Wynika z nich ogólny wniosek, że te badania, które koncentrują się na testowaniu leków, nie są objęte zwolnieniem dla usług medycznych, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT.
Nie ten cel
Organy podatkowe, odwołując się do art. 2 pkt 2 ustawy z 6 września Prawo farmaceutyczne, wskazują bowiem, że „badaniem klinicznym (...) jest każde badanie prowadzone z udziałem ludzi w celu odkrycia lub potwierdzenia klinicznych, farmakologicznych, w tym farmakodynamicznych skutków działania jednego lub wielu badanych produktów leczniczych, lub w celu zidentyfikowania działań niepożądanych jednego lub większej liczby badanych produktów leczniczych, lub śledzenia wchłaniania, dystrybucji, metabolizmu i wydalania jednego lub większej liczby badanych produktów leczniczych, mając na względzie ich bezpieczeństwo i skuteczność.
Z powyższego wynika zatem, że celem badań klinicznych jest (...) odkrycie lub potwierdzenie skutków działania badanych produktów leczniczych i ocena ich bezpieczeństwa. A zatem badania te w istocie nie mają na celu profilaktyki, zachowania, ratowania, przywracania i poprawy zdrowia”.
Tak stwierdziła Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 24 maja 2011 (ILPP4/443-175/11-2/EWW).
Leczenie „przy okazji”
Co więcej, choć „przy okazji” może dochodzić do świadczenia usług medycznych, to jednak należy mieć na uwadze, że podstawowym celem podejmowanych działań jest analiza skuteczności i bezpieczeństwa leku, a nie diagnoza, wyleczenie, na co zwróciła uwagę Izba Skarbowa w Bydgoszczy w rozstrzygnięciu z 29 marca 2011 (ITPP1/443-15/11/MN).
Eksperymenty badawcze...
Niemniej odmiennie należy zakwalifikować takie badania kliniczne, które koncentrują się na wprowadzaniu nowych metod leczenia.
Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 20 kwietnia 2011 (IBPP4/443-664/11/AZ)
zwróciła uwagę, że „stosownie do art. 21 ustawy z 5 grudnia 1996 o zawodach lekarza i lekarza dentysty (...) eksperyment medyczny przeprowadzany na ludziach może być eksperymentem leczniczym lub badawczym.
Eksperymentem leczniczym jest wprowadzenie przez lekarza nowych lub tylko częściowo wypróbowanych metod diagnostycznych, leczniczych lub profilaktycznych w celu osiągnięcia bezpośredniej korzyści dla zdrowia osoby leczonej. Może on być przeprowadzony, jeżeli dotychczas stosowane metody medyczne nie są skuteczne lub jeżeli ich skuteczność nie jest wystarczająca.
Eksperyment badawczy ma na celu przede wszystkim rozszerzenie wiedzy medycznej. Może być on przeprowadzany zarówno na osobach chorych, jak i zdrowych. Przeprowadzenie eksperymentu badawczego jest dopuszczalne wówczas, gdy uczestnictwo w nim nie jest związane z ryzykiem albo też ryzyko jest niewielkie i nie pozostaje w dysproporcji do możliwych pozytywnych rezultatów takiego eksperymentu”.
Badaniem klinicznym będącym eksperymentem badawczym jest zdaniem organu właśnie testowanie skuteczności i bezpieczeństwa nowych leków.
...i lecznicze
W przypadku drugiego rodzaju eksperymentu, leczniczego, skoro ustawodawca wprost przesądza, że ma on być podjęty „w celu osiągnięcia bezpośredniej korzyści dla zdrowia osoby leczonej”, to mieści się on w ramach zwolnienia z VAT.
Przykład takiego właśnie eksperymentu znajdujemy w interpretacji Izby Skarbowej w Katowicach z 9 maja 2011 (IBPP4/443-144/11/AŚ).
Podatnik poinformował, że w ramach badań klinicznych wszczepia pacjentom podczas operacji na otwartym sercu różnego rodzaju nowe, perspektywiczne z punktu widzenia ich zdrowia i życia produkty i preparaty medyczne.
Organ stwierdził, że „gdyby wnioskodawca był czynnym, zarejestrowanym podatnikiem VAT i wykonywał badania kliniczne, co do których miejscem świadczenia byłoby terytorium Polski [wnioskodawca świadczył usługi na rzecz podmiotów zagranicznych – przyp. aut.], a więc podlegałyby one przepisom krajowym w zakresie opodatkowania VAT, to badania kliniczne, mające charakter eksperymentu leczniczego w rozumieniu definicji zawartej w art. 21 ust. 2 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, przeprowadzane przez wnioskodawcę, ze względu na cel terapeutyczny korzystałyby ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku od towarów i usług”.
Komentuje Tomasz Tylus, konsultant podatkowy w firmie J.Pustuł, M.Przywara Doradztwo podatkowe
Zwolnienie z VAT dla usług badań klinicznych, zwłaszcza prowadzonych w formie eksperymentów badawczych może budzić kontrowersje. Nie można tu sięgnąć do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, bo ten dotąd nie wypowiadał się na ten temat.
W przyszłości zapewne pojawią się wyroki sądów administracyjnych, które pomogą w bardziej precyzyjnym wyznaczeniu zakresu zwolnień usług medycznych z VAT.
Na razie zarówno podmioty lecznicze, jak również przedstawiciele zawodów medycznych i paramedycznych muszą ze szczególną starannością rozliczać świadczone usługi, pamiętając przede wszystkim o zbadaniu, czy podejmowane czynności są w pierwszej kolejności nastawione na osiągnięcie celu terapeutycznego, czyli w sposób rzeczywisty, a nie hipotetyczny, dążą do diagnozy, leczenia i, gdy to możliwe, zwalczania chorób lub anomalii zdrowotnych.
Zobacz więcej w serwisie:
»
»
»
Co i jak podlega opodatkowaniu
»
Usługi medyczne i dentystyczne
»
