Stąd w praktyce pojawiają się wątpliwości dotyczące m.in. wewnątrzzakładowych świadczeń doradczych, szkoleń pracowników, przetwarzania danych, obsługi IT.

[srodtytul]Świadczenie bez VAT[/srodtytul]

Naszym zdaniem nie jest to działalność podlegająca VAT, dlatego że nie dochodzi tu do świadczenia usług pomiędzy podatnikiem VAT a beneficjentem usługi. Czynności takie przedsiębiorca wykonuje bowiem na swoją korzyść (spółka macierzysta i oddział stanowią jedno przedsiębiorstwo). Potwierdzeniem tej tezy jest orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 23 marca 2006 r. (C-210/04, sprawa Ministero dell’Economia e delle Finanze, Agenzia delle Entrate przeciwko FCE Bank plc), w którym Trybunał uznał, że oddział zagraniczny nie jest samodzielnym podmiotem prawa, tzn. nie jest na niego przenoszone ryzyko związane z prowadzeniem działalności gospodarczej (nie został wyposażony w wyodrębniony kapitał), a więc nie jest on odrębnym od jednostki macierzystej podatnikiem VAT.

Od czasu wydania tego orzeczenia ugruntował się pogląd, podzielany również przez autorów tego artykułu, że „usługi” wykonywane przez przedsiębiorstwo macierzyste na rzecz oddziału (i odwrotnie) nie podlegają VAT. [b]Takie jest też stanowisko Ministerstwa Finansów (zob. interpretacja ogólna z 28 marca 2007 r., PT5-033-4/ 2006/IN/665).[/b]

Analogiczne zasady opodatkowania należałoby przyjąć także do świadczeń pomiędzy przedsiębiorcą a jego zakładem w kraju nienależącym do Unii Europejskiej, choć tu konieczne wydaje się szczegółowe przeanalizowanie każdego przypadku, zwłaszcza w kontekście przepisów VAT obowiązujących w kraju położenia oddziału.

Kolejnym problemem, jaki pojawia się w związku z rozliczeniami transakcji między przedsiębiorstwem macierzystym w Polsce a jego zagranicznym oddziałem, jest prawo do odliczenia VAT naliczonego od usług zakupionych w Polsce przez przedsiębiorstwo macierzyste dla oddziału zagranicznego. Dla celów podatku dochodowego koszty usług powinny obciążać wynik ich beneficjenta, tj. przedsiębiorstwa macierzystego lub oddziału. Jeżeli usługi dotyczą zarówno jednostki macierzystej, jak i oddziału, koszty rozliczane są na podstawie proporcji wynikającej ze stosunku, w jakim pozostają obroty jednostki macierzystej/zakładu w ogólnej kwocie obrotów.

Tak samo jak w przypadku świadczeń przedsiębiorstwa macierzystego na rzecz oddziału, również w wypadku wzajemnych rozliczeń dotyczących usług kupionych od osób trzecich nie mamy do czynienia ze świadczeniem usług.

[srodtytul]Prawo do odliczenia[/srodtytul]

Skoro wewnętrzne rozliczenie usług nie jest opodatkowane VAT, może pojawić się wątpliwość, czy zakup usług dla zagranicznego oddziału uprawnia do odliczenia VAT naliczonego przy ich nabyciu. Przesłanki odliczenia określa art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z nim w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi VAT przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Naszym zdaniem przekonujący wydaje się argument, że zakupy takie mają związek z całą działalnością opodatkowaną VAT zarówno w Polsce, jak i za granicą (a nie z samym przekazaniem usługi pomiędzy przedsiębiorstwem macierzystym a oddziałem). W konsekwencji, powołując się na zasadę neutralności VAT, można twierdzić, że podatnik powinien skorzystać z prawa do odliczenia VAT od takich usług (gdyby przedsiębiorstwu macierzystemu nie przysługiwało prawo do odliczenia, podatek taki nie podlegałby odliczeniu w ogóle).

[srodtytul]Organy się nie zgadzają[/srodtytul]

Niestety, zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych zakup usług przez przedsiębiorstwo macierzyste dla oddziału lub odwrotnie, ze względu na brak opodatkowania VAT „przekazania” takich usług, nie daje prawa do odliczenia VAT naliczonego [b](interpretacja indywidualna z 6 marca 2008 r., IBPP2/443-317/07/BW).[/b]

Rozwiązaniem tego problemu może być fakturowanie transakcji zakupu usług przez przedsiębiorstwo bezpośrednio na oddział za granicą.