Pozwalają na to przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=BFD34141EAC965A73BD747CB45B59DD4?id=186065]kodeksu karnego skarbowego [/link](dalej k.k.s.). I choć to sąd ostatecznie udziela zgody na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, to negocjacje co do poddania się karze i ewentualnej jej wysokości prowadzone są przez finansowy organ dochodzenia.

Jest nim – w zależności od rodzaju sprawy – urząd skarbowy, inspektor kontroli skarbowej albo urząd celny.

W trakcie pierwszego przesłuchania finansowy organ dochodzenia powinien pouczyć sprawcę o możliwości złożenia takiego wniosku. Tym bardziej że o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności sprawca danego czynu może wystąpić, tylko zanim organ dochodzenia wniesie akt oskarżenia do sądu.

[ramka][b]Zobacz [link=http://www.rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/pdf/us_dobrowolne_poddanie.pdf]Wzór wniosku o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności (pdf)[/link][/b][/ramka]

[srodtytul]Trzeba spełnić warunki[/srodtytul]

Aby jednak możliwe było dobrowolne poddanie się karze, muszą być spełnione wymagania określone w art. 17 k.k.s. Przede wszystkim wina sprawcy i okoliczności popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego nie mogą budzić wątpliwości.

Dodatkowo konieczne jest, aby sprawca uiścił w całości wymagalną należność publicznoprawną (jeśli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło jej uszczuplenie).

Trzeba też zapłacić kwotę odpowiadającą co najmniej najniższej karze grzywny grożącej za dany czyn zabroniony (przy wykroczeniach skarbowych najniższa grzywna to jedna dziesiąta minimalnego wynagrodzenia, czyli 138,60 zł, przy przestępstwach grzywny wymierzane są w stawkach dziennych, przy czym najniższa liczba stawek to 10; wysokość jednej stawki nie może być niższa od jednej trzydziestej minimalnego wynagrodzenia, czyli 46,20 zł, oraz przekraczać jej czterystukrotności, co daje 18 480 zł).

Kolejne warunki to wyrażenie przez sprawcę zgody na przepadek przedmiotów co najmniej w takim zakresie, w jakim jest on obowiązkowy, a w razie niemożności złożenia przedmiotów – zapłata ich równowartości pieniężnej.

Konieczne jest też uiszczenie co najmniej zryczałtowanej równowartości kosztów.

Z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=D2D667EFCFC0100AF518E870D98FFE19?id=180235]rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 8 grudnia 2005 r. w sprawie wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania związanych ze zgłoszeniem wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe (DzU nr 244, poz. 2074)[/link] wynika, że przy przestępstwach skarbowych wynoszą one jedną dziesiątą minimalnego wynagrodzenia, a przy wykroczeniach jedną dwunastą.

Kwoty te zaokrągla się w dół do pełnych złotych. W tym roku jest to więc przy przestępstwach skarbowych 138 zł, a przy wykroczeniach 115 zł.

Dopiero gdy wszystkie te wymogi będą spełnione, sąd może udzielić zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.

[srodtytul]Potrzebny jest wniosek[/srodtytul]

Zanim jednak sąd zajmie się sprawą, sprawca musi złożyć wniosek, w którym wyrazi chęć dobrowolnego poddania się odpowiedzialności. Kieruje go do finansowego organu postępowania.

Wniosek składa na piśmie albo ustnie do protokołu. Gdy sprawcą danego czynu jest osoba, która ukończyła 17 lat a nie ukończyła 18 lat – wniosek może złożyć jej przedstawiciel ustawowy.

Do wniosku należy dołączyć dowód uiszczenia należności publicznoprawnej (jeżeli jest wymagana), dowód wpłacenia grzywny i dowód uiszczenia zryczałtowanych kosztów procesu. Może być też potrzebne wyrażenie zgody na przepadek (ewentualnie uiszczenie równowartości pieniężnej) przedmiotu przepadku.

Finansowy organ postępowania, do którego trafił wniosek sprawcy, może – zamiast aktu oskarżenia – wnieść niezwłocznie do sądu wniosek o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się karze.

Może jednak uzależnić złożenie wniosku do sądu od wykonania obowiązku uiszczenia w całości wymagalnej należności publicznoprawnej (jeśli nastąpiło jej uszczuplenie w związku z popełnionym przestępstwem lub wykroczeniem skarbowym a nie została ona do tej chwili uiszczona).

Złożenie wniosku do sądu organ może uzależnić również od innych, dodatkowych warunków, w tym m.in. od zapłaty tytułem grzywny dodatkowej kwoty, nieprzekraczającej jednak łącznie z kwotą już wpłaconą wysokości połowy sumy odpowiadającej górnej granicy ustawowego zagrożenia za dany czyn zabroniony.

Czas, rodzaj i sposób wykonania obowiązków organ określa po wysłuchaniu sprawcy albo jego przedstawiciela ustawowego (gdy sprawca ukończył 17 a nie ukończył 18 lat).

Jeśli finansowy organ postępowania przygotowawczego zdecyduje się wystąpić z wnioskiem o zgodę na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, powinien o tym zawiadomić niezwłocznie sprawcę albo jego przedstawiciela ustawowego.

[srodtytul]Wpłata na konto lub w kasie organu[/srodtytul]

Ponieważ to przed finansowym organem dochodzenia prowadzone są negocjacje i ustalana jest wysokość grzywny, jej wpłata powinna nastąpić do kasy tego organu lub na konto bankowe.

Kwoty te nie są natomiast przekazywane na konto sądu i to nawet po skierowaniu do niego wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.

Konieczne natomiast jest dołączenie do akt sprawy, wniesionych razem z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, pokwitowań świadczących o dokonaniu wpłaty na rachunek bankowy lub do kasy urzędu.

[srodtytul]Nie tak łatwo cofnąć[/srodtytul]

Złożenie wniosku wywołuje określone skutki, dlatego lepiej jest dobrze się zastanowić przed podjęciem decyzji.

Wprawdzie wolno go cofnąć, ale nie jest to możliwe przed upływem miesiąca od jego złożenia, a także po wniesieniu do sądu przez finansowy organ postępowania przygotowawczego wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.

Warto również pamiętać o tym, że ponowne złożenie wniosku jest niedopuszczalne.

W razie skutecznego cofnięcia wniosku uiszczone przez sprawcę kwoty zatrzymuje się do zakończenia postępowania jako zabezpieczenie grożących mu kar, środków karnych lub innych środków i kosztów postępowania.

[srodtytul]Sąd da zgodę, gdy będą podstawy[/srodtytul]

W kwestii udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się karze orzeka sąd na posiedzeniu. Może w nim wziąć udział sprawca i jego obrońca a także przedstawiciel ustawowy sprawcy (gdy ten nie osiągnął wymaganego przepisami wieku).

Z kolei finansowy organ postępowania przygotowawczego lub jego przedstawiciel mają obowiązek stawić się na takim posiedzeniu, gdy zarządzi tak prezes sądu lub sąd.

Sąd może albo wydać wyrok, gdy uwzględni wniosek i zezwoli na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, albo zwrócić sprawę finansowemu organowi postępowania przygotowawczego, gdy dojdzie do przekonania, że nie zachodzą podstawy do uwzględnienia wniosku.

Udzielając zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, sąd orzeka tytułem kary grzywny kwotę uiszczoną przez sprawcę a także przepadek przedmiotów (ale tylko w takich granicach, w jakich sprawca wyraził na to zgodę, a w razie niemożności ich złożenia uiścił ich równowartość pieniężną).

Warto też pamiętać, że gdy w ramach jednego wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności zarzucono sprawcy popełnienie dwóch lub więcej przestępstw skarbowych, to finansowy organ postępowania przygotowawczego a potem sąd, uwzględniając wniosek, określa odrębnie kwoty za każde przestępstwo skarbowe. Nie podaje się bowiem jednej kwoty łącznie za czyny.

[srodtytul]Bez wpisu do rejestru[/srodtytul]

Uzyskanie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności ma ten skutek, że sprawca wykroczenia lub przestępstwa skarbowego nie jest wpisywany do Krajowego Rejestru Karnego.

Czyli sprawca traktowany jest tak, jakby danego czynu nie popełnił, nie ma o tym nigdzie żadnej wzmianki. Dobrowolne poddanie się karze nie stanowi również przesłanki zastosowania recydywy skarbowej, określonej w art. 37 § 1 pkt 4 k.k.s.

[srodtytul]Nie zawsze będzie możliwość[/srodtytul]

W pewnych jednak sytuacjach wniosek o dobrowolne poddanie się karze jest niedopuszczalny. Będzie tak wtedy, gdy przestępstwo skarbowe zagrożone jest karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności.

Podobnie gdy przestępstwo skarbowe zagrożone tylko karą grzywny popełniono w warunkach określonych w art. 37 § 1 lub art. 38 § 2 k.k.s. (czyli przy nadzwyczajnym obostrzeniu kary).

Dobrowolne poddanie się karze nie wchodzi w grę również wtedy, gdy zgłoszono interwencję co do przedmiotu podlegającego przepadkowi, chyba że zostanie ona cofnięta przez interwenienta do czasu wniesienia aktu oskarżenia do sądu (interwenient to podmiot, który nie będąc podejrzanym ani oskarżonym w postępowaniu o przestępstwo bądź wykroczenie skarbowe zgłosił w tym postępowaniu roszczenie do przedmiotów podlegających przepadkowi na podstawie posiadanego tytułu prawnego).

[ramka][b]Zdecydują wyjaśnienia, a nie pismo[/b]

Sam fakt złożenia przez sprawcę wniosku nie przesądza jeszcze o jego winie. A to oznacza, że zarówno organ finansowy, jak i sąd powinny ocenić materiał dowodowy w kontekście wyjaśnień podejrzanego i na ich podstawie, a nie na jego wniosek o zezwolenie na poddanie się karze, ustalić, czy spełniony jest warunek wynikający z art. 17 § 1 k.k.s., a dotyczący jasności co do winy i sprawstwa wnioskującego [b](postanowienie Sądu Najwyższego z 25 maja 2005 r., III KK 84/05)[/b]. [/ramka]

[ramka][b]Zobacz [link=http://www.rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/pdf/us_dobrowolne_poddanie.pdf]Wzór wniosku o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności (pdf)[/link][/b][/ramka]

[b]Czytaj też artykuły:

- [link=http://www.rp.pl/artykul/277743.html]Nie każdego fiskus ukarze na jego wniosek[/link],

- [link=http://www.rp.pl/artykul/105709.html]Możesz negocjować z urzędem, nie czekając na wyrok[/link]. [/b]