Art. 108 ustawy o VAT stwierdza, że jeśli zostanie wystawiona faktura z wykazaną na niej kwotą podatku, wystawca dokumentu jest zobowiązany do zapłaty tej kwoty. Odpowiednio zasadę tę stosuje się również do faktury wykazującej kwotę podatku wyższą niż należna. Pozwala to na walkę z nieuczciwymi praktykami wystawiania faktur "pustych", niedokumentujących rzeczywistych transakcji. Jednocześnie, zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 4 ustawy o VAT, podmiot otrzymujący "pustą" fakturę nie ma prawa do odliczenia wskazanego na niej VAT.
Zdarza się jednak, że podatnik popełnił błąd, wystawiając fakturę i wykazując należny VAT. Powinien mieć wówczas prawo do korekty. Zasady jej dokonywania są przedstawione w § 13 – 14 rozporządzenia ministra finansów z 28 listopada 2008 r. (DzU z 2008 nr 212, poz. 1337).
Na podstawie tych przepisów można mieć wątpliwości, czy istnieje podstawa do korekty, jeżeli dokumentowane zdarzenie w ogóle nie nastąpiło
.
Przykładem jest stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, który w orzeczeniu z 12 marca 2008 r. (sygn. I SA/Sz 763/07) stwierdził: "(...) w okolicznościach, gdy faktura odnosi się do czynności fikcyjnych, niedokumentujących rzeczywistych zdarzeń gospodarczych, nie podlega korekcie". Powyższe prowadzi do wniosku, że podmiot, który popełni błąd, nie ma innej możliwości jak tylko uiścić podatek.
Przytoczone orzeczenie należy ocenić krytycznie. Ochrona przed nadużyciami nie może pozbawiać możliwości skorygowania nieprawidłowo zadeklarowanego podatku w każdej sytuacji, np. przedwcześnie wystawionej faktury zaliczkowej, gdy ostatecznie wpłata nie zostaje uiszczona.
Ministerstwo Finansów ustosunkowało się do takich pomyłek w odpowiedzi na interpelację poselską nr 850, z 26 stycznia 2006 r. Wskazało, że jeżeli faktura dokumentująca zaliczkę została wystawiona błędnie, można dokonać jej korekty. Minister finansów wskazał jednak, że: "podobnie jak w przypadku wystawienia faktury, również fakturę korygującą wystawić może jedynie uprawniony do tego podatnik VAT". Istnieje więc ryzyko, że w sytuacji, w której "pustą" fakturę wystawi podmiot błędnie uznający się za podatnika VAT czynnego, możliwość jej korekty może zostać zakwestionowana.
Analizując problem, należy zwrócić uwagę na dorobek Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS). Trybunał w sprawie C342/87 wskazał, że państwa członkowskie powinny umożliwić korektę błędnie zafakturowanego podatku, jeżeli wystawca faktury wykaże, że działał w dobrej wierze. Późniejsze orzeczenia ETS wskazują nawet, iż kwestia dobrej wiary pozostaje bez znaczenia, jeżeli wystawca we właściwym czasie wyeliminuje ryzyko utraty wpływów podatkowych.
Zakwestionowanie prawa do korekty VAT z każdej "pustej" faktury należy więc uznać za nieprawidłowe. Nie można bowiem racjonalnie wymagać od podatnika, aby nigdy nie popełniał błędów.
Autor jest doradcą podatkowym w kancelarii Ożóg i Wspólnicy
Czytaj więcej:
»
»
»
»
»
»
»
»
