Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny ?w Warszawie w wyroku z 25 lutego 2014 r. ?(III SA/Wa 2851/13).

Spółka uzyskuje przychody z wynajmu powierzchni handlowych. Z uwagi na nieregulowanie należności czynszowych rozwiązała umowę z jednym z kontrahentów. Wszystkie należności od najemcy były wykazywane jako przychody podatkowe. Spółka posiada informacje, że w aktach rejestrowych dłużnika znajduje się postanowienie sądu upadłościowego oddalające wniosek o ogłoszenie upadłości z uwagi na to, że majątek dłużnika jest niewystarczający na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego. Przedmiotowy wniosek ?o ogłoszenie upadłości został złożony przez innych wierzycieli tej firmy. W związku ?z tym spółka we wniosku o interpretację zadała pytanie: czy posiadając informację o istnieniu postanowienia wydanego ?w postępowaniu wszczętym na wniosek innych wierzycieli, spółka może odpisać ?w ciężar kosztów podatkowych swoje wierzytelności wobec podmiotu, którego to postanowienie dotyczy? Spółka wskazała, że z art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT wynika jedynie, że podstawą do uznania wierzytelności za nieściągalną jest istnienie postanowienia sądu oddalającego wniosek o ogłoszenie upadłości, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. Mogą to więc być postanowienia wydane w toku postępowania toczącego się na wniosek innego wierzyciela lub nawet na wniosek samego dłużnika.

Organ podatkowy w wydanej interpretacji uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Wskazał, że postanowienie zostało wydane na rzecz innego niż spółka podmiotu i tylko ten podmiot obejmują wynikające ?z niego skutki prawne. Postanowienie wydane danemu podatnikowi nie ma zatem znaczenia dla innych wierzycieli. Spółka wniosła na interpretację organu skargę do WSA.

Sąd uznał zarzuty spółki za bezzasadne. Wskazał, że niemożliwe jest odpisanie wierzytelności w ciężar kosztów podatkowych na podstawie postanowienia wydanego w postępowaniu wszczętym na wniosek innego podmiotu. Stan nieściągalności jest stanem faktycznym, dynamicznym, który może ulec zmianie. Sąd zauważył, że ogólną zasadą w prawie podatkowym jest brak możliwości zaliczenia wierzytelności do kosztów uzyskania przychodu, a wyjątek ustanowiony w art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy ?o CIT należy interpretować ściśle.

— Jakub Warnieło, współpracownik Zespołu Zarządzania ?Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentarz eksperta

Dominika ?Ramírez-Wołkiewicz radca prawny, doradca podatkowy, menedżer ?w warszawskim biurze Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

Komentowany wyrok WSA w Warszawie dotyczy sposobu dokumentowania nieściągalności wierzytelności. Zgodnie ?z ustawą o CIT wierzytelności odpisane jako nieściągalne, które zostały uprzednio zarachowane jako przychody należne, mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli ich nieściągalność została ?w odpowiedni sposób udokumentowana. Jednym ze sposobów udokumentowania nieściągalności wierzytelności, wskazanym ?w przepisach ustawy o CIT, jest postanowienie sądu o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, ?gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. W praktyce uznaje się, ?że postanowienie, o którym mowa powyżej, ?to postanowienie sądu wydane na podstawie art. 13 ust. 1 prawa upadłościowego ?i naprawczego, zgodnie z którym sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. Jednocześnie należy podkreślić, że wniosek ?o ogłoszenie upadłości może złożyć zarówno dłużnik, jak i każdy z jego wierzycieli. Oznacza to, że sąd może oddalić zarówno wniosek dłużnika, jak i wierzyciela. Tymczasem w ustawie o CIT nie wymaga się, aby to podatnik (wierzyciel) był stroną postępowania ?o ogłoszenie upadłości. Można byłoby zatem wnioskować, że dla udokumentowania nieściągalności wierzytelności wystarczy sam fakt wydania postanowienia o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, niezależnie ?od tego, czy taki wniosek został złożony przez podatnika (wierzyciela), przez dłużnika ?czy też przez każdego innego wierzyciela.

Wydanie postanowienia o oddaleniu wniosku ?o ogłoszenie upadłości wpisywane jest ?w rejestrze przedsiębiorców w dziale 4, a dane widniejące w tym rejestrze są publicznie dostępne. Każdy podatnik mógłby zatem uznać wierzytelność za nieściągalną (nawet gdyby ?nie był stroną postępowania upadłościowego) w związku z faktem wydania postanowienia ?o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdyż nieściągalność wierzytelności jest udokumentowana odpowiednim postanowieniem sądu. Dodatkowo w opisywanej sprawie podatnik dysponował kopią takiego postanowienia. Tym samym  istniały argumenty przemawiające za prawidłowością stanowiska podatnika przedstawionego we wniosku ?o interpretację.

W związku z tym zarówno interpretacja indywidualna, jak i uzasadnienie ustne wyroku WSA, że niemożliwe jest odpisanie wierzytelności w ciężar kosztów podatkowych na podstawie postanowienia wydanego ?w postępowaniu wszczętym na wniosek innego podmiotu, są co najmniej dziwne. Stanowisko WSA w Warszawie zaprezentowane ?w komentowanym wyroku jest restrykcyjne ?i niekorzystne dla podatników, którzy chcąc zaliczyć do kosztów podatkowych nieściągalne wierzytelności, muszą ponosić dodatkowy ciężar finansowy w celu uzyskania kolejnego postanowienia sądu o oddaleniu wniosku ?o ogłoszenie upadłości. Z niecierpliwością czekam na pisemne uzasadnienie tego wyroku.