Tak orzekł WSA we Wrocławiu 16 marca 2012 r. (I SA/Wr 186/12).
Spółka, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, często wystawia faktury korygujące. Artykuł 29 ust. 4a ustawy o VAT zobowiązuje ją do uzyskiwania potwierdzeń od nabywców, że korekty zostały im doręczone. W niektórych sytuacjach uzyskanie takiego potwierdzenia jest jednak utrudnione. We wniosku o interpretację przepisów spółka zadała pytanie, w jakim momencie ma prawo do uwzględnienia wystawionej korekty faktury w deklaracji VAT, w tym do obniżenia podatku należnego?
Jej zdaniem prawo to przysługuje za okres, w którym wystawiła owe korekty. Brak możliwości obniżenia podstawy opodatkowania w przypadku nieposiadania potwierdzenia odbioru może doprowadzić do naruszenia zasady neutralności i zasady proporcjonalności. Polskie regulacje przewidujące taki wymóg wykraczają więc poza zakres uprawnień wynikających z dyrektywy 2006/112/WE i nie mają zastosowania w sprawie.
Organ podatkowy stwierdził, że wprowadzony w art. 29 ust. 4a ustawy o VAT wymóg posiadania potwierdzenia jest zgodny z prawem unijnym, bowiem dyrektywa dała państwom członkowskim swobodę w zakresie wprowadzenia dodatkowych wymogów dla zapewnienia prawidłowego poboru VAT.
Sąd uchylił interpretację. Orzekając, oparł się na wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości o sygn. C-588/10 stwierdzającym zgodność art. 29 ust. 4 ustawy o VAT z regulacjami wspólnotowymi. ETS zwrócił jednak uwagę, że gdyby pozyskanie spornego potwierdzenia było utrudnione, państwo powinno dokonać takiej wykładni przepisów, aby nie naruszyć zasady neutralności i proporcjonalności.
Dlatego organ podatkowy ponownie rozpoznając tę sprawę, powinien uwzględnić fakt, że jeżeli uzyskanie w rozsądnym terminie potwierdzenia doręczenia faktury korygującej jest niemożliwe lub nadmiernie utrudnione, należy umożliwić podatnikowi wykazanie rzeczywistego obrotu w inny sposób.
Aneta Winiarska współpracowniczka Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Przemysław Skorupa starszy menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)
Komentuje Przemysław Skorupa, starszy menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)
Omawiany wyrok jest jednym z pierwszych dotyczących potwierdzeń odbioru faktur korygujących, wydanych po orzeczeniu ETS w sprawie C-588/10 (Kraft Foods Polska).
Trybunał uznał, że co do zasady wymóg uzyskiwania potwierdzeń odbioru faktur korygujących jest zgodny z art. 90 dyrektywy VAT.
Niemniej stwierdził, że jest niezgodny z prawem unijnym w zakresie, w jakim uniemożliwia obniżenie obrotu w sytuacji, gdy w rozsądnym terminie uzyskanie potwierdzenia nie było możliwe lub było nadmiernie utrudnione. Niestety, Trybunał nie sprecyzował, co należy rozumieć przez rozsądny termin ani nie wyjaśnił, w jakich przypadkach można uznać, że podatnik dochował należytej staranności, by doręczyć fakturę korygującą.
W ustnym uzasadnieniu WSA we Wrocławiu powołał się na pogląd wyrażony w orzeczeniu ETS i wskazał, że organy podatkowe powinny zbadać, czy przesłanki zmniejszenia obrotu w świetle orzeczenia ETS zostały w przedstawionej przez podatnika sytuacji spełnione.
W świetle orzeczenia wrocławskiego WSA, jeżeli podatnik chciałby obniżyć obrót bez wymaganego potwierdzenia odbioru faktury korygującej, powinien wykazać, że rzeczywiście doszło do obniżenia podstawy opodatkowania (np. zwrócono część wynagrodzenia w związku z udzieleniem rabatu), a podatnik dochował należytej staranności celem upewnienia się, że nabywca otrzymał fakturę korygującą i się z nią zapoznał.
Podatnik powinien zatem podjąć stosowne działania mające na celu uzyskanie potwierdzenia i dopiero w przypadku bezskutecznej próby może obniżyć obrót. Warto przy tym zauważyć, że sąd w omawianej sprawie zobowiązał organ podatkowy do wskazania w interpretacji, jakie dokumenty powinien posiadać podatnik w celu potwierdzenia, że podjął działania mające na celu wykazanie, że poczynił właściwe kroki w celu uzyskania potwierdzenia (np. wysłał fakturę korygującą za zwrotnym potwierdzeniem odbioru). Sąd zobowiązał również organ do określenia, jaki termin należy traktować jako rozsądny w kontekście powołanego orzeczenia ETS.
Omawiany wyrok jest identyczny, jak wydane wcześniej również przez WSA we Wrocławiu orzeczenie z 8 marca 2012 r. (I SA 147/12) w podobnej sprawie. Warto zwrócić uwagę, że oba orzeczenia są korzystne dla podatników i nakazują organom podatkowym dogłębne zbadanie sprawy w celu potwierdzenia, czy w świetle orzeczenia ETS w sprawie Kraft Foods Polska podatnik mógłby obniżyć obrót, mimo że nie posiada potwierdzenia odbioru faktury korygującej.
Szkoda jednak, że przynajmniej w wyroku z 8 marca sąd jednoznacznie nie wskazał, w jakich sytuacjach powinno to być możliwe. Być może w pisemnym uzasadnieniu do komentowanego orzeczenia sąd zawrze określone wskazówki dla organu podatkowego, tak by nie pozostawiać mu zbytniego uznania.
