Otrzymując od kontrahenta z zagranicy fakturę dokumentującą udział w imprezach kulturalnych bądź samemu świadcząc takie usługi transgraniczne, polskie firmy często stają przed dylematem, jak je traktować:
• jako usługę wstępu na imprezę kulturalną czy
• jako świadczenie „usług kulturalnych”, przez które na potrzeby niniejszego artykułu należy rozumieć usługi artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy.
Odpowiedź, niestety, nie zawsze jest tak oczywista, jak mogłoby się wydawać.
Trzy pytania
Chcąc prawidłowo ustalić miejsce świadczenia usług w zakresie kultury, należy zadać sobie kilka pytań:
1. Czy usługa świadczona jest między podatnikami?
2. Czy jest to usługa wstępu na imprezy kulturalne?
3. Czy jest to usługa w dziedzinie kultury, sztuki itp.?
Aby odpowiedzieć na nie, trzeba sięgnąć do art. 28b ustawy o VAT oraz do wyjątku przewidzianego w art. 28g ustawy o VAT. Regulacje polskiej ustawy, niestety, nie wystarczą do wyjaśnienia powstających wątpliwości. Ich dopełnieniem jest art. 32 i 33 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/ 2011 z 15 marca 2011, ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.
Co wynika z ustawy o VAT
Art. 28b
1. Miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2 – 4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j i art. 28n.
Art. 28g
1. Miejscem świadczenia usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy, oraz usług pomocniczych związanych z usługami wstępu na te imprezy, świadczonych na rzecz podatnika, jest miejsce, w którym te imprezy faktycznie się odbywają.
2. Miejscem świadczenia usług w dziedzinie kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki oraz podobnych usług, takich jak targi i wystawy, oraz usług pomocniczych do tych usług, w tym świadczenia usług przez organizatorów usług w tych dziedzinach, świadczonych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, jest miejsce, w którym ta działalność faktycznie jest wykonywana.
Regulacje unijnego rozporządzenia
Art. 32
1. Usługi wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, o których mowa w art. 53 dyrektywy 2006/112/WE, obejmują świadczenie usług, których podstawową cechą jest przyznawanie prawa wstępu w zamian za bilet lub opłatę, w tym opłatę w formie abonamentu, biletu okresowego lub opłaty okresowej.
2. Ustęp 1 ma zastosowanie w szczególności do:
a) prawa wstępu na spektakle, przedstawienia teatralne, występy cyrkowe, targi, do parków rozrywki, na koncerty, wystawy, jak również inne podobne wydarzenia kulturalne;
b) prawa wstępu na wydarzenia sportowe, takie jak mecze lub zawody;
c) prawa wstępu na wydarzenia edukacyjne i naukowe, takie jak konferencje i seminaria.
3. Ustęp 1 nie obejmuje korzystania z obiektów, takich jak sale gimnastyczne i inne, w zamian za opłatę.
Art. 33
Usługi pomocnicze, o których mowa w art. 53 dyrektywy 2006/112/WE, obejmują usługi, które są bezpośrednio powiązane ze wstępem na wydarzenia kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, świadczone oddzielnie na rzecz osoby uczestniczącej w wydarzeniu za opłatą.
Takie usługi pomocnicze obejmują w szczególności korzystanie z szatni lub urządzeń sanitarnych, ale nie obejmują usług pośrednictwa związanych ze sprzedażą biletów.
Kogo możemy uznać za podatnika
Dla ustalenia miejsca świadczenia usług ustawodawca wprowadził specyficzną definicję podatnika. Jest nim podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołał się tu do definicji działalności gospodarczej wynikającej z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, zgodnie z którym obejmuje ona wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne, oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania jej w sposób częstotliwy.
Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.
Wstęp dla słuchaczy i obserwatorów
Art. 28g ust. 1 ustawy o VAT jedynie ogólnie stwierdza, że usługi wstępu opodatkowane są w miejscu, w którym imprezy faktycznie się odbywają. Brak jednak definicji wyjaśniającej, co przez usługę wstępu należy rozumieć.
Odpowiedź znajdziemy w unijnym rozporządzeniu, które w art. 32 stanowi, że usługi wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne obejmują świadczenie usług, których podstawową cechą jest przyznawanie prawa wstępu w zamian za bilet lub opłatę, w tym opłatę w formie abonamentu, biletu okresowego lub opłaty okresowej. Natomiast ust. 2 tego artykułu zawiera otwarty katalog takich usług >patrz ramka.
Należy jednak zwrócić uwagę, że przepis ten nie obowiązuje w przypadku korzystania z obiektów, takich jak sale gimnastyczne i inne, w zamian za opłatę.
O usłudze wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe itp. możemy więc mówić wówczas, gdy ma ona charakter „bierny”, tj. uczestnicy występują jedynie w roli „słuchaczy” czy „obserwatorów”. Z pojęcia „usług wstępu” wyłączone jest używanie obiektów, np. korzystanie z sal sportowych czy basenu (do nich stosuje się regułę ogólną wyrażoną w art. 28b ustawy o VAT).
Prawidłowość takiego rozumienia usług wstępu potwierdziła Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 15 września 2011 (ILPP4/443-430/ 11-4/ISN), wydanej na wniosek uczelni, która odpłatnie udostępniała możliwość uczestnictwa w konferencji naukowej.
Analizując przepisy, uczelnia uznała, że jej usługi należy kwalifikować jako usługi, których miejsce świadczenia i opodatkowania VAT ustala się na podstawie art. 28g ust. 1 ustawy o VAT. Czyli gdy opłata taka jest pobierana w związku z konferencją przeprowadzaną w Polsce, miejscem świadczenia i opodatkowania VAT takiej usługi będzie Polska, niezależnie kto będzie nabywcą. Podobne stanowisko zajęła Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 12 lipca 2011 (IPPP3/443-488/11-4/KC).
Korzystanie z obiektu to coś innego
Zasadą jest, że w przypadku zakupu lub sprzedaży usług organizacji imprezy kulturalnej, np. konferencji, zawodów sportowych, targów, których elementem jest możliwość czynnego uczestnictwa, mamy do czynienia z usługą w dziedzinie kultury, nauki, sportu. Konsekwencją tego jest miejsce opodatkowania ustalone odmiennie niż w przypadku usług wstępu, tj. w kraju, w którym nabywca posiada siedzibę działalności gospodarczej.
Potwierdziła to Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 20 września 2011 (IPPP3/443-909/11-2/SM).
Ponieważ ustawodawca nie przewidział odrębnych regulacji w przypadku usług w dziedzinie kultury świadczonych między podatnikami (tak jak ma to miejsce w stosunku do usług wstępu na imprezy kulturalne), należy w tej sytuacji stosować zasadę ogólną wyrażoną w art. 28b ustawy o VAT.
Gdy usługobiorca nie jest podatnikiem
Podatnik świadczący usługę w dziedzinie kultury, nauki, sportu na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem zobowiązany będzie do opodatkowania jej w miejscu faktycznego wykonania. Nie ma możliwości zastosowania zasady odwrotnego obciążenia (tj. zapłaty podatku przez usługobiorcę).
Przykład
Polski podatnik świadczy w Polsce usługę zajęć artystycznych na rzecz osoby fizycznej z Hiszpanii. Zobowiązany będzie do opodatkowania jej w miejscu świadczenia, czyli w Polsce.
Jak wykazać w deklaracji
Podatnik sprzedający bądź kupujący transgraniczne „usługi kulturalne” musi przede wszystkim ustalić, gdzie powinny być one opodatkowane.
Odwołując się do dokonanego wyżej podziału „usług kulturalnych” na usługi wstępu i usługi w dziedzinie kultury, możemy ustalić miejsce opodatkowania, a tym samym obowiązek, lub też jego brak, wykazania ich w deklaracji VAT.
Obowiązek ujęcia „usług kulturalnych” będzie się sprowadzał do wykazania importu usług (przez usługobiorcę) bądź sprzedaży usługi (przez usługodawcę).
Przykład
Polski podatnik otrzymał od podatnika VAT-UE z Anglii fakturę VAT z tytułu opłaty za udział w konferencji naukowej, która odbyła się w Anglii.
Usługę należy potraktować jako usługę wstępu na imprezę naukową, która opodatkowana jest w miejscu, gdzie konferencja się odbyła, czyli w Anglii. Polski podatnik nie ma obowiązku wykazywania importu usług.
Przykład
Polska firma zajmuje się organizacją targów dla kontrahentów z różnych krajów Unii Europejskiej. Podatnicy unijni będą wystawcami na targach medycznych.
Do zadań organizatora należy wykonanie projektu stoiska (wraz z wizualizacją), zakup materiałów potrzebnych do wykonania stoiska, wykonanie elementów składowych i dekoracyjnych, zakup albo wypożyczenie mebli i wyposażenia, montaż stoiska z przygotowanych elementów i materiałów według projektu, montowanie oświetlenia, sprzętu dźwiękowego, podłączenie mediów (energii elektrycznej, wody), serwis techniczny podczas targów oraz utrzymanie czystości na stoisku, demontaż stoiska.
Usługi polskiego podatnika zgodnie z zasadą ogólną powinny być opodatkowane w kraju odbiorcy usługi związanej z organizacją targów.
Tym samym polski podatnik wystawi dla kontrahenta unijnego fakturę VAT ze wskazaniem, że podlega ona odwrotnemu obciążeniu (reverse chargé), i wykaże tę sprzedaż w deklaracji VAT jako sprzedaż usług poza terytorium kraju, a ponadto zobowiązany będzie do złożenia informacji podsumowującej.
Rozstrzygając o charakterze „usługi kulturalnej”, a więc czy jest to usługa wstępu, czy usługa w dziedzinie kultury, należy zwrócić uwagę na to, czy uczestnictwo w niej można potraktować jako czynne, czy jako bierne, biorąc pod uwagę w szczególności regulacje unijnego rozporządzenia.
Autorka jest doradcą podatkowym w Lynx Tax
Zobacz serwis
»
»
»
»
Co i jak podlega opodatkowaniu
»
»
