Ogólna zasada dotyczącą miejsca świadczenia usług określona jest w art. 28b [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=17D1F175CBC1000681743E9D550EDE8C?n=1&id=172827&wid=337454]ustawy o VAT[/link]. Z przepisu tego wynika, że o tym, gdzie jest opodatkowana usługa, decyduje położenie siedziby lub stałego miejsca zamieszkania usługobiorcy.

Pożyczka jest więc opodatkowana VAT w państwie pożyczkobiorcy. Potwierdza to odpowiedź [b]Izby Skarbowej w Warszawie z 25 maja 2010 r. (IPPP3/443-249/10-2/LK). [/b]

Dotyczyła ona polskiej spółki, która w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zamierzała udzielać oprocentowanych pożyczek spółce prawa szwedzkiego (zarejestrowanej w Szwecji jako podatnik VAT). Izba uznała, że w tym wypadku miejscem świadczenia usługi jest Szwecja. Zobowiązanym do rozliczenia transakcji będzie usługobiorca. Nie będzie więc ona opodatkowana w Polsce.

[srodtytul]Jakie dane na fakturze[/srodtytul]

W takiej sytuacji polski pożyczkodawca powinien wystawić zwykłą fakturę (bez stawki i kwoty podatku oraz kwoty należności wraz z podatkiem). Wykaże w niej kwotę należnego wynagrodzenia (odsetek i ewentualnie innych jego elementów). Wynika to z § 25 ust. 1 i 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6E594E51BD20031D2A134BBB5F2374AF?id=178372]rozporządzenia ministra finansów z 28 listopada 2008 r. w sprawie wystawiania faktur[/link].

Warto zwrócić uwagę na § 25 ust. 4 tego rozporządzenia, który dotyczy wykonywania usług, o których mowa w art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT (świadczenia, do których rozliczenia zobowiązany jest usługobiorca z innego kraju UE). Zgodnie z tym przepisem faktura dokumentująca te czynności powinna zawierać numer, pod którym nabywca usługi jest zidentyfikowany na potrzeby VAT w państwie UE innym niż Polska.

Musi się na niej również znaleźć informacja, że zobowiązanym do rozliczenia VAT jest nabywca usługi lub odesłanie do przepisu dyrektywy, z którego to wynika.

[srodtytul]Co w informacji podsumowującej[/srodtytul]

W myśl art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT podatnicy VAT UE są zobowiązani składać w urzędzie skarbowym informacje podsumowujące o usługach, do których stosuje się art. 28b tej ustawy.

Trzeba w nich wykazać usługi wykonane na rzecz podatników VAT lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami, świadczone na terytorium państwa UE innego niż Polska, dla których zobowiązanym do zapłaty podatku od wartości dodanej jest usługobiorca. Nie uwzględnia się świadczeń zwolnionych od VAT lub opodatkowanych zerową stawką.

[srodtytul]Udzielanie kredytów zwolnione [/srodtytul]

Na podstawie art. 135 ust. 1 lit. b dyrektywy 2006/112/WE udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe jest zwolnione od VAT. Jeśli więc pożyczka udzielana jest podmiotowi z innego kraju UE, to usługa ta korzysta ze zwolnienia w tym państwie.

Wówczas polski pożyczkodawca nie powinien wykazywać tych usług w informacji podsumowującej, a faktura nie musi zawierać numeru, pod którym nabywca jest zidentyfikowany na potrzeby VAT.

Wtedy na fakturze nie musi być również adnotacji, że zobowiązanym do rozliczenia podatku jest nabywca usługi (lub odesłania do odpowiedniego przepisu dyrektywy). Nie ma jednak przeszkód, aby faktura zawierała te dane.

[srodtytul]Lepiej pożyczyć firmie z Norwegii...[/srodtytul]

Dobra wiadomość dla podatników jest taka, że jest możliwe odliczenie VAT naliczonego związanego z udzielaniem pożyczek dla kontrahenta z państwa nienależącego do UE. Wynika to z art. 86 ust. 9 pkt 2 ustawy o VAT.

Zgodnie z nim podatnik ma prawo do obniżenia VAT należnego o podatek naliczony, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą udzielania i pośrednictwa w udzieleniu kredytu oraz zarządzania kredytem przez podmiot, który go udzielił. Odliczenie VAT jest jednak możliwe, tylko jeśli spełnione są dwa warunki.

Po pierwsze, miejscem świadczenia tych usług (zgodnie z art. 28b lub 28l ustawy o VAT) jest terytorium państwa trzeciego lub usługi dotyczą bezpośrednio towarów eksportowanych.

Po drugie, podatnik musi mieć dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

Co istotne, przepis ten ma zastosowanie nie tylko do kredytów udzielanych przez banki, ale także do pożyczek dawanych przez inne podmioty. Potwierdziła to [b]Izba Skarbowa w Bydgoszczy w odpowiedziach z 25 marca 2010 r. (ITPP2/443-1123a/ 09/AD i ITPP2/443-1123b/09/ AD). [/b]

Interpretacje te dotyczyły polskiej spółki, która udzielała pożyczki firmie z Norwegii. Izba zgodziła się ze stanowiskiem spółki, że art. 135 ust. 1 lit. b dyrektywy 2006/112/WE i art. 86 ust. 9 pkt 2 ustawy o VAT należy interpretować w ten sposób, że odnoszą się one do pożyczek i kredytów udzielanych zarówno przez instytucje bankowe i finansowe, jak i innych podatników.

[srodtytul]…niż szwedzkiej spółce[/srodtytul]

Możliwość odliczenia VAT od zakupów związanych z udzieleniem pożyczek nie dotyczy sytuacji, gdy usługobiorcą (pożyczkobiorcą) będzie podmiot z innego państwa UE (a usługi te nie będą dotyczyć bezpośrednio towarów eksportowanych).

Wynika to z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT. Przepis ten mówi, że podatnik ma również prawo do obniżenia VAT należnego o podatek naliczony, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane w Polsce.

To niejedyny warunek. Podatnik musi też mieć dokumenty, z których wynika związek odliczonego VAT z tymi czynnościami.

Skoro więc przy udzielaniu pożyczek dla polskiego podmiotu nie przysługuje odliczenie VAT (jest to usługa zwolniona od tego podatku), to również nie będzie ono przysługiwało, gdy pożyczkobiorca ma siedzibę w innym kraju UE.

Na podstawie objaśnień zawartych w załączniku nr 4 do [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=9B542FC3AAC250E9EF58C88E0A6C5396?id=290936]rozporządzenia ministra finansów z 28 listopada 2008 r. w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i usług (DzU nr 211, poz. 1333 z późń. zm.)[/link] w poz. 21 formularza VAT-7 (VAT-7K, VAT-7D) należy wykazać dostawę towarów oraz świadczenie usług poza Polską, w stosunku do których przysługuje podatnikowi prawo do obniżenia VAT należnego, o którym mowa w art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy, lub prawo do zwrotu podatku naliczonego, o którym mowa w art. 87 ust. 5 ustawy o VAT.

Usługi udzielenia pożyczki do innego państwa UE nie dają żadnego z tych uprawnień. Nie są więc wykazywane w poz. 21 deklaracji VAT- 7 (VAT-7K, VAT-7D) „dostawa towarów oraz świadczenie usług poza terytorium kraju”.

Obrót ten trzeba jednak ustalić na podstawie ewidencji zawierającej dane wskazane w art. 109 ust. 3a ustawy o VAT (nazwę usługi i jej wartość bez podatku) i uwzględnić przy obliczeniu proporcji stosowanej do odliczenia VAT. Obniży on ten współczynnik, powodując, że podatnik będzie mógł odliczyć niższą kwotę VAT naliczonego.

[ramka][b]Jakie dane w ewidencji[/b]

Podatnicy świadczący usługi, których miejscem świadczenia nie jest Polska, są zobowiązani w prowadzonej ewidencji podać nazwę usługi, jej wartość bez VAT lub podatku o podobnym charakterze, uwzględniając moment powstania obowiązku podatkowego określany dla tego rodzaju usług świadczonych na terytorium kraju. W przypadku jednak usług, do których stosuje się art. 28b, stosuje się odpowiednio przepisy art. 19 ust. 19a i 19b.

W konsekwencji usługi udzielania pożyczek za granicę, do których ma zastosowanie art. 28b ustawy o VAT, należy wykazać w tej ewidencji z upływem okresu, do którego odnoszą się płatności odsetek (i innych elementów wynagrodzenia pożyczkodawcy). Jeżeli ich zapłata nastąpi przed terminem, to należy je wykazać z chwilą ich zapłaty.

Natomiast w sytuacji gdy termin ich płatności był określony w następnym roku (następnych latach), należy je wykazywać z upływem każdego roku podatkowego.[/ramka]

[ramka][b]Jak wypełnić deklaracje[/b]

Firma, która udzieliła pożyczki kontrahentowi z państwa nienależącego do UE, powinna wykazać tę usługę w deklaracji VAT-7 (VAT-7K, VAT-7D) w poz. 21 „dostawa towarów oraz świadczenie usług poza terytorium kraju”.

Jest to obrót z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego dla celów obliczenia proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT. Jest to więc korzystne dla podatników, ponieważ wpływa na zwiększenie kwoty VAT do odliczenia.[/ramka]

[ramka]O opodatkowaniu pożyczek pisaliśmy też:

- w artykule z 12 listopada „[link=http://www.rp.pl/artykul/562002.html]Zagraniczną pożyczkę trzeba odpowiednio udokumentować[/link]”

- w artykule z 22 listopada „[link=http://www.rp.pl/artykul/566245.html]Dając pożyczki, można stracić część odliczenia[/link]”[/ramka]