Stąd urzędy skarbowe wymagają składania deklaracji podatkowych do dnia wydania przez sąd postanowienia o wykreśleniu spółki z Krajowego Rejestru Sądowego i z reguły wykreślają ją z rejestru podatników VAT dopiero po otrzymaniu tego postanowienia. We wcześniejszym wykreśleniu spółki pomóc może złożenie w urzędzie skarbowym oświadczenia o zakończeniu przez nią działalności gospodarczej z dniem połączenia.

[srodtytul]Połączenie bez likwidacji[/srodtytul]

Połączenie spółek charakteryzuje się tym, że wykreślenie z KRS spółek przejmowanych lub łączących się przez zawiązanie nowej spółki następuje bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego. Tłumaczyć można to tym, że wskutek połączenia dochodzi do przejęcia całego majątku spółek łączących się lub spółki przejmowanej przez nowo zawiązaną lub przejmującą spółkę. Oznacza to, że spółki te w wyniku połączenia pozostają bez majątku i tym samym nie ma potrzeby przeprowadzania ich likwidacji. Przyczyną rozwiązania spółek jest bowiem samo podjęcie (przez właściwe organy wszystkich spółek biorących udział w procesie) uchwał o połączeniu.

[srodtytul]Wykreślenie z rejestru[/srodtytul]

Zgodnie z art. 493 § 1 kodeksu spółek handlowych (dalej k.s.h.) „spółka przejmowana albo spółki łączące się przez zawiązanie nowej spółki zostają rozwiązane (…) w dniu wykreślenia z rejestru”. Biorąc pod uwagę literalne brzmienie tego przepisu, należałoby uznać, że dniem rozwiązania spółki jest dzień wykreślenia jej z rejestru. Jako że wykreślenie spółki z rejestru nie może nastąpić przed datą połączenia, rozwiązanie spółki następuje w dniu lub po dniu połączenia.

Z kolei zgodnie z art. 494 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=67A961080D21F8C67BD96801F1E31C0B?id=133014]k.s.h.[/link] spółka przejmująca (spółka nowo zawiązania) wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej w drodze sukcesji uniwersalnej.

[srodtytul]Spółka bez majątku[/srodtytul]

Brzmienie tych przepisów prowadzi do wniosku, że w wyniku połączenia spółek ma miejsce kuriozalna sytuacja, w której do momentu wykreślenia spółki przejmowanej/spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki spółka ta funkcjonuje jako podmiot posiadający co prawda podmiotowość prawną i firmę (nazwę), ale pozbawiany majątku.

Wskazać też należy, że w obecnym stanie prawnym czynność wykreślenia spółki z rejestru sądowego ma jedynie charakter formalny. Tezę tę zdaje się potwierdzać treść art. 493 § 2 zd. 2 k.s.h., który mówi, że wpis połączenia do rejestru wywołuje skutek wykreślenia spółki przejmowanej.

Niestety, w praktyce nie sposób przewidzieć dzień wykreślenia spółki z rejestru. Z reguły sądy dokonują wykreślenia kilka tygodni po połączeniu, po otrzymaniu postanowienia sądu właściwego dla spółki przejmującej o wpisie połączenia.

[srodtytul]Obowiązek składania deklaracji[/srodtytul]

Dlatego też urzędy skarbowe stoją na stanowisku, że skutek zakończenia działalności spółki przejmowanej/łączących się przez zawiązanie nowej spółki następuje dopiero w dniu wpisania postanowienia o wykreśleniu spółki do systemu komputerowego. Tymczasem spółka przejmująca czy nowo zawiązana ma formalny obowiązek składania w urzędzie skarbowym deklaracji VAT za spółkę przejmowaną/spółki łączące się przez zawiązanie nowej spółki za okres od dnia połączenia do dnia wykreślenia spółki z rejestru sądowego.

W celu przyśpieszenia momentu wykreślenia spółki przejmowanej/łączącej się przez zawiązanie nowej spółki z rejestru podatników VAT można zasugerować złożenie w urzędzie skarbowym oświadczenia o zakończeniu prowadzenia przez spółkę działalności gospodarczej z dniem połączenia. Takie oświadczenie mogłaby złożyć w imieniu spółki przejmowanej (spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki) spółka przejmująca.

W praktyce jednak nie zawsze samo oświadczenie skutkuje wykreśleniem spółki z rejestru w urzędzie skarbowym.

[i]Autorka jest aplikantką radcowską, starszą konsultantką w Grant Thornton Frąckowiak sp. z o.o.[/i]