Ustalenie wartości początkowej zależy od sposobu nabycia

Zasady ustalania wartości początkowej określają przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=AEB0680564D5D551B1EA81D9692E6736?id=80474]ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych[/link] (art. 22g ust. 1) oraz [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8CD7375270DD9818A2CA02B1A5319665?id=115893]ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych[/link] (art. 16g ust. 1). Zgodnie z nimi za wartość początkową uważa się:

- [b]w razie nabycia w drodze kupna[/b] – cenę ich nabycia,

- [b]w razie częściowo odpłatnego nabycia[/b] – cenę ich nabycia powiększoną o wartość przychodu (określonego w art. 11 ust. 2b ustawy o PIT oraz odpowiednio art. 12 ust. 5a ustawy o CIT),

- [b]w razie wytworzenia we własnym zakresie[/b] – koszt wytworzenia,

- [b]w razie nabycia w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób[/b] – wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości,

- [b]w razie nabycia w postaci wkładu niepieniężnego (aportu) wniesionego do spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej [/b]– ustaloną przez wspólników na dzień wniesienia wkładu lub udziału wartość poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej z dnia wniesienia wkładu,

- [b]w razie otrzymania w związku z likwidacją osoby prawnej[/b] (z zastrzeżeniem art. 22g ust. 14b ustawy o PIT oraz odpowiednio art. 16g ust. 10b ustawy o CIT) – ustaloną przez podatnika wartość poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej.

[srodtytul]Tyle, ile zapłaciliśmy[/srodtytul]

W przypadku nabycia w drodze kupna za wartość początkową środków trwałych uważa się cenę ich nabycia. Jest nią kwota należna zbywcy powiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania (w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji) oraz pomniejszoną o VAT, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami VAT nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o VAT. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.

W razie częściowo odpłatnego nabycia za wartość początkową środków trwałych uważa się cenę ich nabycia powiększoną o wartość przychodu ze świadczeń częściowo odpłatnych. Przychodem jest wtedy różnica między wartością tych świadczeń a odpłatnością ponoszoną przez podatnika.

[srodtytul]Gdy wytwarzamy sami...[/srodtytul]

W razie wytworzenia przez przedsiębiorcę we własnym zakresie środków trwałych ich wartość początkową stanowi koszt wytworzenia. Za koszt ten uważa się wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych. Do kosztu wytworzenia nie zalicza się wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania. Podobną definicję zawiera ustawa o CIT.

[srodtytul]... i gdy otrzymamy spadek lub darowiznę [/srodtytul]

Środki trwałe możemy też nabyć w spadku lub darowiźnie albo w inny nieodpłatny sposób. W takim przypadku za wartość początkową uważa się wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości. [b]Gdy mamy problemy z ustaleniem ceny, możemy się zwrócić o pomoc do biegłego.[/b] Urząd skarbowy może bowiem zweryfikować dokonaną przez nas wycenę.

[srodtytul]Aport do spółki [/srodtytul]

W razie nabycia środka trwałego w postaci wkładu niepieniężnego (aportu) wniesionego do spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej za wartość początkową uważa się ustaloną przez wspólników na dzień wniesienia wkładu lub udziału wartość poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej z dnia wniesienia wkładu.

[srodtytul]Likwidacja osoby prawnej[/srodtytul]

Czasem trzeba będzie ustalić wartość początkową w razie otrzymania środków trwałych w związku z likwidacją osoby prawnej. Będzie nią ustalona przez podatnika wartość poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie wyższa jednak od ich wartości rynkowej.

W myśl art. 22g ust. 14b ustawy o PIT w przypadku otrzymania w związku z likwidacją osoby prawnej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, które uprzednio zostały wniesione do tej osoby prawnej jako wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, odpowiednio stosuje się art. 22g ust. 12 ustawy. Zgodnie z nim w razie zmiany formy prawnej, a także połączenia albo podziału podmiotów dokonywanych na podstawie odrębnych przepisów wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ustala się w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji (wykazie) podmiotu o zmienionej formie prawnej, podzielonego albo połączonego. Podobne przepisy znajdują się w ustawie o CIT.

[srodtytul]Wydatki na montaż[/srodtytul]

Warto też wspomnieć, że w przypadku środków trwałych nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, w postaci aportu oraz otrzymanych w związku z likwidacją osoby prawnej wartość początkową, jeśli wymagają one montażu, powiększamy o wydatki poniesione na ich montaż.

[srodtytul]Co zrobić, gdy brak jest ceny[/srodtytul]

Zgodnie z art. 22g ust. 8 ustawy o PIT, jeśli nie można ustalić ceny nabycia środków trwałych lub ich części nabytych przez podatników przed dniem założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu, wartość początkową tych środków przyjmuje się w wysokości wynikającej z wyceny dokonanej przez podatnika z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia ich zużycia.

[ramka][b]Jak postępować, gdy jest kilku właścicieli[/b]

[b]W razie gdy składnik majątku stanowi współwłasność podatnika, wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku.[/b] Zasada ta nie ma jednak zastosowania do składników majątku stanowiących współwłasność majątkową małżonków, chyba że małżonkowie wykorzystują składniki majątku w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie. [/ramka]