Środek trwały amortyzował wspólnik, potem amortyzuje go spółka

Choć ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej ustawa o PIT) zawiera przepisy, które mają – w pewnych sytuacjach – przeciwdziałać możliwości ponownego zamortyzowania przez podatnika tego samego środka trwałego w razie zmiany formy prowadzonej działalności, to jednak są one nieprecyzyjne i nie wymieniają wprost takich przypadków. To powoduje, że podatnicy, organy podatkowe i sądy bardzo różnie interpretują te regulacje.

[srodtytul]Kiedy kontynuujemy[/srodtytul]

Sytuacje, kiedy podatnik jest zobowiązany kontynuować amortyzację, określają:

- art. 22g ust. 12 ustawy o PIT, który mówi, że [b]w razie zmiany formy prawnej, a także połączenia albo podziału podmiotów dokonywanych na podstawie odrębnych przepisów[/b] – wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ustala się w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji (wykazie) podmiotu o zmienionej formie prawnej, podzielonego albo połączonego,

- art. 22g ust. 13, zgodnie z którym przepis ust. 12 stosuje się odpowiednio w razie:

1) podjęcia działalności przez podmiot po przerwie trwającej nie dłużej niż trzy lata,

2) [b]zmiany formy prawnej prowadzonej działalności, polegającej na połączeniu lub podziale dotychczasowych podmiotów albo zmianie wspólników spółki niebędącej osobą prawną,[/b]

3) zmiany działalności wykonywanej samodzielnie przez jednego z małżonków na działalność wykonywaną samodzielnie przez drugiego z małżonków

– jeżeli przed przerwą lub zmianą składniki majątku były wprowadzone do ewidencji (wykazu),

- art. 22h ust. 3, zgodnie z którym podmioty powstałe w razie zmiany formy prawnej, podziału lub połączenia podmiotów, o których mowa w art. 22g ust. 12 lub 13, dokonują odpisów amortyzacyjnych z uwzględnieniem dotychczasowej wysokości odpisów oraz kontynuują metodę amortyzacji przyjętą przez podmiot o zmienionej formie prawnej, podzielony albo połączony (z uwzględnieniem możliwości podwyższenia lub obniżenia stawek amortyzacji na zasadach określonych w art. 22i ust. 2 – 7 ustawy o PIT),

- art. 22g ust. 14a i art. 22h ust. 3a, zgodnie z którymi zasadę kontynuacji amortyzacji stosuje się również [b]w razie nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w drodze wkładu niepieniężnego,[/b]

- art. 22g ust. 14b i art. 22h ust. 3b, w myśl których zasada kontynuacji ma zastosowanie także [b]w razie otrzymania w związku z likwidacją osoby prawnej środków trwałych, które uprzednio zostały wniesione do tej osoby prawnej jako wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.[/b]

[srodtytul]Przekształcenia wynikające z przepisów[/srodtytul]

Pierwszy ze wskazanych przepisów dotyczy „przekształceń” (zmiany formy prawnej, połączenia, podziału) przedsiębiorców odbywających się na podstawie odrębnych przepisów. Chodzi tu przede wszystkim o przepisy kodeksu spółek handlowych (k.s.h.) >patrz ramka, a także ustawę o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.

Dodatkowy warunek zastosowania tej regulacji jest taki, by z odrębnych przepisów wynikało, że podmiot powstały w wyniku zmiany formy prawnej, podziału albo połączenia, lub podmiot istniejący, do którego wniesiono w wyniku wydzielenia część majątku podmiotu dzielonego, wstępował we wszystkie prawa i obowiązki podmiotu o zmienionej formie prawnej, połączonego albo podzielonego (tak art. 22g ust. 22 ustawy o PIT). Kodeks spółek handlowych przewiduje taki skutek przy przekształceniu i połączeniu spółek dokonywanym na podstawie jego przepisów. Wynika też z niego, że w wypadku podziału spółki przejmujące lub nowo zawiązane wstępują z dniem podziału/wydzielenia w prawa i obowiązki spółki dzielonej określone w planie podziału.

[srodtytul]Aport przedsiębiorstwa[/srodtytul]

Inna niebudząca wątpliwości sytuacja to aport przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Z obowiązkową kontynuacją amortyzacji będziemy więc mieć do czynienia, gdy np. przedsiębiorca osoba fizyczna – dotąd prowadzący indywidualną działalność – wniesie swoje przedsiębiorstwo aportem do spółki jawnej czy cywilnej.

Jednocześnie z treści art. 22g ust. 14a i art. 22h ust. 3a ustawy o PIT można wywnioskować, że kontynuacja amortyzacji wchodzi w grę tylko wtedy, gdy aportem do spółki zostanie wniesione całe przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, a nie np. tylko niektóre ze składników majątku wykorzystywanych wcześniej w działalności wnoszącego wkład.

Jednak z wyjaśnień części organów podatkowych i z orzecznictwa wynika, że możemy mieć tu do czynienia ze zmianą formy prawnej prowadzonej działalności, skutkującą obowiązkiem kontynuacji amortyzacji.

[srodtytul]Zmiana formy prawnej[/srodtytul]

Taki wniosek jest wyciągany z treści art. 22g ust. 13 ustawy o PIT, choć odczytując literalnie ten przepis, można odnieść wrażenie, że w ogóle nie odnosi się on do takiej sytuacji.

Wynika z niego, że obowiązkiem kontynuacji amortyzacji skutkuje też zmiana formy prawnej prowadzonej działalności, polegająca na:

- połączeniu lub podziale dotychczasowych podmiotów albo

- zmianie wspólników spółki niebędącej osobą prawną.

Jeśli chodzi o zmianę wspólników spółki, sprawa jest w miarę jasna. Jak się wydaje, ustawodawcy chodziło o to, by na podstawie tego przepisu przystąpienie nowego wspólnika np. do spółki jawnej albo wystąpienie jednego ze wspólników z kilkuosobowej spółki cywilnej nie zmieniało nic w zasadach amortyzacji posiadanego przez spółkę majątku trwałego, by odpisy były naliczane w tej samej wysokości i od tej samej podstawy, jak przed zmianą. Jest tylko jeden szkopuł: dla spółki taka zmiana wspólników nie jest zmianą formy prawnej prowadzonej działalności.

Zagadką pozostaje natomiast, co miał na myśli ustawodawca, mówiąc o zmianie formy prawnej polegającej na połączeniu lub podziale dotychczasowych podmiotów. Nie może tu chodzić o zmianę formy prawnej, połączenie lub podział dokonywane na podstawie odrębnych przepisów, bo te „przekształcenia” zostały wymienione w art. 22g ust. 13. Nie może tu też chodzić o „połączenie” dwóch jednoosobowych działalności gospodarczych w spółkę (połączenie przedsiębiorstw osób fizycznych), skoro wniesienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części aportem wymieniono w odrębnym przepisie (art. 22g ust. 14a).

[srodtytul]Aport składników majątku[/srodtytul]

Tym bardziej więc w zakresie tej regulacji nie powinno się mieścić wniesienie przez wspólnika aportem do spółki części składników majątku wykorzystywanego w dotychczasowej indywidualnej działalności.

Odmiennego zdania był jednak[b] WSA w Olsztynie, który w uzasadnieniu wyroku z 11 grudnia 2008 r. (I SA/ Ol 477/08)[/b] stwierdził, że u podatnika, który najpierw prowadził indywidualną działalność gospodarczą w zakresie najmu, założył spółkę cywilną wraz z żoną i wniósł do niej wynajmowaną nieruchomość, „co do zaistnienia zmiany formy pranej prowadzonej działalności nie można mieć wątpliwości”. Sąd uchylił jednak interpretację organu podatkowego (Izby Skarbowej w Bydgoszczy), która twierdziła, że „przedstawiony przez wnioskodawcę stan faktyczny wyczerpuje dyspozycję art. 22g ust. 13 pkt 2”, ale tylko dlatego, że sporna nieruchomość (budynek magazynowy) nie figurowała wcześniej w ewidencji środków trwałych podatnika.

Pogląd, że w takiej sytuacji mamy do czynienia ze zmianą formy prawnej, o której mowa w art. 22g ust. 13 pkt 2 ustawy o PIT, podtrzymała też [b]Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 7 kwietnia 2009 r. (ITPB1/415-787/07/09-S/MR)[/b], wydanej po wspomnianym wyżej orzeczeniu WSA.

[srodtytul]W spółce i indywidualnie[/srodtytul]

Warto zwrócić uwagę, że choć ten przepis nie definiuje, co należy rozumieć przez zmianę formy prawnej, to jednak wyraźnie wskazuje, że ma ona polegać na połączeniu lub podziale „dotychczasowych podmiotów”. Pojawia się tu pytanie, czy z takim połączeniem możemy mieć do czynienia, gdy kilka osób zawiązuje np. spółkę cywilną, a tylko jedna z nich prowadziła dotychczas działalność indywidualną i wnosi jako wkład część wykorzystywanych w niej składników majątku trwałego? Jeśli tak, to w takiej sytuacji pozostali wspólnicy też mieliby ograniczoną (przez zasadę kontynuacji) możliwość amortyzacji, co niewątpliwie byłoby dla nich krzywdzące, skoro nigdy wcześniej nie naliczali odpisów.

Może być też i tak, że osoba fizyczna zakłada spółkę, do której wnosi środki trwałe amortyzowane w działalności indywidualnej, ale jednocześnie tej działalności nie likwiduje. Czy i w takiej sytuacji też można mówić o zmianie formy prawnej, polegającej na „połączeniu dotychczasowych podmiotów”? Organy podatkowe potwierdzają, że nie. Może to więc być dobry sposób na uniknięcie konieczności kontynuacji amortyzacji.

Przykładowo w [b]interpretacji z 30 stycznia 2009 r. (IBPBI/1/415-37/09/AB) Izba Skarbowa w Katowicach [/b]odniosła się do sytuacji podatniczki, która prowadziła jednoosobową firmę, m.in. w zakresie produkcji okien i drzwi PCW, handlu materiałami budowlanymi i usług remontowo-budowlanych. Miała ona zamiar wraz z mężem i trzema innymi osobami utworzyć spółkę komandytową i wnieść do niej określone składniki majątku przedsiębiorstwa (środki trwałe i wyposażenie z wyłączeniem nieruchomości). Zapasy (materiały, towary handlowe i wyroby gotowe) miała sprzedać spółce po jej zarejestrowaniu w KRS. Chciała nadal prowadzić jednoosobową działalność, pozostając przy wynajmie nieruchomości spółce komandytowej.

Izba potwierdziła jej stanowisko, że w takiej sytuacji wartość początkowa środków trwałych wniesionych do spółki komandytowej powinna być ustalona – zgodnie z art. 22g ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT – przez wspólników, na dzień wniesienia wkładu, jednak w wysokości nie wyższej od ich wartości rynkowej z dnia wniesienia wkładów. Tym samym uznała, że nie ma obowiązku kontynuacji amortyzacji.

Do takiego samego wniosku doszła [b]Izba Skarbowa w Bydgoszczy (interpretacja z 15 grudnia 2008 r., ITPB1/415-535b/08/MR)[/b]. Rozpatrywała sprawę podatnika, który w ramach indywidualnej działalności (apteka, wynajem pomieszczeń) amortyzował budynek. Postanowił wyodrębnić działalność apteki od najmu i w tym celu wraz z małżonką i dziećmi założyć spółkę cywilną lub jawną, która zajmowałaby się najmem pomieszczeń budynku (wniesionego jako wkład do spółki). Jednocześnie nadal miał prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą (apteka). Izba uznała, że w tym wypadku kontynuacja amortyzacji nie wchodzi w grę. Identyczne stanowisko zajęła też [b]Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 27 listopada 2008 r. (IPPB1/415-786/08-5/PJ).[/b]

[ramka][b]Sukcesja podatkowa[/b]

Ordynacja podatkowa w art. 93, 93a, 93b, 93c, 94 przewiduje, w jakich sytuacjach dochodzi do tzw. sukcesji podatkowej, tzn. przejęcia praw i obowiązków podatkowych poprzednika prawnego, także w zakresie amortyzacji. Pośród nich jest m.in.

- zawiązanie (powstania) spółki osobowej w wyniku przekształcenia innej spółki niemającej osobowości prawnej,

- zawiązanie (powstanie) spółki osobowej w wyniku przekształcenia spółki kapitałowej,

- wniesienie przez osobę fizyczną do spółki niemającej osobowości prawnej wkładu na pokrycie udziału w postaci swojego przedsiębiorstwa,

- nabycie (przejęcia) przedsiębiorstwa państwowego przez osobę fizyczną lub spółkę na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. [/ramka]

[ramka][b]Co wynika z prawa handlowego[/b]

Zgodnie z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=9E48F34FBF6D73385392D3F75A3F0EDB?id=133014]k.s.h.[/link]:

- spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna, z o.o. i akcyjna może być przekształcona w inną spółkę handlową (art. 551 § 1),

- spółka cywilna może być przekształcona w spółkę jawną (art. 26 § 4),

- spółka cywilna może być przekształcona w spółkę handlową inną niż spółka jawna (art. 551 § 2).

Spółce przekształconej przysługują wszelkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej (art. 553 § 1).

W takich wypadkach niewątpliwie jest obowiązek kontynuacji amortyzacji przez spółkę powstałą w wyniku przekształcenia. [/ramka]

[srodtytul]JAK NALICZAĆ ODPISY, GDY WSPÓLNIK PRZEJMIE SKŁADNIK MAJĄTKOWY[/srodtytul]

[b]Organy podatkowe są zdania, że w razie likwidacji spółki cywilnej czy osobowej spółki handlowej i rozpoczęcia samodzielnej działalności przez wspólników dochodzi do zmiany formy prawnej działalności i w konsekwencji powinni oni kontynuować amortyzację przejętych składników majątku spółki[/b]

[b]– Jako wspólnik likwidowanej spółki jawnej otrzymałem część majątku tej spółki w postaci maszyn, które zamierzam wykorzystać w indywidualnej działalności gospodarczej. Maszyny, zakupione przez spółkę jawną, zostały w czasie trwania spółki całkowicie zamortyzowane. Czy mogę je amortyzować od nowa w swojej firmie?[/b] – pyta czytelnik DF.

Kluczem do odpowiedzi na to pytanie jest stwierdzenie, czy w takim wypadku, przyjmując maszyny do ewidencji środków trwałych swojej firmy, czytelnik ma obowiązek stosować zasadę kontynuacji amortyzacji, a więc za ich wartość początkową przyjąć wartość figurującą w ewidencji spółki i uwzględnić naliczone przez nią odpisy – co w tym wypadku, jako że maszyny zostały całkowicie zamortyzowane, oznaczałoby faktycznie brak możliwości ich ponownego umorzenia.

Pozytywna odpowiedź na to pytanie wymaga jeszcze analizy, czy naliczone przez niego odpisy mogą być uznane za koszt uzyskania przychodów.

[srodtytul]Likwidacja osoby prawnej[/srodtytul]

Jeśli chodzi o likwidację spółki i rozpoczęcie samodzielnej działalności przez jej wspólników, to zasadę kontynuacji w takim wypadku określa art. 22g ust. 14b. Przepis ten odnosi ją tylko do sytuacji likwidacji spółki mającej osobowość prawną i tylko środków trwałych, które uprzednio zostały do niej wniesione jako wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Skoro mowa w nim tylko o likwidacji osoby prawnej, można uznać, że zasada kontynuacji amortyzacji nie ma zastosowania do składników majątku otrzymanych przez wspólnika w razie likwidacji spółki niemającej osobowości prawnej. Tak też interpretują przepisy autorzy „Komentarza do ustawy o PIT” pod red. J. Marciniuka (Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2008, str. 682). Ich zdaniem „zasada kontynuacji amortyzacji nie ma zastosowania w przypadku rozwiązania spółki osobowej, jeżeli w wyniku rozwiązania majątek został przejęty przez jednego lub kilku byłych wspólników. W takim wypadku nie mamy do czynienia z sukcesją, gdyż wspólnik (wspólnicy) przejmujący majątek rozwiązanej spółki nie wstępuje w prawa i obowiązki spółki, nie dochodzi też do zmiany formy organizacyjnej polegającej na podziale lub połączeniu dotychczasowych podmiotów ani do zmiany wspólników spółki”.

[srodtytul]Jak interpretują urzędy[/srodtytul]

Odmiennego zdania są jednak organy podatkowe. Przykładowo w [b]interpretacji Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 13 lutego 2009 r. (ITPB1/415-736/08/PSZ)[/b] czytamy: „podatnik, który najpierw amortyzował środek trwały w ramach spółki jawnej, a później ten sam środek trwały amortyzuje prowadząc działalność gospodarczą w innej formie (samodzielnie), powinien w świetle art. 22g ust. 13 pkt 2 ustawy o PIT kontynuować amortyzację z uwzględnieniem dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych”.

Identyczne stanowisko zajęła [b]Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 24 lutego 2009 r. (IPPB1/415-1345/08-2/AŻ)[/b]: „W przedstawionym stanie faktycznym doszło do podziału majątku spółki, w wyniku którego wnioskodawca uzyskał maszynę poligraficzną, którą zamierza wykorzystywać w prowadzonej działalności gospodarczej jako środek trwały. Zatem do ustalenia wysokości odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych używanych przez podatnika w działalności należy zastosować zasadę kontynuacji wynikającą z art. 22g ust. 12 i ust. 13 oraz art. 22h ust. 3 ww. ustawy”.

Także w [b]interpretacji Izby Skarbowej w Poznaniu z 4 marca 2009 r. (ILPB1/415-1035/ 08-2/AG)[/b] stwierdzono: „Wnioskodawca jako były wspólnik spółki cywilnej po jej rozwiązaniu i kontynuowaniu działalności jako jednoosobowa firma, po przejęciu środka trwałego, tj. lokalu niemieszkalnego będącego wcześniej własnością spółki, ma obowiązek kontynuowania amortyzacji rozpoczętej przez spółkę”.

[srodtytul]Wykładnia celowościowa[/srodtytul]

Szkopuł w tym, że powoływany przez organy podatkowe art. 22g ust. 13 pkt 2 ustawy o PIT nie może mieć bezpośredniego zastosowania do takiej sytuacji. Przyznał to minister finansów, następująco uzasadniając swoje stanowisko w odpowiedzi na skargę podatnika do sądu administracyjnego:

„W stanie faktycznym wynikającym z wniosku (podatnik do indywidualnej działalności przejął nieruchomość po zlikwidowanej spółce jawnej – przyp. A.Kol.) de facto nie ma miejsca ani połączenie, podział dotychczasowego podmiotu w znaczeniu ścisłym, ani też zmiana wspólników spółki osobowej, jednakże zastosowanie zasady kontynuacji amortyzacji jest uzasadnione ze względów celowościowych. Przedmiotowe zdarzenie polegało bowiem w swej istocie na zmianie formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej (szczególnego rodzaju podziale) i związanym z tym faktem «przemieszczeniu» środka trwałego z ewidencji spółki jawnej dla potrzeb prowadzonej działalności wykonywanej indywidualnie przez skarżącą. Wobec tego nie znajduje umocowania prawnego powtórne ustalenie wartości początkowej nieruchomości stanowiącej środek trwały w prowadzonej uprzednio w formie spółki jawnej działalności gospodarczej, a wykorzystywanej obecnie dla celów działalności prowadzonej indywidualnie”.

[srodtytul]Przepis nie budzi wątpliwości[/srodtytul]

[b]WSA w Gdańsku [/b]rozpatrując skargę, nie zgodził się z tym poglądem.[b] W wyroku z 16 kwietnia 2009 r. (I SA/Gd 55/09)[/b] uznał, że celowościowa wykładnia przepisu nie jest konieczna, skoro jego treść jest jasna i nie budzi żadnych wątpliwości co do tego, że nie obejmuje on przedstawionej sytuacji. Za brakiem konieczności kontynuacji amortyzacji przemawia też zdaniem sądu to, że zlikwidowana w 2006 r. spółka jawna i powstała w 2008 r. jednoosobowa firma skarżącej to odrębne podmioty gospodarcze. Nie zmienia tego faktu to, że spółka jawna nie była podatnikiem PIT, a była nim skarżąca jako jej wspólnik stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o PIT.

[srodtytul]Niejednolite orzecznictwo[/srodtytul]

Pozytywne dla podatników stanowisko zajął też[b] NSA w wyroku z 17 marca 2005 r. (FSK 1557/04)[/b]. Czytamy w nim: „Wystąpienie wspólnika ze spółki cywilnej i podjęcie przez niego działalności na własny rachunek nie było zmianą formy prawnej działalności, w szczególności polegającej na łączeniu lub podziale dotychczasowych podmiotów gospodarczych albo zmianie wspólników, o zmianie formy prawnej działalności gospodarczej prowadzonej przez spółkę cywilną można by mówić np. w wypadku przekształcenia jej w spółkę jawną”.

Niestety, orzecznictwo jest niejednolite.[b] WSA w Białymstoku w wyroku z 14 lutego 2008 r. (I SA/Bk 9/08) [/b]orzekł, że podatnik, który najpierw amortyzował środki trwałe w spółce cywilnej, a później amortyzuje je prowadząc działalność gospodarczą w innej formie (samodzielnie), powinien w świetle art. 22g ust. 13 pkt 2 ustawy o PIT kontynuować amortyzację z uwzględnieniem dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych oraz udziału skarżącego we własności każdego ze środków trwałych. Argumentował, że przy wykładni przepisów prawa nie można tracić z pola widzenia celu, jaki przyświecał ustawodawcy w konstruowaniu określonych norm prawnych. W ustawie o PIT świadomie przewidziano konieczność kontynuacji amortyzacji środków trwałych, w sytuacji zmiany formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej. Zdaniem sądu „intencją prawodawcy było ujęcie w hipotezie omawianych przepisów (...) grupy stanów faktycznych i prawnych prowadzących do obowiązku kontynuacji amortyzacji, poprzez uwzględnienie w ramach nowej formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej odpisów amortyzacyjnych zastosowanych w ramach «uprzedniej formy prawnej» prowadzonej działalności. Podkreślić przy tym należy, że podmiotem tego podatku jest osoba fizyczna, a nie spółka cywilna. Stąd niczym uzasadnione byłoby preferowanie podatników (osób fizycznych), którzy faktycznie kontynuują działalność gospodarczą w zmienionej jedynie formie prawnej i umożliwienie takim podmiotom dokonywania niejako od początku amortyzacji tych samych środków trwałych, od których już raz dokonywali odpisów amortyzacyjnych, działając w ramach spółki cywilnej. W ten sposób, poprzez nowe odpisy amortyzacyjne, sztucznie tworzone byłyby koszty uzyskania przychodu”.

[srodtytul]Co z kosztami i wartością początkową[/srodtytul]

Jeśli uznamy, że stanowisko organów podatkowych jest nieprawidłowe i czytelnik ma prawo od nowa amortyzować otrzymany przy wystąpieniu ze spółki składnik majątku, pojawia się jeszcze pytanie, jak ustalić jego wartość początkową i czy naliczone odpisy będą dla niego kosztami uzyskania przychodów? Naliczanie amortyzacji podatkowej nie zawsze idzie bowiem w parze z możliwością uwzględnienia naliczonych odpisów w kosztach podatkowych.

W szczególności nie są takim kosztem odpisy od środków trwałych nabytych nieodpłatnie (z wyjątkiem spadku i darowizny), w sytuacji gdy nabycie to nie jest przychodem z tytułu nieodpłatnego nabycia rzeczy lub dochód z tego tytułu jest z podatku zwolniony albo zaniechano od niego poboru podatku (art. 23 ust. 1 pkt 45a ustawy o PIT).

Jeśli otrzymanie składnika majątku likwidowanej spółki nie wiązało się z odpłatnością ze strony wspólnika, możemy uznać, że został on nabyty nieodpłatnie. W takiej sytuacji wartość początkową środka trwałego ustala się według wartości rynkowej z dnia nabycia (art. 22g ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT). Potwierdził to gdański WSA w cytowanym wyżej wyroku. Takie nabycie co do zasady powoduje powstanie u wspólnika przychodu podatkowego. Z tym że art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o PIT zwalnia z opodatko-wania przychody, otrzymane w związku ze zwrotem wkładów w spółce osobowej, do wysokości wniesionych wkładów. Wolne od podatku są też przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziału kapitałowego, w części, w jakiej pochodzą z zysku pozostawionego w spółce, a uprzednio opodatkowanego zgodnie z ustawą o PIT (szerzej na ten temat pisaliśmy w DF z 25 czerwca br. w tekście „Lepiej wystąpić ze spółki osobowej, niż sprzedać w niej udziały”). Zwolnienia te mogą więc rzutować na możliwość uwzględnienia odpisów amortyzacyjnych w kosztach podatkowych.