Zbliżające się wakacje to okres, kiedy dochodzi do zmian barw klubowych przez zawodników. Zdarza się, że przy sporządzaniu umów zapomina się o obowiązkach podatkowych. W efekcie sukces sportowy, jakim jest niewątpliwie podpisanie kontraktu na reprezentowanie danego klubu przez zawodnika znajdującego się na liście życzeń trenera, może przynieść niespodziewane dla klubu konsekwencje podatkowe.

[srodtytul]Usługa objęta VAT[/srodtytul]

Co do zasady, jeżeli umowa transferu zawodnika ma charakter odpłatny, podlega VAT jako odpłatne świadczenie usług. Dotyczy to także sytuacji, gdy wynagrodzenie rekompensuje koszty wyszkolenia zawodnika. Zgodnie z ustawą o VAT świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz innego podmiotu, które nie stanowi dostawy towarów. Należy dodać, że opodatkowane VAT są wyłącznie transakcje wykonane przez podatnika VAT działającego w takim charakterze.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat tej działalności. Art. 15 ust. 2 przewiduje, że działalność gospodarcza obejmuje m.in. wszelką działalność usługodawców również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania jej w sposób częstotliwy. Odpłatny transfer zawodnika przez klub sportowy niewątpliwie mieści się w tej definicji.

[srodtytul]Według jakiej stawki[/srodtytul]

Usługa odpłatnego transferu zawodnika podlega zasadniczo stawce 22 proc. VAT. Załącznik nr 4 do ustawy o VAT zawiera wykaz usług zwolnionych z tego podatku, i w poz. 11 wymienia m.in. usługi związane z rekreacją i sportem (z pewnymi wyłączeniami). Zwolnienie to dotyczy jednak wyłącznie usług świadczonych przez osoby, których celem nie jest systematyczne dążenie do osiągania zysków, a wszelkie zyski, które mimo wszystko osiągną, przeznaczą na utrzymanie lub poprawę świadczonych usług.

[srodtytul]Zwolnienie dla stowarzyszenia...[/srodtytul]

Z interpretacji organów podatkowych wynika, że to zwolnienie ma zastosowanie głównie do klubów sportowych działających w formie stowarzyszenia, tj. organizacji nienastawionej na zysk (np. [b]pismo Urzędu Skarbowego w Krośnie z 25 kwietnia 2006 r., US PP 443/ 33/06[/b]).

[b]Jeżeli więc klub sportowy działający jako stowarzyszenie przeznacza osiągane zyski na cele statutowe, np. na budowę obiektów sportowych, organizację zawodów itp., to zwolnienie z VAT znajdzie zastosowanie.[/b]

Organy podatkowe przyjmując taką wykładnię, opierały się na opiniach statystycznych, które usługi polegające na transferze zawodnika pomiędzy klubami sportowymi klasyfikują w PKWiU 92.62.12-00.00 „usługi związane z organizowaniem imprez sportowych”.

[srodtytul]...dla spółki już nie[/srodtytul]

Natomiast gdy klub sportowy działa w formie spółki akcyjnej, której celem jest systematyczne osiąganie zysków (działalność komercyjna), nie ma podstaw do zastosowania zwolnienia. Wówczas transakcja między klubami polskimi podlega stawce 22 proc. VAT.

Należy także pamiętać, że zwolnienie z VAT ma niekorzystne przełożenie na odliczenie VAT naliczonego od zakupów związanych z całokształtem działalności, tj. zarówno ze sprzedażą opodatkowaną, jak i zwolnioną z VAT.

[srodtytul]W KTÓRYM KRAJU TRZEBA ROZLICZYĆ SIĘ Z FISKUSEM[/srodtytul]

[b]Gdy umowa transferu zawodników jest zawarta między klubami z różnych państw, pojawia się pytanie, w którym kraju powinna być opodatkowana VAT taka usługa?[/b]

Zgodnie z jedną z interpretacji organów podatkowych zastosowanie ma w tym wypadku art. 27 ust. 2 pkt 3 lit. a) ustawy o VAT, zgodnie z którym miejscem świadczenia usług w dziedzinie sportu jest miejsce, gdzie usługi są faktycznie świadczone (tak [b]pismo Urzędu Skarbowego w Grodzisku Wlkp. z 21 grudnia 2004 r., ZP-443/11/04[/b]). W efekcie organ podatkowy uznał, że miejscem świadczenia (a więc i opodatkowania) usługi jest miejsce położenia klubu dokonującego transferu, czyli w rozpatrywanej przez niego sprawie – Polska.

[srodtytul]Miejsce faktycznego wykonania...[/srodtytul]

Trudno zgodzić się z tym stanowiskiem. Przywołany przepis w obecnym brzmieniu obejmuje usługi w dziedzinie kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki oraz usługi podobne do tych usług, takie jak targi i wystawy, a także usługi pomocnicze do tych usług. Regulacja ta jest przejawem jednej z podstawowych zasad wspólnotowego systemu VAT, tj. zasady opodatkowania w miejscu konsumpcji. Charakter powyższych usług wskazuje, że usługobiorca będzie z nich korzystał z reguły w miejscu ich faktycznego wykonania.

[b]Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku w sprawie C-114/05 Gillan Beach [/b]wskazał na pewne cechy wspólne dla różnych kategorii działalności wymienionych w art. 9 ust. 2 lit. c) VI dyrektywy (obecnie art. 52 dyrektywy nr 2006/112/WE), będącego odpowiednikiem omawianej regulacji. Według ETS usługi te zazwyczaj świadczone są na rzecz ogółu osób uczestniczących w działalności m.in. kulturalnej, artystycznej lub sportowej. W ocenie ETS te kategorie działalności charakteryzuje także to, że miejsce, gdzie te złożone usługi są faktycznie wykonywane, jest zasadniczo łatwe do ustalenia, gdyż działalność ta odbywa się w ściśle określonej lokalizacji.

[srodtytul]...niełatwe do ustalenia[/srodtytul]

Biorąc pod uwagę ten wyrok, należy uznać, że art. 27 ust. 2 pkt 3 lit. a) ustawy o VAT dotyczy usług, których miejsce faktycznego wykonania jest łatwe do zidentyfikowania, np. zawodów sportowych. W przypadku transferu zawodnika ustalenie miejsca faktycznego wykonania usługi może stwarzać szczególne trudności.

Ponadto, chociaż usługa transferu zawodnika jest niewątpliwie związana ze sportem, to jednak sama w sobie działalnością sportową nie jest. Zgodnie z definicją sportu zawartą w ustawie o kulturze fizycznej sport jest formą aktywności człowieka, mającą na celu doskonalenie jego sił psychofizycznych, indywidualnie lub zbiorowo, według reguł umownych. Usługa transferu zawodnika ma zupełnie inny charakter niż usługa polegająca na organizacji zawodów sportowych.

Te argumenty przemawiają więc za odrzuceniem tezy, że miejscem świadczenia usługi transferu zawodników jest miejsce faktycznego jej wykonania.

[srodtytul]A może usługa niematerialna[/srodtytul]

Do rozstrzygnięcia pozostaje, czy miejsce świadczenia należy ustalać według zasady ogólnej, tj. w miejscu siedziby świadczącego usługę, czy też zastosowanie ma regulacja dotycząca tzw. usług niematerialnych. Miejscem świadczenia usługi niematerialnej wymienionej w art. 27 ust. 4 ustawy o VAT przez polski podmiot na rzecz podatnika z innego państwa Wspólnoty Europejskiej albo na rzecz usługobiorcy mającego siedzibę poza terytorium Wspólnoty jest miejsce, gdzie usługobiorca posiada siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona. Przy tego rodzaju usługach polski podatnik wystawia fakturę bez VAT. Natomiast gdy usługę niematerialną świadczy podatnik zagraniczny na rzecz polskiego podatnika, podatek VAT należy rozliczyć w Polsce i zobowiązanym do tego rozliczenia jest polski usługobiorca.

[srodtytul]Sprzedaż praw [/srodtytul]

Umowa transferu zawodnika może mieć złożony charakter. Gdy jej istotą jest odpłatne przeniesienie praw umożliwiających grę zawodnika w innym klubie, wydaje się, że możliwe jest zakwalifikowanie transakcji jako sprzedaży praw, objętej reżimem usług niematerialnych. Można rozważać także zakwalifikowanie transferu zawodnika jako usługi dostarczania personelu, która również mieści się w katalogu usług niematerialnych. Za tą ostatnią interpretacją opowiadają się przykładowo władze podatkowe Wielkiej Brytanii. Jej przyjęcie zapewnia realizację zasady opodatkowania VAT w miejscu konsumpcji.

Biorąc to pod uwagę, wydaje się nieuzasadnione stosowanie zasady ogólnej, zgodnie z którą usługa podlega opodatkowaniu w państwie, gdzie świadczący usługę ma swoją siedzibę.

[srodtytul]Zmiany od nowego roku[/srodtytul]

Od 1 stycznia 2010 r. przepisy ustawy o VAT dotyczące ustalania miejsca świadczenia powinny się zmienić. Zmiany wynikają z dyrektywy 2008/8/WE z 12 lutego 2008 r. Nowe przepisy wprowadzają ogólną zasadę, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę albo stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona (obecnie taka zasada ma zastosowanie wyłącznie do określonych usług niematerialnych). Pozwoli to zmniejszyć ryzyko sporu z organami podatkowymi co do obciążenia polskim VAT odpłatnego transferu zawodnika do zagranicznego klubu mającego status podatnika VAT.

[i]Autorzy są doradcami podatkowymi w kancelarii Marciniuk i Wspólnicy[/i]