Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) przychodem z kapitałów pieniężnych jest m.in. nominalna wartość udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny.
Wykazując ten przychód w zeznaniu podatkowym (PIT-38), trzeba ująć też koszty; te ustala się zgodnie z art. 22 ust. 1e ustawy o PIT. Mogą być jednak wątpliwości, który konkretnie przepis tego artykułu będzie miał zastosowanie i jak dokumentować te koszty.
Trzy warianty
Ustawodawca przewidział trzy możliwości określenia kosztów uzyskania przychodu dla objęcia udziałów w spółce kapitałowej w zamian za wkład niepieniężny, w zależności co jest przedmiotem tego wkładu.
I tak, jeżeli są to:
1.
środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne – zastosowanie ma art. 22 ust. 1e pkt 1,
2.
udziały (akcje) w spółce albo wkłady w spółdzielni – zastosowanie ma art. 22 ust. 1e pkt 2,
3.
inne składniki – zastosowanie ma art. 22 ust. 1e pkt 3.
Przy czym gdy przedmiotem wkładu są składniki majątku trwałego wnoszone przez osobę fizyczną, które nie były wykorzystywane w działalności gospodarczej, zastosowanie znajdzie art. 22 ust. 1e pkt 3.
Potwierdza to Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 25 stycznia 2011 (IBPBII/2/415-1178/ 10/ŁCz): „Przy wnoszeniu aportu przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej do spółki kapitałowej (w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część) kosztem podatkowym są wydatki faktycznie poniesione przez wnoszącego aport, powiększone o ewentualne wydatki związane z obejmowaniem udziałów (akcji).
Nie mają natomiast tu zastosowania przepisy dotyczące wnoszenia aportem środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, gdyż dotyczą one jedynie osób prowadzących działalność gospodarczą”.
Jednocześnie wymienione wyżej koszty uzyskania przychodów podatnik może powiększyć o wydatki, które poniósł w związku z obejmowaniem udziałów (akcji) w zamian za wkład niepieniężny (art. 22 ust. 1i ustawy o PIT).
Faktyczne poniesienie
Użyte przez ustawodawcę pojęcie „wydatku faktycznie poniesionego”, o którym mowa w art. 22 ust. 1e pkt 3, nie zostało zdefiniowane w ustawie o PIT.
Jednak jak zauważył Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 14 kwietnia 2004 (FSK 113/04): „chodzi o stan, w którym nastąpiło obciążenie kosztem nie tylko w sensie ewidencyjnym, ale w znaczeniu realnym, a więc faktyczne poniesienie wydatku. Tylko wtedy bowiem ujawniona w fakturze kwota może po jej zapłaceniu stanowić omawiany koszt”.
Odpowiednie dokumenty
Ustawodawca nie określił również, jak należy dokumentować owe wydatki „faktycznie poniesione”. To sugeruje, że podatnik ma prawo uwzględnić wszelkie dowody potwierdzające poniesienie kosztu, w tym m.in. potwierdzenia zapłaty (wyciągi bankowe).
Podobnie wypowiedział się NSA w orzeczeniu z 10 marca 2011 (II FSK 1942/09): „W przypadku objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część – na dzień objęcia tych udziałów (akcji), wkładów – ustala się koszt uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 9 w wysokości faktycznie poniesionych, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, wydatków na nabycie innych niż wymienione w pkt 1 i 2 składników majątku podatnika – jeżeli przedmiotem wkładu są te inne składniki (art. 22 ust. 1e pkt 3 updof).
Pojęcie „koszty faktycznie poniesione” oznacza, że podatnik, który wnosi o ich uznanie, winien przedstawić dowody na ich poniesienie”.
Niemniej warto zwrócić uwagę, że np. w razie nabycia przedmiotu wkładu za cenę uiszczaną w ratach organy podatkowe zajmowały niekorzystne dla podatników stanowisko, twierdząc, że faktycznie poniesionym wydatkiem nie jest cena określona w umowie, lecz uiszczona wartość rat.
Tak też orzekł WSA we Wrocławiu w wyroku z 6 maja 2009 (I SA/Wr 85/09): „Skoro podatnicy ponieśli tylko część wydatków na nabycie nieruchomości (...), to organy zasadnie uwzględniły jako koszt uzyskania przychodu kwotę faktycznie poniesioną przez podatników.
Należy zaznaczyć, że wbrew zarzutom strony organy nie kwestionują faktu uiszczenia ceny nieruchomości w całości, jednakże zgodnie z art. 22 ust. 1e jako koszt uzyskania przychodu mogą zostać uwzględnione tylko kwoty faktycznie poniesione przez podatników.
Przepis ten nie upoważnia do uznania za koszt uzyskania przychodu ceny nieruchomości. W związku z powyższym nieuzasadniony jest zarzut naruszenia art. 22 ust. 1e pkt 3”.
Rozliczenie tylko raz
Warto też zwrócić uwagę, że w art. 22 ust. 1e pkt 3 ustawy o PIT mowa jest nie tylko o wydatkach faktycznie poniesionych, ale także o tym, że wydatki te mogą być kosztem uzyskania przychodu, tylko jeżeli wcześniej nim nie były (np. nie zostały zaliczone do kosztów działalności gospodarczej).
—Hanna Kozłowska jest biegłym rewidentem w KDA Grupa Sarnowski i Wiśniewski w Poznaniu
Zobacz serwis:
»
»
»
