Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Łodzi z 5 lipca 2013 r. (IPTPB3/423-109/ 13-5/MF).
Sprawa dotyczyła obowiązku skorygowania kosztów uzyskania przychodów w przypadku braku terminowej zapłaty zobowiązania. Wprowadzony 1 stycznia 2013 r. art. 15b ustawy o CIT nakłada obowiązek korekty kosztów podatkowych, jeżeli wydatek zaliczony do kosztów nie został uregulowany w określonym ustawą terminie.
W rozpatrywanym przez Izbę Skarbową w Łodzi stanie faktycznym wnioskodawca rozliczał się z kontrahentem poprzez dokonywanie kompensaty wzajemnych zobowiązań. Spółka sprzedawała swoje wyroby podmiotowi, który równocześnie świadczył na jej rzecz usługi. Wnioskodawca zaliczał kwotę wynikająca z faktury otrzymanej od kontrahenta do kosztów uzyskania przychodów, a następnie rozliczał ją poprzez kompensatę. Zarówno faktury wystawiane przez spółkę, jak i otrzymywane przez kontrahenta wskazywały jako termin płatności 60 dni.
Spółka traktowała dzień złożenia oświadczenia o dokonaniu kompensaty za dzień zapłaty. Równocześnie dokonywała ona wpłaty nieskompensowanej kwoty na konto swojego kontrahenta. Dokonywane przez spółkę potrącenie obejmowało każdorazowo wszystkie zobowiązania, których termin płatności przypadał w danym miesiącu i było realizowane w ostatnim dniu roboczym tego miesiąca. Wnioskodawca, występując o wydanie interpretacji, chciał się upewnić, że w przypadku dokonania opisanej kompensaty nie wystąpi po jego stronie obowiązek korekty kosztów uzyskania przychodów.
Izba Skarbowa w Łodzi potwierdziła, że w przedstawionym stanie faktycznym wnioskodawca nie będzie zobligowany do dokonania korekty. Stwierdziła, że uregulowaniem zobowiązania, eliminującym obowiązek korekty, jest każda prawnie dopuszczalna forma wykonania zobowiązana, w tym potrącenie.
Mikołaj Kondej, konsultant w Dziale Prawnopodatkowym PwC
Przepisy o obowiązkowej korekcie kosztów w przypadku braku terminowej zapłaty należności budzą sporo wątpliwości interpretacyjnych. Świadczą o tym nie tylko liczne wnioski podatników o ich interpretacje, ale również kierowane do ministra finansów interpelacje poselskie. Wątpliwości wzbudza nie tylko sposób rozumienia pojęcia „uregulowania", ale także zakres stosowania znowelizowanych przepisów do zakupów ratalnych, leasingu, a także sposób dokonywania ewentualnej korekty w odniesieniu do odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych.
Stanowisko izby skarbowej należy uznać za słuszne. W przypadku, kiedy wzajemna wierzytelność jest potrącana, dochodzi do wygaśnięcia zobowiązania. Skoro zobowiązanie przestaje istnieć, to nie może pozostawać nieuregulowane. Co za tym idzie nie powinien wystąpić obowiązek korekty kosztów uzyskania przychodów po stronie podmiotu, który był dłużnikiem.
Bazując na uzasadnieniu interpretacji przedstawionym przez IS wydaje się, że obowiązek korekty nie wystąpi również w przypadku skorzystania z innych instytucji powodujących wygaśnięcie zobowiązania. W szczególności należałoby uznać, że również odnowienie i zwolnienie dłużnika z długu wyłączają konieczność zastosowania przepisów o korekcie.
W komentowanej sprawie złożenie oświadczenia o potrąceniu następowało przed terminem obowiązku korekty kosztów. Wątpliwości co do konieczności korekty mogłyby powstać w przypadku, w którym oświadczenie o kompensacie zostałoby złożone już po wystąpieniu obowiązku korekty. W praktyce taka sytuacja może wystąpić w szczególności w przypadku umów o wzajemnej kompensacie (umów nettingowych), które przewidują, że potrąceniu podlegają wyłącznie wymagalne wierzytelności.
Również w takim przypadku istnieją argumenty, aby uznać, że obowiązek korekty kosztów nie wystąpi. Zgodnie z kodeksem cywilnym, oświadczenie o potrąceniu ma bowiem moc wsteczną (ex tunc) od czasu, gdy potrącenie stało się możliwe. W efekcie, tak długo jak obie potrącane wierzytelności będą istniały przed momentem powstania obowiązku korekty, można twierdzić, że data złożenia oświadczenia o potrąceniu będzie irrelewantna (wierzytelności te wygasły już w momencie, gdy potrącenie stało się możliwe). Tym niemniej jest prawdopodobne, że organy podatkowe zastosują bardziej restryktywne podejście i przyjmą, że podatnik powinien wyłączyć nieuregulowane wierzytelności z kosztów a dopiero później, w momencie złożenia oświadczenia o kompensacie, będzie on uprawniony do rozpoznania skutków potrącenia. W takim przypadku powstałaby jednak wątpliwość, czy podatnik powinien rozpoznać koszty wynikające ze skompensowanych faktur w momencie złożenia oświadczenia o potrąceniu, czy też cofnąć się z rozpoznaniem kosztu do momentu, w którym potrącenie to stało się możliwe.
Zarysowane problemy związane ze stosowaniem przepisów o korekcie kosztów dobrze pokazują niedoskonałości uchwalonej regulacji. Do momentu nowelizacji przepisów lub ukształtowania się jednolitej linii ich interpretacji podatnikom pozostaje rozstrzygać istniejące wątpliwości poprzez występowanie o wydanie interpretacji indywidualnych.
