Wysokość grożących kar oraz przedawnienie karalności w przestępstwie i wykroczeniu skarbowym

Przedawnienie karalności czynu zabronionego oznacza, że z upływem oznaczonego czasu od jego popełnienia sprawcy nie można już ścigać.

Karalność wykroczenia skarbowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok. Jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie przeciwko sprawcy, to karalność popełnionego przez niego wykroczenia skarbowego ustaje z upływem dwóch lat od zakończenia tego okresu.

Trzeba się spieszyć

W przypadku sprawców wykroczeń skarbowych organy skarbowe mają mało czasu na wykrycie sprawcy oraz przeprowadzenie względem niego postępowania.

W praktyce zdecydowana większość sprawców wykroczeń skarbowych jest ujmowana na gorącym uczynku np. poprzez niewydanie paragonu z kasy fiskalnej. Kolejna grupa karanych za przestępstwa skarbowe to podatnicy, którzy z opóźnieniem składają organom podatkowym deklaracje podatkowe.

Jeżeli organom nie uda się wykryć sprawcy któregoś ze wskazanych czynów, to szansa na jego skuteczne ukaranie drastycznie spada.

Mandat tylko czasem

Postępowanie w sprawie o wykroczenie skarbowe zazwyczaj kończy się nałożeniem na sprawcę mandatu karnego. Uwaga jednak, bo mandat karny nakładany na podstawie przepisów k.k.s. jest wyższy od tego, który można nałożyć za popełnienie „powszechnego” wykroczenia.

W tym przypadku co do zasady mandat nie może przekroczyć 500 zł. Natomiast kwota mandatu nakładanego przez finansowy organ prowadzący postępowanie nie może przekroczyć sumy odpowiadającej dwukrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę (czyli obecnie 3 tys. zł).

Gdyby sprawca nie zgodził się na przyjęcie mandatu bądź organ prowadzący postępowanie w sprawie o wykroczenie skarbowe uznał, iż wskazana kwota byłaby zbyt niska, to wtedy sprawa może trafić do sądu, który może wymierzyć sprawcy wykroczenia grzywnę w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia (czyli od 150 do 30 tys. zł).

W tym miejscu ujawnia się druga, istotna różnica pomiędzy przestępstwami a wykroczeniami skarbowymi, a mianowicie wysokość sankcji grążących za te czyny. Za wykroczenie skarbowe grozi grzywna wymierzana kwotowo.

Stawki dzienne i kwotowe

Z kolei za popełnienie przestępstwa skarbowego ustawodawca przewidział: karę grzywny w stawkach dziennych, karę ograniczenia wolności oraz karę pozbawienia wolności. Wymierzając karę grzywny, sąd powinien ustalić stopień winy sprawcy przestępstwa skarbowego i na tej postawie wymierzyć mu poszczególną ilość stawek dziennych, a następnie przystąpić do badania stanu majątkowego oskarżonego. Uzyskanie tych danych umożliwia określenie kwoty poszczególnych stawek dziennych.

Sprawca przestępstwa skarbowego może zostać zobowiązany do zapłaty grzywny w granicach od 10 do 720 stawek dziennych, przy czym wartość jednej stawki musi wahać się pomiędzy jedną trzydziestą częścią minimalnego wynagrodzenia (czyli w tym roku 50 zł) ani też nie może przekraczać jego czterystukrotności (czyli obecnie 20 tys. zł).

Z surowszym wymiarem kary muszą się liczyć sprawcy przestępstw skarbowych, wobec których sąd zastosuje jej nadzwyczajne obostrzenie. Do tej grupy zaliczają się sprawcy działający m.in. w zorganizowanej grupie lub związku mającym na celu popełnienie przestępstwa skarbowego, recydywiści oraz osoby, które uczyniły sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu.

Wobec takiego sprawcy sąd wymierza w najgorszym wypadku karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane przestępstwo skarbowe w wysokości nie niższej niż  miesiąc do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę, co nie wyłącza wymierzenia z takim samym obostrzeniem także kary grzywny grożącej za to przestępstwo.

Przy przestępstwach dłuższa karalność

Karalność przestępstwa skarbowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat:

1) pięć – gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą trzech lat;

2) dziesięć – gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą pozbawienia wolności przekraczającą trzy lata.

Jeżeli we wspomnianym okresie wszczęto postępowanie przeciwko sprawcy, karalność popełnionego przez niego przestępstwa skarbowego określonego w pkt 1 ustaje z upływem pięciu lat, a przestępstwa skarbowego określonego pkt 2 – z upływem dziesięciu lat od zakończenia tego okresu.

Karalność przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej ustaje także wówczas, gdy nastąpiło przedawnienie tej należności.