Dla ustalenia miejsca świadczenia, a więc i opodatkowania usług istotne więc będzie prawidłowe określenie statusu ich nabywcy: czy jest nim podatnik, czy niepodatnik. Do tego celu w art. 28a stworzona została specjalna definicja podatnika, niezależna od tej zawartej w art. 15 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172827]ustawy o VAT[/link].

Warto również zwrócić uwagę, że znowelizowana ustawa o VAT przyznaje prawo ministrowi finansów do wprowadzenia, na podstawie rozporządzeń do ustawy, innych zasad ustalania miejsca świadczenia usług niż opisane poniżej. Jednak nie jest jeszcze znany ostateczny kształt odpowiednich rozporządzeń.

[srodtytul]Zasada ogólna...[/srodtytul]

Ogólna reguła ustalania miejsca świadczenia usług na rzecz podmiotów niewypełniających szczególnej definicji podatnika (z art. 28a), tj. głównie finalnych konsumentów, się nie zmieni.

Tak jak obecnie miejscem świadczenia takich usług będzie, co do zasady, miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania, a gdy usługi są świadczone ze stałego miejsca prowadzenia działalności usługodawcy znajdującego się gdzie indziej niż jego siedziba lub stałe miejsce zamieszkania, miejscem ich świadczenia będzie to stałe miejsce prowadzenia działalności.

Tym samym, co do zasady, usługi świadczone na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej będą opodatkowane:

- w państwie siedziby/miejsca zamieszkania usługodawcy lub

- w państwie, gdzie świadczący posiada stałe miejsce prowadzenia działalności, z którego usługa jest wykonywana.

Ta reguła będzie miała zastosowanie również do usług świadczonych na rzecz podatników, lecz przeznaczonych na cele osobiste podatnika i jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników itp.

Natomiast dla niektórych usług, enumeratywnie wymienionych w znowelizowanej ustawie o VAT, miejsce ich świadczenia na rzecz niepodatników będzie określane w sposób odmienny.

[srodtytul]...i wyjątki[/srodtytul]

I tak usługi: transportu pasażerów, pomocnicze do transportowych, w dziedzinie kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki oraz podobne, takie jak targi i wystawy oraz pomocnicze do tych usług (w tym organizatorów takich usług), restauracyjne i kateringowe – będą opodatkowane w miejscu ich faktycznego wykonania.

Ta zasada znajdzie również zastosowanie do usług transportu towarów, z wyjątkiem usług wewnątrzwspólnotowego transportu towarów świadczonych na rzecz finalnych konsumentów, które podlegać będą opodatkowaniu w kraju, w którym transport ten się rozpoczyna.

Nieco odmiennie będzie ustalane miejsce świadczenia usług:

- pośredników działających w imieniu i na rzecz osób trzecich (będą opodatkowane w miejscu, w którym dokonywana jest podstawowa transakcja),

- związanych z nieruchomościami (będą opodatkowane w miejscu położenia nieruchomości),

- krótkoterminowego wynajmu środków transportu (będą opodatkowane w miejscu, w którym te środki transportu są faktycznie oddawane do dyspozycji usługobiorcy).

[srodtytul]Usługi niematerialne dla konsumentów spoza UE[/srodtytul]

Podobnie jak obecnie odrębne reguły opodatkowania będą dotyczyły usług niematerialnych świadczonych na

rzecz konsumentów spoza Unii Europejskiej. Będą one opodatkowane w kraju, gdzie usługobiorca posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania (tj. poza Wspólnotą).

Katalog tych usług w zasadzie się nie zmieni w porównaniu z obecnie obowiązującymi przepisami i zaliczać się do nich będzie m.in. sprzedaż praw lub licencji, przeniesienie praw autorskich, usługi reklamy, doradcze, bankowe i finansowe, wynajem rzeczy ruchomych z wyjątkiem środków transportu, usługi elektroniczne.

[srodtytul]Usługi elektroniczne i telekomunikacyjne[/srodtytul]

Nowe przepisy wprowadzą również specyficzny sposób określania miejsca świadczenia usług elektronicznych, telekomunikacyjnych oraz nadawczych radiowych i telewizyjnych w sytuacji, gdy będą świadczone na rzecz konsumentów z siedzibą (stałym miejscem zamieszkania) na terytorium Wspólnoty przez podatników, którzy posiadają siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności, z którego świadczą te usługi poza Unią Europejską.

Miejscem świadczenia tych usług będzie miejsce, gdzie usługobiorcy posiadają siedzibę (stałe miejsce zamieszkania).

Zastosowanie tej zasady dla usług telekomunikacyjnych oraz nadawczych radiowych i telewizyjnych będzie uwarunkowane faktycznym ich użytkowaniem i wykorzystywaniem w miejscu siedziby (stałego miejsca zamieszkania) odbiorców usług.

[i]—Autor jest starszym konsultantem w Zespole Podatków Pośrednich Deloitte[/i]