Wyjaśnienia MF dotyczące zwolnień VAT od 1 stycznia 2011 r.

[srodtytul]ZWOLNIENIA OD PODATKU – NOWE REGULACJE[/srodtytul]

W odniesieniu do usług, założenia metodologiczne klasyfikacji PKWiU 2008 nie pozwoliły na takie „przełożenie” przepisów wykorzystujących te klasyfikacje, aby zakres zwolnień, określony w załączniku nr 4 do ustawy był zgodny z przepisami dyrektywy 2006/112/WE.

Dlatego też załącznik nr 4 do ustawy o VAT, zawierający wykaz usług zwolnionych od podatku został uchylony. Jednocześnie uregulowania dotyczące tej tematyki zostały przeniesione do treści ustawy.

Przy określaniu nowego zakresu zwolnień, odstąpiono od ich identyfikacji przy pomocy klasyfikacji statystycznych, ustalając ich zakres z wykorzystaniem treści przepisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów (w szczególności TS – UE).

[b]UWAGA[/b] Od 1 stycznia 2011 r. - zgodnie z nowymi przepisami ustawy o VAT - zwolnieniu od podatku (oprócz obecnie wymienionych w art. 43 ustawy) podlegają: - usługi pocztowe oraz dostawa towarów ściśle z tymi usługami związana – realizowane przez operatora obowiązanego do świadczenia powszechnych usług pocztowych (operatorem tym jest Poczta Polska S.A., co oznacza, że usługi innych operatorów podlegają, tak jak obecnie opodatkowaniu wg stawki podstawowej);

- usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane przez zakłady opieki zdrowotnej;

- usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone przez:

a) lekarzy i lekarzy dentystów,

b) pielęgniarki i położne,

c) osoby wykonujące inne zawody medyczne, o których mowa w art. 18d ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89, z późn. zm.),

d) psychologów;

- usługi transportu sanitarnego;

- usługi świadczone przez niezależne grupy osób, na rzecz swoich członków, których działalność jest zwolniona od podatku lub w zakresie której członkowie ci nie są uznawani za podatników, w celu świadczenia swoim członkom usług bezpośrednio niezbędnych do wykonywania tej działalności zwolnionej lub wyłączonej od podatku, w przypadku gdy grupy te ograniczają się do żądania od swoich członków zwrotu kosztów do wysokości kwoty indywidualnego udziału przypadającego na każdego z nich w ogólnych wydatkach tych grup, poniesionych we wspólnym interesie, jeżeli zwolnienie nie spowoduje naruszenia warunków konkurencji;

- usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz usługi określone w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, a także dostawy towarów ściśle z tymi usługami związane, na rzecz beneficjenta tej pomocy, wykonywane przez:

a) regionalne ośrodki polityki społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie, ośrodki pomocy społecznej, rodzinne domy pomocy, ośrodki wsparcia i ośrodki interwencji kryzysowej,

b) wpisane do rejestru prowadzonego przez wojewodę:

– domy pomocy społecznej prowadzone przez podmioty posiadające zezwolenie wojewody,

– placówki opiekuńczo-wychowawcze i ośrodki adopcyjno-opiekuńcze,

c) placówki specjalistycznego poradnictwa,

d) inne niż wymienione w lit. a–c placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku na podstawie zezwolenia wojewody, wpisane do rejestru prowadzonego przez wojewodę,

e) specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie;

- usługi opieki nad osobami niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi lub osobami w podeszłym wieku, świadczone w miejscu ich zamieszkania, oraz dostawa towarów ściśle z tymi usługami związana;

- usługi w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą oraz dostawa towarów ściśle z tymi usługami związana, wykonywane:

a) w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej oraz w przepisach o systemie oświaty,

b) przez podmioty sprawujące opiekę nad dziećmi w wieku do 3 lat;

- usługi w zakresie obowiązkowych ubezpieczeń społecznych;

- usługi świadczone przez:

a) jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, w zakresie kształcenia i wychowania,

b) uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz jednostki badawczo - rozwojowe, w zakresie kształcenia na poziomie wyższym – oraz dostawy towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane;

- usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, gimnazjalnym, ponadgimnazjalnym i wyższym, świadczone przez nauczycieli;

- usługi nauczania języków obcych oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane;

- usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego:

a) prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach lub

b) świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów o systemie oświaty – wyłącznie w zakresie usług objętych akredytacją, lub

c) finansowane w całości ze środków publicznych

- oraz świadczenie usług i dostawa towarów ściśle z tymi usługami związane.

Oznacza to, że dla zastosowania zwolnienia w pierwszej kolejności istotne jest uznanie danej usługi za usługę kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania, a następnie spełnienie dodatkowych warunków np. uzyskanie akredytacji na dany rodzaj szkolenia.

Zatem nie wszystkie usługi dotyczące kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego będą objęte zwolnieniem.

- usługi zakwaterowania:

a) w bursach i internatach świadczone na rzecz uczniów i wychowanków szkół prowadzących te bursy i internaty,

b) w domach studenckich świadczone na rzecz studentów i doktorantów uczelni prowadzących te domy studenckie,

c) świadczone na rzecz uczniów i wychowanków lub studentów i doktorantów przez podmioty inne niż wymienione w lit. a i b, pod warunkiem że szkoły lub uczelnie mają z tymi podmiotami zawarte umowy dotyczące zakwaterowania swoich uczniów i wychowanków lub studentów i doktorantów;

Tak określony zakres zwolnienia oznacza, że inne usługi zakwaterowania w bursach, internatach i w domach studenckich (czyli np. w ramach wycieczek, usług krótkotrwałego zamieszkania dla osób innych niż wymienione w zakresie objętym zwolnieniem), będą opodatkowane stawką podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2 w związku z poz. 163 zał. nr 3 do ustawy (od 1 stycznia 2011 r. będzie to stawka w wysokości 8 %).

- usługi oraz dostawa towarów ściśle z tymi usługami związana, realizowane przez:

a) kościoły i związki wyznaniowe, o których mowa w przepisach o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w przepisach o stosunku Państwa do kościołów i innych związków wyznaniowych,

b) organizacje powołane do realizacji celów o charakterze politycznym, związkowym, patriotycznym, filozoficznym, filantropijnym lub obywatelskim – w zakresie interesu zbiorowego swoich członków, wykonywane na rzecz ich członków w zamian za składki, których wysokość i zasady ustalania wynikają z przepisów statutowych tych podmiotów, pod warunkiem że podmioty te nie są nastawione na osiąganie zysków, jeżeli zwolnienie nie spowoduje naruszenia warunków konkurencji;

- usługi ściśle związane ze sportem lub wychowaniem fizycznym świadczone przez kluby sportowe, związki sportowe oraz związki stowarzyszeń i innych osób prawnych, których celem statutowym jest działalność na rzecz rozwoju i upowszechniania sportu, pod warunkiem że:

a) są one konieczne do organizowania i uprawiania sportu lub organizowania wychowania fizycznego i uczestniczenia w nim,

b) świadczący te usługi nie są nastawieni na osiąganie zysków,

c) są one świadczone na rzecz osób uprawiających sport lub uczestniczących w wychowaniu fizycznym

z wyłączeniem usług związanych z działalnością marketingową oraz reklamowo-promocyjną, wstępu na imprezy sportowe, usług odpłatnego prowadzenia statków przeznaczonych do uprawiania sportu i rekreacji, usług odpłatnego zakwaterowania związanych ze sportem lub wychowaniem fizycznym oraz usług wynajmu sprzętu sportowego i obiektów sportowych za odpłatnością;

- usługi kulturalne świadczone przez:

a) podmioty prawa publicznego lub inne podmioty uznane na podstawie odrębnych przepisów za instytucje o charakterze kulturalnym lub wpisane do rejestru instytucji kultury, prowadzonego przez organizatora będącego podmiotem tworzącym instytucje kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, oraz dostawa towarów ściśle z tymi usługami związana,

b) indywidualnych twórców i artystów wykonawców, w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzane w formie honorariów, w tym za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania utworów.

Zwolnieniem nie są jednak objęte usługi kulturalne w zakresie:

1) usług związanych z filmami i nagraniami na wszelkich nośnikach;

2) wstępu:

a) na spektakle, koncerty, przedstawienia i imprezy w zakresie twórczości i wykonawstwa artystycznego i literackiego,

b) do wesołych miasteczek, parków rozrywki, cyrków, dyskotek, sal balowych,

c) do parków rekreacyjnych, na plaże i do innych miejsc o charakterze kulturalnym,

3) wstępu oraz wypożyczania wydawnictw w zakresie usług świadczonych przez biblioteki, archiwa, muzea i innych usług związanych z kulturą;

4) usług związanych z produkcją filmów i nagrań na wszelkich nośnikach;

5) działalności agencji informacyjnych;

6) usług wydawniczych;

7) usług radia i telewizji, które nie są zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 34 ustawy (dotyczy to usług związanych z realizacją zadań radiofonii i telewizji, które są świadczone przez jednostki publicznej radiofonii i telewizji);

8) usług ochrony praw. - usługi związane z realizacją zadań radiofonii i telewizji świadczone przez jednostki publicznej radiofonii i telewizji, z wyłączeniem:

a) usług związanych z filmami i nagraniami na wszelkich nośnikach,

b) usług w zakresie produkcji filmów reklamowych i promocyjnych,

c) usług reklamowych i promocyjnych,

d) działalności agencji informacyjnych;

- zapewnienie personelu przez kościoły i związki wyznaniowe lub instytucje filozoficzne dla zwolnionej działalności w zakresie opieki medycznej, pomocy społecznej, opieki nad dziećmi i młodzieżą oraz edukacji, w celu zapewnienia opieki duchowej;

- usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe. Zwolnienie to nie ma zastosowania w odniesieniu do usług związanych z zakwaterowaniem sklasyfikowanych w grupowaniu PKWiU 55 (w tym grupowaniu znajdują się m.in. usługi świadczone przez hotele, motele, pensjonaty, które są opodatkowane jak dotychczas stawką obniżoną - od 1 stycznia 2011 r. stawką 8 %).

- następujące usługi ubezpieczeniowe i finansowe:

a) usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji,

b) usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę,

c) usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę,

d) usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług,

e) usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538, z późn. zm.), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie,

f) usługi stanowiące element usług finansowych wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7 i 37–41 ustawy, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37–41 – zwolnienie to nie ma zastosowania do usług stanowiących element usług pośrednictwa.

W odniesieniu do usług ubezpieczeniowych i finansowych zwolnienie nie ma zastosowania do:

1) czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2) usług doradztwa;

3) usług w zakresie leasingu;

4) usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

a) tytuł prawny do towarów,

b) tytuł własności nieruchomości,

c) prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości,

d) udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części,

e) prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Obowiązujące od dnia 1 stycznia 2011 r. regulacje w zakresie podatku od towarów i usług przewidują również zwolnienie dla czynności (dostawa towarów lub świadczenie usług) ściśle związanych z niektórymi usługami zwolnionymi, np. z usługami w zakresie ochrony zdrowia, pomocy i opieki społecznej, niektórymi usługami edukacyjnymi, sportu i wychowania fizycznego, kultury, oraz usługami organizacji powołanych do realizacji celów o charakterze politycznym, związkowym, religijnym, patriotycznym, filozoficznym, filantropijnym i obywatelskim.

Jednocześnie przepisy ustawy precyzują warunki uznania danej dostawy towarów lub świadczenia usług za ściśle związane z podstawowymi usługami zwolnionymi. Za ściśle związane ze zwolnionymi usługami podstawowymi uznaje się dostawę towarów lub świadczenie usług, w przypadku gdy:

1) są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej podlegającej zwolnieniu lub

2) ich głównym celem nie jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

[b]UWAGA[/b]

Czynności podlegające zwolnieniu od podatku od towarów i usług wymienione zostały również w rozporządzeniu wykonawczym wydanym na podstawie przepisów ustawy o VAT. W ww. rozporządzeniu z dnia 22 grudnia 2010 r. wprowadzono nowe zwolnienia od podatku dla następujących czynności:

- usług w zakresie kształcenia, innych niż wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy, świadczonych przez uczelnie oraz świadczenia usług i dostawy towarów ściśle z tymi usługami związanych (np. kursy dokształcające);

- usług kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, finansowanych w co najmniej 70 % ze środków publicznych oraz świadczenia usług i dostawy towarów ściśle z tymi usługami związanych (jest to złagodzenie warunku zapisanego w ustawie, gdzie przewidziano możliwość zwolnienia tych usług ale m.in. w sytuacji gdy całość usługi jest finansowana ze środków publicznych);

- świadczenia usług międzynarodowego przewozu drogowego polegającego na okazjonalnym przewozie osób autobusami zarejestrowanymi na terytorium państw trzecich, które nie pobierają podatków lub opłat o podobnym charakterze od przewozów osób autobusami zarejestrowanymi na terytorium kraju, przez podatników mających siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności, lub miejsce zamieszkania lub pobytu poza terytorium kraju;

- importu towarów przez instytucje lub organy Wspólnot, posiadające siedzibę lub przedstawicielstwo na terytorium kraju - do celów służbowych tych instytucji lub organów;

- świadczenia usług i dostawy towarów, z wyłączeniem towarów wymienionych w załączniku nr 1 do ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, wykonywanych przez podmioty, których działalność jest zwolniona od podatku (działalność w zakresie opieki medycznej, opieki i pomocy społecznej, usługi w zakresie edukacji, sportu i wychowania fizycznego, kultury oraz usługi organizacji powołanych do realizacji celów o charakterze politycznym, związkowym, religijnym, patriotycznym, filozoficznym, filantropijnym i obywatelskim), w związku z organizowaniem przez te podmioty imprez połączonych ze zbiórką pieniędzy wyłącznie na potrzeby tej działalności zwolnionej, pod warunkiem że:

a) środki pieniężne pozyskane z tych czynności zostaną przeznaczone w całości na potrzeby prowadzonej działalności zwolnionej,

b) zwolnienie z podatku nie spowoduje naruszenia warunków konkurencji,

c) podmioty, o których mowa, nie naruszają przepisów o zbiórkach publicznych;

- usług w zakresie opieki medycznej, służących profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawy towarów i świadczenia usług ściśle z tymi usługami związanych, wykonywanych przez uczelnie medyczne (przepisem tym zwolniono m.in. badania histopatologiczne wykonywane przez uczelnie medyczne, które nie są zakładami opieki zdrowotnej).

Podobnie jak w przypadku ustawy o VAT, również przepisy rozporządzenia ustanawiają warunki uznania dostawy towarów lub świadczenia usług za ściśle związane z niektórymi ww. usługami zwolnionymi, ich spełnienie pozwoli na objęcie tych dostaw i usług zwolnieniem od podatku. Za ściśle związane ze zwolnionymi na podstawie rozporządzenia usługami podstawowymi (usługi w zakresie kształcenia, usługi w zakresie opieki medycznej) uznaje się dostawę towarów lub świadczenie usług, w przypadku gdy:

1) są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej podlegającej zwolnieniu lub

2) ich głównym celem nie jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

[b]WAŻNE[/b]

W związku z wynikającym z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=325301]ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1241, z późn. zm.)[/link] zakończeniem likwidacji gospodarstw pomocniczych i niektórych zakładów budżetowych zmianie uległ przepis dotyczący zwolnienia dla usług świadczonych pomiędzy gospodarstwami pomocniczymi jednostek budżetowych, jednostkami budżetowymi i zakładami budżetowymi.

Od dnia 1 stycznia 2011 r. zwolnione w tym zakresie będą usługi świadczone pomiędzy:

a) jednostkami budżetowymi,

b) samorządowymi zakładami budżetowymi,

c) jednostkami budżetowymi i samorządowymi zakładami budżetowymi - z wyjątkiem usług wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy o VAT oraz usług komunikacji miejskiej.

[ramka][b]Czytaj [link=http://www.rp.pl/temat/565095.html]więcej o zmianach w VAT w 2011 roku[/link][/b][/ramka]

[ramka][b]Zobacz także inne wyjaśnienia ministerstwa finansów dotyczące najnowszych VAT-owskich zmian:[/b]

[link=http://www.rp.pl/artykul/55807,588727-Wyjasnienia-MF-dotyczace-zwolnien-podmiotowych-w-VAT-od-1-01-2011-r-.html]Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów dotyczące zwolnień podmiotowych w VAT od 1 stycznia 2011 r.[/link]

[link=http://www.rp.pl/artykul/55807,588705-Wyjasnienia-MF---odliczenie-VAT-od-auta-i-paliwa-.html]Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów dotyczące odliczania od 1 stycznia 2011 r. VAT od samochodów i paliwa[/link]

[link=http://www.rp.pl/artykul/55807,588729-Wyjasnienia-MF---faktury-elektroniczne-.html] Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów dotyczące faktur elektronicznych od 1 stycznia 2011 r.[/link]

[link=http://www.rp.pl/artykul/55807,588734-Wyjasnienia-MF---zbiorcze-faktury-korygujace.html]Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów dotyczące zbiorczych faktur korygujących od 1 stycznia 2011 r. [/link]

[link=http://www.rp.pl/artykul/55807,588736-Wyjasnienia-MF---odliczenie-VAT-od-nieruchomosci.html] Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów dotyczące odliczenia VAT od nieruchomości wykorzystywanej do celów działalności gospodarczej i prywatnych[/link]

[link=http://www.rp.pl/artykul/55807,588742-Wyjasnienia-MF--zwolnienia-VAT-w-imporcie-towarow.html]Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów dotyczące zwolnień VAT w imporcie towarów od 1 stycznia 2011 r.[/link]

[link=http://www.rp.pl/artykul/55807,588763-Wyjasnienia-MF---kasy-fiskalne-od-1-stycznia-2011-r-.html]Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów dotyczące kas fiskalnych od 1 stycznia 2011 r.[/link]

[link=http://www.rp.pl/artykul/588774_Wyjasnienia-MF---miejsce-swiadczenia-uslug.html]Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów dotyczące miejsca świadczenia usług od 1 stycznia 2011 r.[/link]

[link=http://www.rp.pl/artykul/588843.html]Informacja Ministerstwa Finansów dotycząca opodatkowania okazjonalnych przewozów autobusami zarejestrowanymi poza terytorium kraju[/link]

[/ramka]