- Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą. Urząd skarbowy wszczął wobec mnie postępowanie w zakresie VAT. Sprawa dotyczy odliczeń tego podatku i dotyczy nie tylko mnie, ale również innych przedsiębiorców o tym samym profilu działalności. Czy w ramach toczącego się wobec mnie postępowania podatkowego mogę upoważnić organizację przedsiębiorców do uczestniczenia w tym procesie, aby w razie takiej konieczności służyła mi pomocą? – pyta czytelnik.

Obok organu prowadzącego postępowanie podatkowe i strony, uczestnikiem postępowania może być także – stosownie do art. 133a § 1 ordynacji podatkowej – organizacja społeczna.

Trzy warunki

Może ona występować z żądaniem wszczęcia postępowania lub dopuszczenia jej do udziału w takim postępowaniu pod następującymi warunkami:

- powinna wykazać, że jest to uzasadnione jej celami statutowymi,

- musi przemawiać za tym interes publiczny,

- osoba (podmiot), którego dane postępowanie dotyczy, musi wyrazić na to zgodę.

Aby organizacja społeczna mogła zostać dopuszczona do udziału w toczącym się postępowaniu podatkowym, wymienione przesłanki muszą wystąpić łącznie. Istotne jest przy tym, aby zgoda podatnika była wyrażona w sposób niebudzący wątpliwości – na piśmie.

Na prawach strony

W takim przypadku organizacja uczestniczy w postępowaniu na prawach strony. Żądanie wnoszone przez organizację społeczną musi zawierać elementy podstawowe dla podania, a więc: treść żądania, wskazanie organizacji, od której pochodzi, oraz jej adres (siedziba albo miejsce prowadzenia działalności), a także osobę, której postępowanie będzie dotyczyć i cele statutowe organizacji.

Żądanie organizacji społecznej dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu może być wniesione w każdym czasie w okresie toczącego się postępowania przed organem podatkowym w danej instancji.

Ochrona i wsparcie

Udział organizacji społecznej w postępowaniu dotyczącym podatnika może mu zagwarantować lepszą ochronę praw strony, jak i wsparcie w toku tego postępowania.

Dla podatnika, niejednokrotnie posiadającego tylko elementarne wiadomości z zakresu prawa podatkowego, pomoc ze strony organizacji społecznej, a nawet sama świadomość współuczestnictwa w postępowaniu, ma niebagatelne znaczenie.

Ważna w takich sytuacjach jest współpraca podatnika z organizacją społeczną, która poprzez uczestnictwo w postępowaniu realizuje również własne interesy uzasadnione celami statutowymi.

Przykład

Przedmiotem postępowania podatkowego jest kwestia, czy podatnik – działkowiec, nabywając działkę w rodzinnym ogrodzie działkowym z nasadzeniami, urządzeniami i obiektami będącymi własnością poprzedniego użytkownika tej działki podlega zwolnieniu podatkowemu, określonemu w art. 16 ustawy z 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych.

Z uwagi na to, że zagadnienie dotyczy zakresu statutowej działalności Polskiego Związku Działkowców, związek ten ma prawo zgłosić swój udział w postępowaniu, gdyż jego celem jest reprezentowanie oraz obrona praw i interesów jego członków, jeżeli prawa te wynikają z użytkowania działek w rodzinnych ogrodach działkowych.

Uwaga! Organ podatkowy nie przyznaje takiej organizacji automatycznie prawa do udziału w postępowaniu. Jest bowiem zobowiązany ocenić, czy w świetle przepisów ustawowych i statutowych żądanie organizacji społecznej zostało złożone przez jej należycie umocowany organ.

Jeśli organ podatkowy uzna żądanie organizacji społecznej za uzasadnione, wydaje postanowienie o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu. Postanowienie w sprawie dopuszczenia organizacji społecznej do toczącego się postępowania jest zaskarżalne w drodze zażalenia.

Także w drugiej instancji

Organizacja społeczna, która uczestniczyła w postępowaniu przed organem podatkowym pierwszej instancji, może także brać udział w tej samej sprawie przed organem odwoławczym. Nie jest w tym przypadku konieczne ponowne wydanie postanowienia o dopuszczeniu jej do udziału w postępowaniu podatkowym i badanie przesłanek jej udziału. Organizacja społeczna może brać udział w postępowaniu podatkowym aż do momentu uprawomocnienia się wydanego przez organ podatkowy (ostatecznego) rozstrzygnięcia.

Organizacja społeczna występuje w postępowaniu niezależnie od strony, ale nie jest adresatem decyzji organu podatkowego. Organ podatkowy, uznając żądanie organizacji społecznej o wszczęciu postępowania lub dopuszczeniu do udziału w postępowaniu za uzasadnione, postanawia o wszczęciu postępowania z urzędu lub o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu.

W przypadku postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji społecznej służy zażalenie.