Udzielanie korepetycji, czyli lekcji na godziny, jest działalnością gospodarczą ze wszystkimi tego konsekwencjami, gdy chodzi o obowiązek rejestracji i obowiązki podatkowe, także gdy jest to zajęcie dodatkowe, obok pracy na etacie, czy sposób dorabiania do stypendium.

Korepetytor po jej zarejestrowaniu staje się przedsiębiorcą i ma możliwość wyboru formy opodatkowania. W tym celu na ogół konieczna będzie wizyta w urzędzie skarbowym (tej formalności nie można załatwić w gminie).

[srodtytul]Według skali, liniowo...[/srodtytul]

Korepetytor może się rozliczać z podatku dochodowego na zasadach ogólnych, tj. według skali podatkowej (stawki 18 i 32 proc.) albo płacić podatek liniowy 19 proc. W obu przypadkach PIT płaci się od dochodu, tj. przychodu pomniejszanego o koszty uzyskania, np. związane z używaniem na potrzeby firmy samochodu osobowego, zakupem komputera itp. Konieczne jest też prowadzenie tzw. małej księgowości, czyli księgi przychodów i rozchodów.

Ta forma opodatkowania jest niejako podstawowa. O jej wybraniu urzędu skarbowego się nie zawiadamia. Słowem, jeśli nie zawiadomimy fiskusa o wyborze innej formy opodatkowania, oznacza to, że rozliczamy się za pomocą księgi przychodów i rozchodów.

[srodtytul]...albo ryczałtem[/srodtytul]

Korepetytor może też wybrać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, jeśli jest nauczycielem. Świadczy wówczas usługi edukacyjne, będące wolnym zawodem w rozumieniu ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Cechą wolnego zwodu jest osobiste jego wykonywanie, bez zatrudniania do wykonywania tych samych czynności innych osób.

Przy tej formie opodatkowania trzeba prowadzić ewidencję przychodów. Korepetytor musi oddawać fiskusowi aż 20 proc. przychodów, bez możliwości uwzględniania jakichkolwiek kosztów. Ryczałt jest więc mało atrakcyjny, choćby w porównaniu z opodatkowaniem na zasadach ogólnych.

[srodtytul]Wygodna i prosta [/srodtytul]

W praktyce najwygodniejszym, najprostszym i zwykle najkorzystniejszym sposobem opodatkowania dla korepetytora będzie karta podatkowa. Możliwość ta przewidziana została w art. 23 ust. 1 pkt 11 wspomnianej ustawy z 20 listopada 1998 r. Co ważne, korzystający z opodatkowana w formie karty nie prowadzi żadnej ewidencji podatkowej, nie składa też zeznania podatkowego obejmującego wpływy objęte kartą.

Warunki korzystania z niej przez korepetytorów wskazano w części XI „Usługi edukacyjne w zakresie udzielania lekcji na godziny” załącznika nr 3 do tej ustawy „Tabela miesięcznych stawek podatku dochodowego w formie karty podatkowej”.

Korepetycje są w niej zwane usługami edukacyjnymi w zakresie udzielania lekcji na godziny. Warunkiem opodatkowania w tej formie jest samodzielne ich świadczenie. Wyłączona jest możliwość angażowania do nich pracowników, w tym małżonka. W tej formie mogą się rozliczać z udzielania lekcji na godziny zarówno nauczyciele, jak i inne osoby, w tym uczniowie i studenci.

[srodtytul]Lekcja dla jednego ucznia[/srodtytul]

W pkt 2 objaśnień do tej części podana jest taka ogólna definicja: „Za udzielanie lekcji na godziny uważa się pomoc w nauce, polegającą głównie na odrabianiu (przygotowaniu) z uczniem zadanych lekcji”. „Głównie”, a zatem nie wyłącznie. Należy więc przyjąć, że lekcje obejmują pomoc w granicach obowiązującego danego ucznia i już zrealizowanego w szkole programu nauczania, słowem powtarzanie materiału w związku z przygotowaniami do matury czy innych egzaminów.

Usługi polegające na udzielaniu lekcji (korepetycji) z przedmiotów objętych programem nauczania w szkole klasyfikowane są w grupowaniach PKWiU w zależności od poziomu edukacji, np. z zakresu szkoły podstawowej i gimnazjum PKWiU 80.10.12-00 „Usługi szkół podstawowych i gimnazjów, w tym specjalnych”.

Gdy w 2008 r. „Rz” zwróciła się do Ministerstwa Finansów o wyjaśnianie wątpliwości dotyczących warunków karty podatkowej dla korepetytorów, to MF uznało, że ta forma opodatkowania obejmuje tylko udzielanie lekcji jednemu uczniowi, że pomoc w nauce, o której mowa wart. 23 ust. 11 ustawy z 1998 r., ma indywidualny charakter (tzn. uczniów można mieć wielu, jednak w pojedynczej lekcji może brać udział jeden uczeń).

Stanowisko MF oznacza, że korepetytor pomagający w nauce jednocześnie kilku uczniom, musi rozliczać się z dochodów z tego rodzaju działalności na zasadach ogólnych: według skali podatkowej albo według stawki liniowej 19 proc. przewidzianej dla prowadzących działalność gospodarczą.

[srodtytul]Wniosek na PIT-16 [/srodtytul]

Wniosek o opodatkowanie w formie karty podatkowej składa się w urzędzie miejsca położenia zorganizowanego zakładu, a gdy podatnik nie ma takiego zakładu, tak jak zwykle udzielający lekcji, w urzędzie właściwym dla miejsca zamieszkania.

Wniosek składa się na oficjalnym formularzu o symbolu na PIT-16 (można go ściągnąć z Internetu: [link=http://www.mofnet.gov.pl]www.mofnet.gov.pl[/link].> podatki>formularze podatkowe >PIT). Jeśli rozpoczynamy działalność w trakcie roku podatkowego, musimy go złożyć przed dniem rozpoczęcia działalności. Potem, jeśli chcemy nadal korzystać z karty, wniosku ponawiać nie musimy.

W urzędzie skarbowym powinniśmy też otrzymać informacje o warunkach korzystania z karty. Wynikają one zresztą z samego formularza PIT-16. Jednym z nich jest to, by przedsiębiorca nie prowadził innej pozarolniczej działalności gospodarczej i by nie prowadził tego samego rodzaju działalności małżonek podatnika.

Trzeba pamiętać, że karta wyłącza prawo do opodatkowania wspólnie z małżonkiem i do preferencyjnego opodatkowania przewidzianego dla samotnych rodziców, także jeśli dana osoba ma jednocześnie np. dochody z pracy, z umów-zleceń itd.

[srodtytul]Decyduje liczba godzin [/srodtytul]

O stawce podatku, jaki płaci się od udzielania lekcji na godziny, decyduje liczba godzin korepetycji udzielnych w ciągu miesiąca. W 2010 r. do 48 godzin miesięcznie stawka za godzinę wynosi 4,30 zł. Gdy ich liczba przekracza 48, ale jest nie większa niż 96 miesięcznie, stawka wynosi 206,40 zł plus 8,90 zł za każdą godzinę ponad 48 godzin.

Udzielający lekcji więcej niż 96 godzin miesięcznie opłacają kartę według stawki miesięcznej 633,60 zł. Chodzi przy tym – zdaniem MF – o godziny zegarowe, a nie lekcyjne. Ustawa z 1998 r. posługując się pojęciem „godzina”, nie nadaje mu innego znaczenia niż powszechnie przyjmowane. Gdyby wolą ustawodawcy było przyjęcie innych jednostek miary czasu, np. godzina lekcyjna trwająca 45 minut, miałoby to swoje odzwierciedlenie w brzmieniu przepisów.

Korepetytor powinien więc, zgłaszając w urzędzie skarbowym miesięczną liczbę godzin przeznaczonych na udzielanie lekcji, ustalić ogólny czas udzielania lekcji 45-minutowych według godzin zegarowych. Liczbę udzielanych lekcji należy zadeklarować we wniosku o zastosowanie karty, czyli w formularzu PIT-16 (część D.4.5, poz. 1010).

Urząd na wniosek podatnika, a nawet z własnej inicjatywy może obniżyć stawki, ale nie więcej niż o 50 proc., jeżeli podatnik wykonuje tę działalność w rozmiarach wskazujących, że zwykłe stawki byłyby nieodpowiednie. Przepisy pozwalają również na takie samo podwyższenie stawek.

Urząd wydaje decyzje ustalające wysokość podatku w formie karty odrębnie na każdy rok. Stawki karty są corocznie waloryzowane przez ministra finansów, stosownie do wzrostu cen towarów konsumpcyjnych i usług.

Po otrzymaniu decyzji można zrzec się karty, ale to oznacza konieczność założenia księgi przychodów i rozchodów i rozliczania się z fiskusem za jej pomocą.

[srodtytul]Zawiadamiamy o zmianach[/srodtytul]

Dlatego że wysokość podatku zależy od liczby godzin korepetycji, w razie ich zmiany korepetytor ma obowiązek zawiadomienia o tym urzędu skarbowego w ciągu siedmiu dni.

Podatek płaci się na rachunek urzędu skarbowego w wysokości ustalonej w decyzji, w terminie do 7 dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni, a za grudzień do 28 grudnia danego roku, słowem w grudniu płaci się kartę w podwójnej wysokości.

Nie trzeba płacić karty za czas, w którym działalność nie jest wykonywana. Powodem może być np. przerwa wakacyjna czy choroba. Musi ona jednak trwać nie mniej niż dziesięć dni. Za każdy dzień przerwy podatek obniża się o 1/30. Trzeba jednak najpóźniej przed rozpoczęciem przerwy i najpóźniej na dzień przed jej zakończeniem zawiadomić o niej urząd skarbowy. Jeśli przerwa była spowodowana chorobą stwierdzoną zwolnieniem lekarskim, trzeba zawiadomić o niej w dniu rozpoczęcia działalności po tej przerwie.

Obniżka podatku za każdy dzień o 1/30 miesięcznej należności obowiązuje także w razie zawieszania działalności gospodarczej.

Od karty odlicza się składkę na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości 7,75 proc. podstawy jej wymiaru, za każdy miesiąc. Słowem do urzędu skarbowego odprowadzamy co miesiąc kwotę wynikającą z decyzji o przyznaniu karty pomniejszoną o składkę zdrowotną. W związku tym odliczeniem trzeba do końca stycznia następnego roku złożyć deklarację o wysokości składki zapłaconej i odliczonej od karty w poszczególnych miesiącach (na formularzu PIT-16A).

[ramka][b]Wpis w gminie i składki ZUS[/b]

Pierwszym krokiem do podjęcia działalności gospodarczej jest złożenie wniosku o wpis do rejestru działalności gospodarczej prowadzonego przez gminę właściwą dla swego miejsca zamieszkania, na urzędowym formularzu (EDG-1). Do tego wniosku jest dołączona obszerna instrukcja, która ma ułatwić prawidłowe jego wypełnienie.

We wniosku wskazuje się datę rozpoczęcia działalności. Jest on wolny od opłat skarbowych (opłata w kwocie 17 zł obciąża zaświadczenie o wpisie, a 5 zł – wydanie jego duplikatu).

Wniosek zawiera przede wszystkim firmę, a tą dla indywidualnego przedsiębiorcy (będącego osobą fizyczną) jest jego imię i nazwisko, co nie wyklucza dodatkowego oznaczenia wskazującego zwłaszcza na rodzaj działalności, np. „pomoc w nauce”, „korepetycje z matematyki i fizyki”.

Trzeba też podać PESEL i NIP, jeśli się go ma.

Zgodnie z zasadą jednego okienka wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej jest jednocześnie:

- wnioskiem o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON),

- zgłoszeniem identyfikacyjnym albo aktualizacyjnym NIP,

- zgłoszeniem płatnika składek albo jego zmiany lub też zgłoszeniem oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego rolników w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Gmina przesyła wniosek do urzędu skarbowego, urzędu statystycznego i ZUS.

Jeśli ktoś NIP już ma, bo np. płacił podatek jako pracownik, to w związku z rozpoczęciem działalności gospodarczej obowiązany jest złożyć zgłoszenie aktualizacyjne NIP.

Jeżeli przedsiębiorca jest jednocześnie zatrudniony na umowę o pracę, to składki na ubezpieczenia społeczne związane z prowadzeniem firmy są dla niego dobrowolne.

Nie musi płacić składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w związku z działalnością gospodarczą, pod warunkiem że jego wynagrodzenie z umowy o pracę jest równe co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu. Obowiązkowo natomiast płaci w związku z prowadzeniem firmy, także jednoosobowej, składkę na ubezpieczenie zdrowotne.[/ramka]