- Przed końcem roku chcemy zakupić maszynę produkcyjną, którą firma będzie użytkować na podstawie umowy leasingu. Wahamy się jeszcze między leasingiem operacyjnym a finansowym (kapitałowym). Która umowa jest bardziej korzystna, jeśli chodzi o rozliczenia VAT?

– pyta czytelnik.

Leasing operacyjny jest świadczeniem usługi, natomiast leasing finansowy – dostawą towaru, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 9 ustawy o VAT. Następstwem tego rozróżnienia jest inne określenie daty powstania obowiązku podatkowego oraz inny sposób ustalenia podstawy opodatkowania, od której naliczany jest VAT.

Operacyjny to usługa

W przypadku świadczenia usługi leasingu operacyjnego obowiązek rozliczenia podatku należnego powstaje z upływem terminu płatności, który został określony w umowie lub na fakturze, bądź w dniu otrzymania zapłaty – w zależności  które z tych dwóch zdarzeń nastąpi wcześniej. Wynika to z art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy o VAT.

Podstawą opodatkowania usługi jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o VAT. Dla usługi leasingu operacyjnego kwotę należną stanowią poszczególne raty, których wysokość wraz z datą wymagalności z reguły jest określona w harmonogramie spłaty wynikającym z zawartej umowy.

Dlatego leasingodawca, świadczący usługę leasingu operacyjnego, wykazuje obowiązek podatkowy dla poszczególnych rat. Odrębnie fakturuje on każdą kolejną ratę ustaloną w umowie, naliczając podatek należny od jej wartości według stawki właściwej dla rodzaju usługi. Dla usługi leasingu operacyjnego najczęściej stosowana jest 23-proc. stawka podstawowa, choć są także wyjątki od tej zasady.

Przykładem może być świadczenie usługi leasingu operacyjnego samolotów wykorzystywanych przez przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym. Wówczas usługa ta jest opodatkowana stawką zero (art. 83 ust. 1 pkt 13 oraz ust. 1a – 2 ustawy o VAT).

Zasadniczo jednak leasingobiorca otrzymuje faktury, z których wynikają poszczególne raty leasingowe z naliczonym 23-proc. VAT. Mimo  że usługa nie jest jeszcze wykonana, to leasingobiorca ma prawo odliczać VAT naliczony od poszczególnych rat. Dla usługi leasingu operacyjnego nie stosuje się bowiem wyłączenia prawa do odliczenia VAT przed wykonaniem usługi (art. 86 ust. 12 i 12a ustawy o VAT). Dlatego leasingobiorca – niezależnie  czy usługa została wykonana czy  nie – ma prawo do odliczenia podatku naliczonego na zasadach ogólnych, czyli za okres, w którym otrzymał fakturę na ratę leasingową lub za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Finansowy jak sprzedaż

W leasingu finansowym obowiązek rozliczenia podatku należnego powstaje z chwilą wydania towaru, a jeżeli wydanie to powinno być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje w dniu wystawienia faktury, jednak nie później niż w siódmym dniu, licząc od dnia wydania towaru (art. 19 ust. 1 i  4 ustawy o VAT).

W leasingu finansowym podstawą opodatkowania jest całość wynagrodzenia należnego od leasingobiorcy z tytułu zawartej umowy. Obowiązek podatkowy powstaje w stosunku do całej wartości dostawy, a nie do poszczególnych płatności wynikających z umowy leasingu finansowego.

Z tego powodu leasingodawca wystawia fakturę na całość kwoty należnej od leasingobiorcy, która obejmuje sumę wszystkich opłat leasingowych wynikających z umowy, i od tej wartości nalicza podatek należny według stawki właściwej dla dostarczanego towaru.

Specyfiką rozliczenia VAT w przypadku leasingu finansowego jest konieczność zapłaty całego podatku, który wynika z faktury wystawionej przez leasingodawcę. Suma opłat leasingowych, po pomniejszeniu o VAT, jest rozkładana na raty i pobierana przez leasingodawcę w okresach rozliczeniowych ustalonych w umowie.

W celu „przypomnienia” o zapłacie leasingodawca, który już raz udokumentował dostawę wystawiając fakturę VAT na całą wartość dostawy wraz z należnym od niej podatkiem, wysyła leasingobiorcy notę księgową na poszczególne raty. Zapłata wartości netto opłat leasingowych jest zatem rozłożona w czasie, ale VAT trzeba rozliczyć jednorazowo.

Leasingobiorca ma prawo do odliczenia VAT naliczonego wykazanego w otrzymanej fakturze. Może to uczynić w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał fakturę, lub za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych. W deklaracji VAT sporządzanej za okres, w którym leasingobiorca odliczył VAT, z reguły powstaje nadwyżka podatku naliczonego nad należnym.

Może on więc wystąpić o zwrot na rachunek bankowy, a po jego otrzymaniu uregulować zobowiązanie wobec leasingodawcy, jeśli strony uzgodnią wcześniej, że termin zapłaty podatku wykazanego w fakturze leasingodawcy jest dostosowany do zwrotu VAT na rachunek bankowy leasingobiorcy.

Wady i zalety różnych umów

Zarówno leasing operacyjny, jak i finansowy ma wady i zalety. Wiele zależy od sytuacji firmy. Oto najważniejsze cechy leasingu operacyjnego:

• VAT jest rozliczany sukcesywnie od poszczególnych rat,

• leasingobiorcy przysługuje prawo do jego odliczania z otrzymanych faktur za poszczególne okresy rozliczeniowe, pomimo  że w trakcie  umowy leasingu operacyjnego usługa nie została wykonana.

Z kolei przy leasingu finansowym (kapitałowym):

• VAT jest rozliczany jednorazowo od sumy wszystkich opłat leasingowych,

• leasingobiorcy przysługuje prawo do odliczenia tego podatku, co może spowodować powstanie nadwyżki podatku naliczonego nad należnym

– może on wystąpić o zwrot na rachunek bankowy; zwrot z reguły następuje w ciągu

60 dni od dnia złożenia deklaracji, w której odliczono podatek naliczony i w stosunku do powstałej nadwyżki wystąpiono z wnioskiem o zwrot na rachunek bankowy,

• po rozliczeniu VAT leasingobiorca reguluje kolejne raty leasingowe, które nie zawierają tego podatku; poszczególne raty leasingowe nie są dokumentowane fakturami, lecz innymi dokumentami księgowymi, np. notami.