- Problem dotyczy VAT odliczanego strukturą sprzedaży (proporcją) od faktur wystawianych przez MPEC i MPWiK za opłatę stałą i zmienną z tytułu dostarczania energii cieplnej (co i cw) oraz opłaty stałej i zmiennej dla zimnej wody i kanalizacji dla nieruchomości, w których są tylko lokale mieszkalne oraz lokale mieszkalne i użytkowe. Czy spółdzielnia mieszkaniowa może rozliczać VAT według struktury, globalnie dla wszystkich administrowanych przez nią nieruchomości, składających się z lokali mieszkalnych oraz mieszkalnych i użytkowych? A może powinna robić takie rozliczenie tylko od tych nieruchomości, w których znajdują się lokale mieszkalne i użytkowe? MPEC wystawia obecnie zestawienie zbiorcze, do którego dołączone są faktury indywidualnie dla każdej nieruchomości, natomiast MPWiK jedną fakturę z wyszczególnieniem poszczególnych nieruchomości.

Jeśli przyjmiemy, że media dostarczane do lokali mieszkalnych powinny być zwolnione z VAT, media zaś dostarczane do lokali użytkowych powinny być opodatkowane VAT (co wynika z zasady kompleksowości świadczeń i do czego prawdopodobnie stosuje się spółdzielnia mieszkaniowa), to z faktur wystawianych przez MPEC (miejskie przedsiębiorstwo energetyki cieplnej) i MPWiK (miejskie przedsiębiorstwo wodociągów i kanalizacji) indywidualnie dla każdej nieruchomości spółdzielnia mieszkaniowa może odliczać VAT strukturą sprzedaży (proporcją roczną). Dotyczy to jednak tylko tych nieruchomości, w których znajdują się jednocześnie lokale mieszkalne i użytkowe. Przy czym – co warto też pamiętać – do lokali użytkowych zaliczają się także garaże.

Natomiast w odniesieniu do tych nieruchomości, w których znajdują się tylko i wyłącznie lokale mieszkalne, jakiekolwiek odliczenie VAT od mediów dostarczanych do tego budynku jest wykluczone. Zasady i technikę odliczeń VAT przy opisanej w pytaniu działalności mieszanej (dostawie mediów zwolnionych od VAT oraz podlegających stawkom VAT) reguluje art. 90 ust. 1, 2 i 3 ustawy o VAT.

Rozwiązanie to stosuje się, jeśli spółdzielnia nie ma innej możliwości ani metody na dokładniejsze przyporządkowanie mediów do lokali użytkowych. Dokładniejszą metodą byłoby bowiem przyporządkowanie np. zgodnie z kluczem podziału kosztów obliczonym na podstawie powierzchni zajętej pod te dwa typy lokali.

Sposób odliczania VAT z wykorzystaniem proporcji rocznej regulowanej przez art. 90 ust. 2 i 3 ustawy o VAT, potwierdzają interpretacje indywidualne fiskusa, np. interpretacja . Dla przykładu interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 17 września 2012 r. (IPTPP1/443-515/12-4/AK). Czytamy w niej: „Z konstrukcji przepisów w zakresie odliczenia podatku naliczonego wynika, że obowiązkiem podatnika w pierwszej kolejności jest przypisanie konkretnych wydatków do określonych rodzajów sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Podatnik ma zatem obowiązek odrębnego określenia z realizacją jakich czynności związany jest podatek wynikający z otrzymanych faktur, czyli dokonania tzw. bezpośredniej alokacji.

Natomiast zasada proporcjonalnego odliczania podatku ma zastosowanie do tej kategorii zakupów, których nie da się jednoznacznie przypisać do konkretnego rodzaju sprzedaży, czyli do zakupów kwalifikowanych jako »zakupy związane ze sprzedażą opodatkowaną i zwolnioną«.

Dopiero bowiem w przypadku, gdy w odniesieniu do poniesionych wydatków nie jest możliwe wyodrębnienie kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami opodatkowanymi VAT, w celu prawidłowej realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego, podatnik powinien zastosować metodę proporcjonalnego odliczenia podatku naliczonego, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 ustawy o VAT.

Proporcję tę podatnik powinien ustalić jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności opodatkowanych, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności opodatkowanych i zwolnionych".

—Elżbieta Rogala niezależny ekspert i wykładowca VAT, www.elzbietarogala.pl