Zmiany dotyczące usług finansowych wprowadziły sporo zamieszania, a zdezorientowani podatnicy złożyli stos zapytań do organów podatkowych.
wymusza na stronach transakcji zachowanie ostrożności. Dotychczas usługi pośrednictwa finansowego, w tym w zakresie umów ubezpieczenia grupowego, co do zasady były zwolnione z VAT. Obecnie, w świetle zmienionych regulacji, nie jest to już tak jednoznaczne.
Co mówią przepisy...
Biorąc pod uwagę przepisy dotyczące VAT oraz orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS), możemy wyodrębnić następujące rodzaje umów i czynności ubezpieczeniowych.
I. Umowy zwolnione z VAT
- umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek
- umowy pośrednictwa ubezpieczeniowego
- usługi pomocnicze do umów ubezpieczenia
II. Umowy opodatkowane VAT
- usługi pomocnicze do usług pośrednictwa ubezpieczeniowego
- czynności techniczne
Umowa ubezpieczenia grupowego najczęściej może zostać zaklasyfikowana jako umowa ubezpieczenia na cudzy rachunek. Takim pojęciem posługuje się ustawa o VAT, która w art. 43 ust. 1 pkt 37 wprost zwalnia z VAT usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek. Zwolnione z opodatkowania VAT jest również świadczenie usługi będącej elementem powyższej usługi, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy i niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej.
Opodatkowane jest natomiast świadczenie usług stanowiących element usług pośrednictwa ubezpieczeniowego. A takiej klasyfikacji umów ubezpieczenia grupowego – w świetle ostatnich interpretacji organów podatkowych – nie można wykluczyć.
Do usług będących jedynie elementem usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego zastosowanie ma stawka 23 proc. VAT. Opodatkowane VAT są również usługi doradztwa, w tym również doradztwo w zakresie ubezpieczeń.
...a co wynika z orzecznictwa
Na sposób kwalifikacji umów w zakresie ubezpieczeń wpływa również orzecznictwo ETS. Do katalogu czynności opodatkowanych można zatem dorzucić czynności techniczne, nawet te wykonywane w ramach usług zwolnionych.
Wynika to z wyroku z 3 marca 2005 (C-472/03), w którym stwierdzono, że czynności o charakterze technicznym typu „back office”, które polegają na świadczeniu usług na rzecz zakładu ubezpieczeniowego, nie są usługami pokrewnymi transakcjom ubezpieczeniowym.
Na konkluzję tego wyroku niejednokrotnie powołują się organy podatkowe w wydawanych ostatnio interpretacjach. Taka klasyfikacja często rozstrzyga o uznaniu usługi za opodatkowaną 23 proc. VAT.
Wyjątek od reguły
Zawsze warto jednak przyjrzeć się konkretnej sytuacji, istnieją bowiem wyjątki od zasady opodatkowania czynności technicznych.
Taki wyjątek dostrzegła Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 15 lipca 2011 (IPTPP2/443-38/11-4/BM), która uznała, że usługi administracyjne świadczone w ramach umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek są zwolnione z VAT >patrz ramka.
Podatnik pytał o zasady opodatkowania usług administracyjnych świadczonych na rzecz zakładu ubezpieczeń w związku z umową ubezpieczenia grupowego dla pracowników grupy handlowej.
Wykonywane przez niego czynności obejmują usługi administracyjne polegające w szczególności na ewidencji osób ubezpieczonych, dokonywaniu potrąceń składek ubezpieczeniowych z wynagrodzeń osób zatrudnionych przez ubezpieczonego na podstawie stosunku pracy, weryfikowaniu informacji związanej z zatrudnieniem istotnych do ustalenia prawa do ubezpieczenia, przekazywaniu składek do ubezpieczyciela.
Podatnik argumentował, że takie usługi nie korzystają ze zwolnienia z VAT. Na potwierdzenie przywołał wskazany wyżej wyrok ETS, dotyczący czynności o charakterze technicznym. Izba nie podzieliła jednak tego poglądu. Wskazała na bezpośredni związek wynagrodzenia podatnika z umową ubezpieczenia na cudzy rachunek.
Rozbieżne stanowiska
Stanowisko izby uwzględnia specyfikę umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek oraz zasady jej opodatkowania zawarte w ustawie o VAT. Usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek są zwolnione z VAT, a za takie można uznać również czynności administracyjne.
Organy podatkowe niejednolicie klasyfikują umowy ubezpieczenia grupowego. W konsekwencji uznają, że wynagrodzenie z tytułu umowy z ubezpieczycielem może być zarówno opodatkowane 23-proc. stawką, jak i zwolnione z VAT.
Zwracają przy tym uwagę na konieczność ścisłej interpretacji przepisów oraz istnienie bezpośredniego związku danego świadczenia z umową ubezpieczenia na cudzy rachunek.
Wskazują również na warunki, które przesądzają, że umowa ma charakter umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek, np. stroną umowy jest zakład ubezpieczeń, umowa jest zawierana na rachunek klientów, podatnik występuje w roli ubezpieczającego i jest posiadaczem polisy ubezpieczeniowej.
Jeśli te warunki są spełnione, to najczęściej wynagrodzenie od ubezpieczyciela uznawane jest za zwolnione z VAT. W przeciwnym razie organy podatkowe uznają, że nie mamy do czynienia z umową ubezpieczenia na cudzy rachunek i przekwalifikowują ją np. na usługę stanowiącą element pośrednictwa ubezpieczeniowego. A taka ocena jest równoznaczna z opodatkowaniem wynagrodzenia 23 proc. VAT.
Ponadto w przypadku czynności administracyjnych organy podatkowe dotychczas jednoznacznie wskazywały na opodatkowanie VAT.
W tym świetle stanowisko Izby Skarbowej w Łodzi jest dla podatników istotną wskazówką i nowatorskim podejściem do kwestii opodatkowania czynności administracyjnych wykonywanych w ramach umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek.
Co stwierdził fiskus
„Wykonywane przez wnioskodawcę usługi administracyjne stanowią usługi w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek.
Powyższe czynności należy uznać za czynności związane z zawieraną przez spółkę, jako podmiot ubezpieczający, umową ubezpieczenia na cudzy rachunek, bowiem powyższe czynności są bezpośrednio związane z zawartymi umowami ubezpieczenia, a do ich wykonania zobowiązany jest wnioskodawca nie zaś inny podmiot.
Należy zatem uznać, że wnioskodawca wykonuje czynności, które mieszczą się w zakresie »zawarcia umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek«.
Reasumując, świadczone na podstawie zawartej przez wnioskodawcę umowy, usługi administracyjne wykonywane na rzecz towarzystwa ubezpieczeniowego będą korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, określonego w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, jako czynności świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek” (interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 15 lipca 2011, IPTPP2/443-38/11-4/BM).
Autorka jest doradcą podatkowym w Zespole Instytucji Finansowych Deloitte
Więcej w serwisie:
»
»
»
Co i jak podlega opodatkowaniu
»
