 kwietnia 2013 r. (ITPP1/443-76d/13/KM).

Dotkliwa sankcja

W przypadku stwierdzenia, że podatnik naruszył obowiązek określony w art. 89b ust. 1 ustawy o VAT (tj. nie skorygował odliczonej kwoty podatku wynikającej z niezapłaconej faktury), naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30 proc. kwoty podatku wynikającego z nieuregulowanych faktur, który nie został skorygowany zgodnie z art. 89b ust. 1 ustawy o VAT. W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się (zob. art. 89b ust. 6 ustawy o VAT).

Przykład

ABC sp. z o.o. w deklaracji VAT-7 ?za kwiecień powinna pomniejszyć ?o 1000 zł w trybie art. 89b ust. 1 ustawy ?o VAT kwotę podatku naliczonego. ?Nie uczyniła tego jednak i wykazała zobowiązanie podatkowe w wysokości ?23 800 zł. Załóżmy, że w sierpniu 2014 r. miała miejsce kontrola podatkowa, która stwierdziła to naruszenie (wyłącznie). ?W związku z tym we wrześniu 2014 r. została wydana decyzja określająca zobowiązanie podatkowe w VAT za kwiecień 2014 r. w wysokości 24 800 zł, ?a ponadto w decyzji tej organ podatkowy ustalił dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 300 zł ?(1000 zł x 30 proc.).

Autor jest doradcą podatkowym

Kodeks cywilny o przeniesieniu wierzytelności

Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania (art. 509 § 1 kodeksu cywilnego). Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły (art. 510 § 1 k.c.). Jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, przelew tej wierzytelności powinien być również stwierdzony pismem (art. 511 k.c.). Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie.