Jest to możliwe, jeśli zgodnie z przewidywaniami auto będzie używane krócej niż rok. Wtedy nie jest bowiem uznawane za środek trwały (patrz ramka). Mimo, że fiskus zgadza się z taką wykładnią przepisów, to przed zastosowaniem tego rozwiązania warto wystąpić o interpretację. Przepisy nie są bowiem jednoznaczne. Nie można więc wykluczyć, że za jakiś czas stanowisko organów podatkowych ulegnie zmianie.

- W 2008 r. kupiłem samochód osobowy do celów prywatnych. Obecnie chciałbym go używać wyłącznie dla celów działalności gospodarczej. Nie jestem jednak pewien, czy nie sprzedam go przed upływem roku. Czy powinienem wprowadzać go do ewidencji środków trwałych? – pyta czytelnik

W takiej sytuacji należy dokładnie przeanalizować, czy opłaca się wprowadzać samochód do majątku firmy, czy też lepiej rozliczać koszty uzyskania przychodów w ramach limitu wynikającego z ewidencji przebiegu pojazdu. Jeżeli bowiem sprzedaż nie następuje w ramach działalności gospodarczej i dochodzi do niej po upływie pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym podatnik nabył auto, to nie powstanie z tego tytułu przychód opodatkowany PIT.

Wynika to z art. 10 ust 1 pkt 8 lit. d ustawy o PIT. Jeśli samochód jest składnikiem majątku firmy, to jego sprzedaż spowoduje powstanie przychodu z działalności gospodarczej. Nie zawsze jednak będzie to niekorzystne. Jest bowiem prawdopodobne, że koszty uzyskania tego przychodu będą od niego wyższe.

Przedsiębiorca, który wprowadza do majątku firmy kupiony wcześniej do celów osobistych samochód, musi ustalić jego wartość początkową.

Wartość rynkowa zwykle bez znaczenia

Organy podatkowe zgadzają się z korzystną dla podatników wykładnią, że jest to cena nabycia (nawet gdy aktualna cena rynkowa jest znacznie niższa). Przy sprzedaży tego samochodu kosztem uzyskania przychodu jest wartość początkowa pomniejszona o dokonane odpisy amortyzacyjne.

Inaczej będzie, gdy podatnik uzna, że samochód będzie używany w firmie krócej niż rok. Wtedy nie będzie on uznany za środek trwały, a wydatki na jego nabycie można zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów. Potwierdza to interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 30 stycznia 2012 r. (IPTPB1/415-275/11-2/MD).

Czytamy w niej, że „jeżeli wnioskodawca dla zakupionego samochodu osobowego wykorzystywanego dla celów prowadzonej działalności gospodarczej określił okres używania krótszy niż rok oraz nie zaliczy go do środków trwałych podlegających amortyzacji, to wartość tego samochodu ustalona w oparciu o cenę nabycia, o której mowa w art. 22g ust. 3 ustawy o podatku od osób fizycznych, wynikającą z faktury nabycia, może obciążyć jednorazowo koszty uzyskania przychodów”.

Konieczny związek z przychodem

Warto jednak dokładnie przeanalizować wyjaśnienia Izby Skarbowej w Łodzi. Z pytaniem zwrócił się podatnik, który dla celów prowadzonej działalności zamierzał wprowadzić samochód nabyty w 2007 r. Jego okres użytkowania nie będzie przekraczał jednego roku. W związku z tym samochód ten nie zostanie zaliczony do środków trwałych (ale będzie składnikiem majątku wykorzystywanym w działalności).

Co do zasady izba potwierdziła, że cena nabycia pojazdu jest kosztem. Dodała jednak, że zaliczenie do kosztów wydatków na nabycie składników majątku możliwe jest, jeżeli podatnik wykaże, że były faktycznie wykorzystywane w działalności i przyczyniły się do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Czy konieczna kilometrówka

W opisanej sytuacji może się pojawić jeszcze jeden problem. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy o PIT nie zalicza się do kosztów podatkowych wydatków z tytułu używania niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych samochodu osobowego, w tym także stanowiącego własność osoby prowadzącej działalność gospodarczą, na potrzeby działalności gospodarczej podatnika – w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za 1 km przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra.

W celu ustalenia faktycznego przebiegu samochodu podatnik musi prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu.

Organy podatkowe mogą zatem stać na stanowisku, że dla niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych samochodu trzeba prowadzić ewidencję przebiegu, pomimo że jest składnikiem majątku firmy. Do kosztów podatkowych będzie zaś można zaliczyć koszty tylko od limitu wynikającego z tej ewidencji.

Przykład 1

Podatnik kupił nowy samochód osobowy w 2008 r. i używał go do celów prywatnych. Wydatki na nabycie wyniosły 60 tys. zł. Obecnie wartość rynkowa samochodu wynosi około 20 tys. zł. Od lutego 2012 r. podatnik wykorzystuje go wyłącznie w celach działalności gospodarczej. Przewiduje jednak, że sprzeda go przed upływem roku.

Uznając ten samochód za składnik majątku firmy przedsiębiorca zaliczył w lutym do kosztów uzyskania przychodu 60 tys. zł. Jeśli np. w grudniu 2012 r. sprzeda ten samochód za 20 tys. zł., to kwotę tę wykaże jako przychód z działalności gospodarczej. W sumie obie te operacje spowodują nadwyżkę kosztów nad przychodami w wysokości 40 tys. zł.

Co to jest środek trwały

W myśl art. 22a ust. 1 ustawy o PIT amortyzacji podlegają stanowiące własność lub współwłasność podatnika nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

• budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,

• maszyny, urządzenia i środki transportu,

• inne przedmioty – o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.

Te składniki majątku są środkami trwałymi.

Nie będzie kosztu, gdy pojazd nie służy firmie

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 49 ustawy o PIT nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na zakup zużywających się stopniowo rzeczowych składników majątku przedsiębiorstwa, niezaliczanych zgodnie z odrębnymi przepisami do środków trwałych – w przypadku stwierdzenia, że składniki te nie są wykorzystywane dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, lecz służą celom osobistym podatnika, pracowników lub innych osób, albo bez uzasadnienia znajdują się poza siedzibą przedsiębiorstwa.