Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną spółki cywilnej (sygnatura akt: I FSK 656/11), której fiskus zarzucił błędy w rozliczeniu VAT za II i III kwartał 2009 r. Sąd potwierdził stanowisko organu podatkowego, że spółka miała obowiązek naliczenia VAT od ulepszeń pozostawionych w lokalu, który wynajmowała od właściciela.

Na mocy umowy najmu z maja 2007 r. spółka objęła lokal, który za własne pieniądze przystosowała. Z końcem kwietnia 2009 r. umowa najmu została rozwiązana i w tym samym dniu spółka przekazała lokal wynajmującemu wraz z poczynionymi w nim nakładami.

W grudniu 2009 r. poinformowała fiskusa, że nakłady nie były przedmiotem rozliczeń między stronami ze względu na istotne rozbieżności m.in. co do ich wyceny rynkowej. Nie wystawiono też faktury ani innego dokumentu w związku ze zwrotem lokalu wraz z poczynionymi nakładami. Równocześnie spółka informowała, że prowadzi działania w celu wyceny i sprzedaży poczynionych nakładów.

Pod koniec stycznia 2010 r. złożyła zastrzeżenia do protokołu kontroli podatkowej. Nie zgadzając się z ustaleniami kontrolerów, wskazywała, że porozumienie co do wypłaty równowartości dokonanych ulepszeń zostało zawarte w grudniu. W tym samym czasie wpłacono też należność.

Nieodpłatna usługa

Fiskus nie zmienił stanowiska. W jego ocenie w związku z rozwiązaniem umowy najmu od 30 kwietnia 2009 r. i wobec braku zapisów w umowie dotyczących zwrotu nakładów z tym dniem nastąpiło ich nieodpłatne przekazanie. Obowiązek podatkowy powstał siódmego dnia od wykonania usługi, czyli od przekazania lokalu.

Zdaniem fiskusa dla konsekwencji prawnopodatkowych nia ma znaczenia brak porozumienia stron co do wartości nakładów. Podatek należny od spornego świadczenia spółka powinna rozliczyć w deklaracji VAT-7K za II kwartał 2009 r. Mimo braku porozumienia co do wynagrodzenia powinna wystawić wynajmującemu fakturę na wartość faktycznych kosztów, a potem wraz z ustaleniem wartości nakładów w chwili ich przekazania – dokonać jej korekty.

Stanowisko fiskusa potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku. Jeśli nieodpłatne przekazanie zachodzi, gdy firmie przysługuje prawo obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, to traktuje się je jako odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.

Chwila opodatkowania

WSA potwierdził też, że usługa przeniesienia nakładów zrealizowana została w chwili wydania lokalu, bo wtedy wynajmujący stał się faktycznym dysponentem ulepszeń, które zatrzymał.

Argumentacja spółki nie przekonała też NSA.

– Skarga kasacyjna nie zasługiwała na uwzględnienie – wyjaśnił sędzia NSA Arkadiusz Cudak.

Sąd podkreślił, że stan faktyczny w sprawie nie został skutecznie podważony. W takiej sytuacji fiskus prawidłowo uznał, że doszło do świadczenia usług, które należało rozliczyć do celów VAT już z chwilą opuszczenia lokalu przez najemcę. Wyrok jest prawomocny.

Opinia:

Mirosław Siwiński doradca podatkowy z Kancelarii Prawnej Witold Modzelewski

Trudno się nie zgodzić z NSA, iż przekazanie nakładów na obcą nieruchomość to świadczenie usług. Niewątpliwie nie jest to dostawa towarów. Zgodnie bowiem z przepisami prawa cywilnego, jeżeli są to przynależności tej nieruchomości (a tak zazwyczaj jest), to stają się z mocy prawa własnością właściciela nieruchomości. Jednocześnie osoba, która dokonała tych nakładów, ma co do zasady roszczenie o ich zwrot. Lepiej przy tym dokonać odpłatnie takiego rozliczenia. Pozwoli to na swobodne ustalenie podstawy opodatkowania i momentu powstania obowiązku podatkowego z prawem do odliczenia po stronie nabywcy tych nakładów.