Płatnik odpowiada za niewpłacone podatki

Pracodawca, który zatrudnia pracowników, niezależnie od tego, czy na umowę o pracę, umowę zlecenie, czy umowę o dzieło, powinien w ciągu roku pobierać i wpłacać do urzędu skarbowego zaliczki na podatek dochodowy z tytułu wypłaconych wynagrodzeń.

Płatnik, który nie wykonał tych obowiązków, odpowiada całym swoim majątkiem za podatek niepobrany lub podatek pobrany, ale niewpłacony. Przy czym niewypełnienie tego obowiązku powoduje odpowiedzialność podatkową płatnika oraz odpowiedzialność karną skarbową osób odpowiedzialnych za pobór podatku.

Trzeba zgłosić do urzędu

Zakład pracy będący płatnikiem ma obowiązek wyznaczyć konkretną osobę, której zadaniem będzie obliczanie, pobieranie oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot. Płatnik musi zgłosić do urzędu skarbowego imiona, nazwiska i adresy tych osób.

Zgłoszenia należy dokonać w terminie wyznaczonym do pierwszej wpłaty, a w przypadku zmiany osoby wyznaczonej – w terminie 14 dni od dnia, w którym wyznaczono inną osobę. Mówi o tym art. 31 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.).

Organ wydaje decyzję

Jeżeli organ podatkowy stwierdzi, że zakład pracy jako płatnik nie odprowadził należnych zaliczek na podatek dochodowy, to wydaje decyzję o odpowiedzialności podatkowej płatnika. Określa w niej wysokość należności z tytułu niepobranego lub pobranego, a niewpłaconego podatku (art. 30 o.p.).

Stroną tego postępowania jest zakład pracy, czyli płatnik, a więc decyzja o odpowiedzialności podatkowej jest wydawana wobec płatnika, a nie wobec osoby wyznaczonej do obliczania podatków. Wprawdzie osoba wyznaczona wykonuje funkcję płatnika, ale odpowiedzialność podatkową zgodnie z ordynacją podatkową ponosi zakład pracy jako płatnik.

Oprócz odpowiedzialności podatkowej, istnieje również odpowiedzialność karna skarbowa za niepobrane i niewpłacone podatki. W tym przypadku odpowiedzialność ponoszą osoby fizyczne, które zajmują się sprawami płatnika.

Przykład

Spółka z o.o. wypłaca wynagrodzenia pracownikom i współpracownikom. Jest z tego tytułu płatnikiem.

W tym przypadku odpowiedzialność powinien ponosić ktoś z zarządu spółki, np. ten członek zarządu, który prowadzi sprawy finansowe spółki, albo osoba, która została wyznaczona do obliczania podatków.

Odpowiedzialność karna skarbowa

Jeżeli w firmie nie wyznaczono osoby odpowiedzialnej za pobór i wpłacanie zaliczek, to odpowiada ta osoba, która była zobowiązana do jej wyznaczenia. Jeśli jednocześnie nie wyznaczono osoby do wykonywania funkcji płatnika i nie pobrano albo nie wpłacono podatku lub wpłacono go w wysokości niższej niż należna, to jest to wykroczenie skarbowe i płatnik odpowiada z art. 77 kodeksu karnego skarbowego lub art. 78 k.k.s oraz z art.79 k.k.s.

Płatnik, który nie wpłaca pobranego podatku w terminie na rzecz właściwego organu, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat trzech, albo obu tym karom łącznie. Jeżeli kwota niewpłaconego podatku jest małej wartości, to sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

Jeżeli natomiast kwota niewpłaconego podatku nie przekracza ustawowego progu, to sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art.77 k.k.s.).

Natomiast płatnik, który nie pobiera podatku albo pobiera go w kwocie niższej od należnej podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2 albo obu karom łącznie (art.78 k.k.s.).

Za nie wyznaczenie w wymaganym terminie osoby odpowiedzialnej za obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot lub nie zgłoszenia właściwemu organowi podatkowemu wymaganych danych takiej osoby płatnik podlega karze grzywny za wykroczenia skarbowe (art.79 k.k.s.).

Z kolei podstawą do ukarania osoby wyznaczonej do pełnienia funkcji płatnika jest art. 9 § 3 k.k.s zgodnie z którym za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada jak sprawca także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi płatnika.

A więc osobie wyznaczonej grożą kary z art. 77 i 78 k.k.s., o których mowa wyżej.

Deklarację może podpisać pełnomocnik

W myśl art. 80b o.p. podpisanie deklaracji przez pełnomocnika zwalnia podatnika, płatnika, inkasenta z obowiązku podpisania deklaracji. Płatnik ma zatem prawo wyznaczyć pełnomocnika do podpisywania deklaracji składanych nie tylko w formie elektronicznej, ale również w formie papierowej.

Pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji upoważnia tylko do złożenia podpisu na deklaracji, a odpowiedzialność podatkowa spoczywa w dalszym ciągu na płatniku.

Potwierdził to NSA w wyroku z 18 grudnia 2009 r. (IFSK 1303/08). Czytamy w nim, że: „pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji ma szczególny charakter. Upoważnia tylko do złożenia podpisu na deklaracji z wyłączeniem innych działań na rzecz podatnika. Na jego podstawie pełnomocnik nie jest uprawniony do sporządzenia i poprawienia rozliczenia. Takie uprawnienia muszą wynikać z innego tytułu prawnego".