Podwyższenie kapitału zakładowego spółki może nastąpić poprzez utworzenie nowych udziałów/emisję nowych akcji lub też podwyższenie wartości nominalnej już istniejących udziałów/akcji. Każdy z tych sposobów wiąże się z ponoszeniem przez spółkę dodatkowych kosztów na obsługę tego procesu. Spółka korzysta m.in. z usług doradztwa prawnego, podatkowego i finansowego, usług notarialnych (sporządzenie aktu notarialnego, wydanie jego wypisów).
[srodtytul]Spór o koszty...[/srodtytul]
Jeśli chodzi o podatek dochodowy, w orzecznictwie prezentowane są rozbieżne poglądy na temat możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Wątpliwości te mogłyby rozstrzygnąć jedynie uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego lub wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
[srodtytul]...bez wpływu na prawo do odliczenia[/srodtytul]
Natomiast gdy weźmiemy pod uwagę skutki w podatku VAT, w nowszym orzecznictwie przeważa pogląd wskazujący na możliwość odliczenia podatku naliczonego związanego z tymi wydatkami od podatku należnego, jeżeli wydatki związane są z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Przykładowo [b]Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 29 sierpnia 2008 r. (III SA/Wa 984/08)[/b] orzekł, że podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT tylko w stosunku do wydatków, które są związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych VAT. Zdaniem sądu [b]wydatki na podwyższenie kapitału zakładowego poprzez emisję akcji, której celem jest zdobycie środków na finansowanie działalności gospodarczej podatnika, pozostają w związku z czynnościami opodatkowanymi[/b].
W tym samym orzeczeniu sąd słusznie wskazał, że [b]nie można uzależniać prawa do odliczenia VAT od zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów[/b].
[srodtytul]Korzystne wyroki[/srodtytul]
Podobne stanowisko zajął [b]WSA w Gliwicach w wyroku z 18 grudnia 2008 r. (III SA/Gl 1358/08)[/b], stwierdzając, że jeżeli przedmiotem działalności gospodarczej prowadzonej przez spółkę są czynności opodatkowane VAT, to wydatki ponoszone przez spółkę na podwyższenie kapitału zakładowego należy uznać za czynności, które służą prowadzeniu działalności gospodarczej. Z tego względu podatek naliczony od tych wydatków będzie podlegać odliczeniu od podatku należnego w takim zakresie, w jakim będzie związany ze sprzedażą opodatkowaną.
Pogląd prezentowany w przywołanych tu wyrokach WSA podzielił też [b]NSA w wyroku z 21 lipca 2009 r. (I FSK 897/08)[/b]. Zdaniem sądu jeśli wydatki na podwyższenie kapitału zakładowego pozostają w związku z działalnością gospodarczą podatnika, to można od nich odliczyć VAT na zasadach ogólnych.
[srodtytul]Skutek zmiany w przepisach[/srodtytul]
Wydaje się, że to stanowisko NSA jest następstwem uchylenia od 1 grudnia 2008 r. art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, uzależniającego prawo do odliczenia VAT od zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Przepis ten został uznany za niezgodny z prawem wspólnotowym, które nie przewiduje takiego ograniczenia prawa do odliczenia.
Podsumowując, zapadły w lipcu tego roku wyrok NSA przesądził – moim zdaniem – o możliwości odliczenia VAT naliczonego związanego z wydatkami na podwyższenie kapitału zakładowego w spółkach, do których zaliczyć należy m.in. koszty notarialne. Wprawdzie w powołanym wyroku sąd nie wypowiedział się wprost co do możliwości odliczenia VAT od wydatków na obsługę prawną i podatkową podwyższenia kapitału zakładowego, uznać jednak należy, że wydatki te – podobnie jak koszty notarialne – pozostają w związku z działalnością gospodarczą spółki. Oznacza to, że również od nich można odliczyć VAT. Wyrok ten zwiększa także szanse spółek na odzyskanie już zapłaconego podatku.
[i]Autorka jest aplikantką radcowską, starszą konsultantką w Grant Thornton Frąckowiak sp. z o.o.[/i]
