Tak wynika z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. W wyroku z 21 lipca (III SA/Wa 3284/10) WSA w Warszawie odmówił podatnikom świadczącym usługi finansowe i ubezpieczeniowe prawa do skorzystania ze zwolnienia z VAT dla usług świadczonych przez wyspecjalizowany podmiot utworzony wspólnie przez usługobiorców.
Wyrok ten jest pierwszym wydanym przez polskie sądy administracyjne w sprawie dotyczącej zwolnienia z VAT dla tzw. usług wspólnych. Warto jednak zaznaczyć, że orzeczenie zapadło na podstawie stanu prawnego obowiązującego do końca 2010 r.
Jest następstwem zaskarżenia negatywnej interpretacji wydanej przez ministra finansów. Spółka stała na stanowisku, że może skorzystać ze zwolnienia z VAT, gdyż spełnia wszystkie przesłanki warunkujące jego zastosowanie określone w dyrektywie VAT (do końca 2010 r. ustawa o VAT nie regulowała w żaden sposób tej kwestii).
W rozpatrywanej przez sąd sprawie grupa podmiotów z sektora finansowego i ubezpieczeniowego chciała objąć zwolnieniem z VAT usługi świadczone przez powiązaną spółkę jawną, bazując bezpośrednio na przepisach dyrektywy VAT (zwolnienie dla niezależnych grup osób zostało wprowadzone do polskiej ustawy o VAT od początku 2011 r.).
Spółka jawna miałaby powstać z wydzielenia departamentów wewnętrznych wspólników, których działalność jest w głównej mierze zwolniona z VAT (usługi bankowe i ubezpieczeniowe).
WSA odmówił prawa do zwolnienia z VAT świadczonych przez spółkę jawną usług. Argumentował, że przepis dyrektywy wprowadzający to zwolnienie został umiejscowiony w dziale „Zwolnienia dotyczące określonych czynności wykonywanych w interesie publicznym”.
Zdaniem sądu jedynie jednostki działające w sektorze prawa publicznego, które świadczą usługi w interesie publicznym, tj. na rzecz społeczeństwa, mogą korzystać z tego szczególnego zwolnienia.
Z ustnego uzasadnienia wyroku wynika, że w ocenie sądu doszłoby do zakłócenia konkurencji, gdy to zwolnienie (przewidziane dla podmiotów wykonujących usługi, do których świadczenia zobowiązane jest państwo) obejmowało również działalność podmiotów gospodarczych. Trudno się jednak zgodzić z taką argumentacją.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że Europejski Trybunał Sprawiedliwości w sprawie Taksatorringen (C-8/01) analizował możliwość zastosowania zwolnienia wobec usług wspólnych świadczonych przez podmiot na rzecz zrzeszonych w nim ubezpieczycieli. W uzasadnieniu wyroku nie pojawił się argument braku interesu publicznego podniesiony przez WSA w Warszawie.
Dodatkowo należy wskazać, że w kwietniu 2011 Komisja Europejska rozpoczęła procedurę wyjaśniającą wobec Niemiec, które zwolnienie dla usług wspólnych zawęziły dla podmiotów sektora medycznego i ochrony zdrowia.
W komunikacie opublikowanym na stronach Komisji stwierdzono, że przepisy wspólnotowe wprowadzają to zwolnienie wobec wszystkich sektorów, gdyż dyrektywa VAT nie przewiduje ograniczenia tego zwolnienia do konkretnych profesji. Takie stanowisko reprezentuje również działający przy Komisji Komitet ds. VAT. Ponadto ustawa o VAT w dzisiejszym brzmieniu nie przewiduje w tym zakresie żadnych ograniczeń.
Wątpliwy wydaje się także argument dotyczący naruszenia konkurencji przez spółkę jawną obsługującą, jak to podkreślała skarżąca, wyłącznie wspólników (założycieli), w szczególności wobec faktu, że obecnie usługi te są wykonywane przez wewnętrzne departamenty tych podmiotów, przez co są one świadczone poza VAT.
Jednocześnie należy zgodzić się z WSA w Warszawie, który nie zakwestionował prawa do zwolnienia z VAT dla usług wspólnych, w przypadku gdy usługobiorcy, oprócz zasadniczej działalności zwolnionej z VAT, wykonują marginalną działalność opodatkowaną VAT (w analizowanym przypadku nie więcej niż 2 proc. obrotu).
W zaskarżonej interpretacji indywidualnej odmówiono bowiem prawa do zwolnienia ze względu na marginalną działalność opodatkowaną wykonywaną przez usługobiorców.
Roman Namysłowski jest starszym menedżerem w Ernst & Young
Stefan Majerowski jest konsultantem w tej firmie
Czytaj również:
Zwolnienie z VAT tylko w interesie publicznym
Zobacz serwis:
Co i jak podlega opodatkowaniu » Usługi finansowe i pośrednictwa finansowego
