Tak stwierdziła Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 18 stycznia 2011 r. (IPPB2/415-919/10-3/MK1).

Spółka jest członkiem międzynarodowej grupy kapitałowej. Należąca do grupy spółka zagraniczna z siedzibą na terenie Unii Europejskiej wdrożyła program nabywania jej udziałów skierowany do pracowników polskiej spółki.

Pracownicy są m.in. uprawnieni do otrzymania w przyszłości opcji na nabycie udziałów po cenie obowiązującej w dniu przyznania opcji. Realizując opcję, uzyskają korzyść w postaci możliwości objęcia lub nabycia udziałów po cenie preferencyjnej w stosunku do ich wartości nominalnej.

Spółka zagraniczna ponosi koszty różnicy między ceną historyczną a aktualną wyceną księgową udziałów, niemniej koszty te mogą być w przyszłości przeniesione na polską spółkę.

Wątpliwości tej ostatniej budził sposób rozliczenia opcji,  czy będzie na niej ciążył obowiązek płatnika PIT w przypadku zaistnienia dodatniej różnicy między ceną historyczną a aktualną w dniu nabycia udziałów przez pracowników.

Zdaniem spółki przychód podatkowy dla pracowników powstanie dopiero w momencie sprzedaży udziałów spółki zagranicznej i będzie kwalifikowany jako przychód z kapitałów pieniężnych.

Wynika to zarówno z charakteru prawnego udziałów, gdyż moment uzyskania dochodu z udziału nie jest tożsamy z momentem nabycia, jak i z tego, że uprawnienie do nabywania udziałów nie ma charakteru świadczenia wynikającego ze stosunku pracy. Tym samym obowiązek podatkowy z tytułu tych rozliczeń ciążyć będzie na pracownikach,  nie na spółce.

Izba uznała to stanowisko za nieprawidłowe. Podkreśliła, że przychód powstanie w momencie realizacji opcji przez pracowników. Izba wskazała na dwa źródła przychodów.

Gdy koszty programu pokryje spółka zagraniczna, na polskiej spółce nie ciążą obowiązki płatnika a przychody te kwalifikuje się jako pochodzące z innych źródeł. Natomiast jeśli te koszty sfinansuje polski pracodawca, wówczas to na nim będą ciążyć obowiązki płatnika zgodnie z art. 31 ustawy o PIT.

Autor jest konsultantem w Zespole Zarządzania Wiedzą PwC

Komentuje:

Joanna Kopeć, konsultantka w Dziale Prawnopodatkowym PwC

Systemy motywacyjne w postaci tzw. programów opcyjnych, w ramach których pracownicy nabywają uprawnienie do zakupu udziałów lub akcji pracodawcy albo spółki powiązanej z pracodawcą, są coraz częstszą praktyką na rynku.

Izba, nakazując określenie po stronie pracowników przychodu podlegającego PIT w wysokości różnicy między ceną objęcia/nabycia a ceną rynkową udziałów na moment ich zakupu, zaprezentowała stanowisko nieodbiegające od większości interpretacji fiskusa.

W orzecznictwie sądowym dominuje natomiast pogląd, że realizacja opcji na akcje przez pracowników nie wiąże się z powstaniem po ich stronie przychodu. Istotny jest moment sprzedaży akcji. Dopiero wówczas pracownicy osiągają dochód z kapitałów pieniężnych podlegający PIT.

W ocenie sądów w momencie objęcia/nabycia akcji na preferencyjnych warunkach przysporzenie dla pracowników jest jedynie potencjalne. Nie można wykluczyć spadku wartości akcji na moment ich zbycia do ceny niższej niż cena preferencyjna na moment nabycia, co doprowadziłoby wręcz do powstania straty po stronie pracowników.

Akcje generują przychód w postaci dywidendy lub w przypadku ich odpłatnego zbycia w przyszłości.

Jak podkreśla Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 15 kwietnia 2010 r. (IIISA/Wa 567/09), dochodem podlegającym PIT jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia akcji a kosztami uzyskania przychodów odpowiadającymi m.in. wartości wydatków poniesionych na ich objęcie/nabycie.

Tym samym, ustalając dochód ze zbycia akcji, pracownicy rozpoznają koszt w odpowiednio niższej wysokości niż cena rynkowa akcji na moment ich nabycia, a zatem fakt objęcia/nabycia akcji po preferencyjnych cenach znajdzie odzwierciedlenie przy ustalaniu wysokości dochodu PIT.

Te tezy z orzecznictwa odnoszą się do akcji,  nie udziałów. Niemniej istota transakcji jest taka sama w przypadku objęcia lub nabycia udziałów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością co akcji spółki akcyjnej.

Wprawdzie praktyka jest w tym zakresie niejednolita, to przyjmując za sądami, że moment realizacji opcji na udziały jest neutralny dla celów PIT, na pracodawcy nie powinny ciążyć obowiązki płatnika z tytułu rozliczenia opcji na nabycie udziałów.

W konsekwencji nie powinien mieć tu znaczenia fakt przeniesienia kosztów programów opcyjnych na polskich pracodawców.

Czytaj więcej w serwisie: podatek od akcji