Tak uznała Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 19 stycznia 2013 r. (IPTPB3/423-354/12-2/KJ).
Spółka jest przedsiębiorcą wyspecjalizowanym w oferowaniu produktów i usług o charakterze finansowym dla podmiotów działających na rynku medycznym.
W ramach prowadzonej działalności finansowej, spółka oferuje dostawcom sprzętu medyczne- go usługę finansowania wierzytelności przyszłych, które powstaną w związku z realizacją umowy o dos- tawę sprzętu medycznego nabywanego przez placówki medyczne. Na podstawie umowy finansowania wierzytelności przyszłych, spółka nabywa wierzytelności w chwili ich powstania za cenę stanowiącą 100 proc. wierzytelności.
Za swoje usługi spółka pobiera wynagrodzenie w postaci prowizji, stanowiącej określony procent wartości nabywanych wierzytelności. Co do zasady, w pierwszej kolejności spółka wypłaca na rzecz dostawcy równowartość części wierzytelności oraz pobiera zaliczkę na poczet świadczonej usługi finansowania.
Zaliczka jest częścią przyszłego wynagrodzenia prowizyjnego spółki i jest obliczona proporcjonalnie do wypłaconych środków na poczet ceny nabycia przyszłych wierzytelności. Fakt otrzymania zaliczki jest dokumentowany przez spółkę poprzez wystawienie faktury VAT.
W przypadku, gdy wierzytelność nie powstanie, spółka zwraca dostawcy kwotę zaliczki oraz wystawia notę odsetkową za okres faktycznego korzystania z finansowania. Na tle tak przedstawionego stanu faktycznego, spółka zwróciła się do organu podatkowego z pytaniem, czy pobrana zaliczka na poczet usługi finansowania wierzytelności przyszłych jest przychodem do opodatkowania w momencie jej otrzy- mania.
W ocenie spółki, otrzymana kwota na poczet przyszłej usługi finansowania jest zaliczką, która nie ma charakteru definitywnego i nie powinna być uznana za przychód podatkowy na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT.
Organ podatkowy uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. W jego ocenie, kwoty, które spółka otrzymała tytułem prowizji, nie mają charakteru zaliczek na poczet realizacji umowy finansowania, zaś spółka powinna rozpoznać przychód na podstawie art. 12 ust. 3a pkt 1 ustawy o CIT.
Aleksandra Wośv doradca podatkowy, konsultant w Dziale Prawnopodatkowym PwC
Komentuje Aleksandra Woś, doradca podatkowy, konsultant w Dziale Prawnopodatkowym PwC
Zgodnie z ogólną zasadą, wyrażoną w ustawie o CIT (art. 12 ust. 3a), za datę powstania przychodu dla celów podatkowych uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury lub uregulowania należności.
Z kolei na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT, do przychodów nie zalicza się m.in. pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych. A zatem, co do zasady, otrzymanie zaliczki nie powoduje powstania przychodu podatkowego po stronie otrzymującego.
Omawiana interpretacja dotyczy usług finansowania wierzytelności przyszłych, które mogą być uznane za usługi faktoringowe. Z reguły, na podstawie umowy faktoringu, wyspecjalizowany podmiot (faktor) nabywa wierzytelności przysługujące innemu podmiotowi (faktorantowi). W tym kontekście warto wskazać, że usługi faktoringowe nie są w Polsce unormowane ustawowo, co może powodować wątpliwości w zakresie opodatkowania takich usług i czynności z nimi związanych.
Stanowisko organu podatkowego wyrażone w przedmiotowej interpretacji jest w dużej mierze niespójne i wew- nętrznie sprzeczne. Z jednej bowiem strony organ podatkowy potwierdził, że momentem wykonania usługi przez podatnika jest dzień nabycia wierzytelności w formie cesji. Jednocześnie uznał on, że w zakresie będącym przedmiotem zapytania podatnika (gdy nie dojdzie do powstania wierzytelności), otrzymane płatności nie mogą być traktowane jak płatności na poczet dostawy towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach rozliczeniowych.
W ocenie organu podatkowego, art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT dotyczy sytuacji, w których w momencie otrzymania zaliczki „nie ma wątpliwości", że dostawy towarów i usług zostaną faktycznie wykonane. Zdaniem organu podatkowego, z umowy lub faktury powinno również wynikać, czy określona kwota „stanowi wpłatę na wykonanie usługi w przyszłym okresie".
Odnosząc się do omawianej sprawy organ podatkowy uznał także, że wspomniany wyżej przepis nie będzie miał tu zastosowania, gdyż „potrącane kwoty prowizji stanowią wynik ustaleń między stronami", a zatem nie mają charakteru zaliczek. Organ nie przedstawił jednocześnie wyjaśnienia, w jakich przypadkach można uznać, że brak jest wątpliwości co do wystąpienia przyszłej dostawy towarów lub wykonania usług.
Wykładnia zaprezentowana przez organ podatkowy w tym zakresie mogłaby prowadzić do kuriozalnej sytuacji, w której podatnik otrzymujący zaliczkę na poczet przyszłych dostaw towarów lub świadczenia usług, w razie jakichkolwiek wątpliwości co do powodzenia transakcji, musiałby traktować otrzymaną zaliczkę jako przychód podatkowy, a następnie dokonywać korekty rozliczeń podatkowych w momencie jej zwrotu.
O ile ogólne uwagi wprowadzające organu podatkowego, dotyczące momentu powstania przychodu dla celów podatkowych nie budzą wątpliwości, o tyle stanowisko organu w zakresie pytania podatnika jest wewnętrznie sprzeczne i niejednoznaczne, co powinno być przesłanką do uchylenia omawianej interpretacji.
