Przy ustalaniu katalogu wydatków, które mogą być objęte wsparciem w ramach działalności w specjalnych strefach ekonomicznych, kluczowym problemem jest ustalenie ich wartości. Zupełnie drugorzędną kwestią wydawać by się mogło ustalenie momentu, w którym zwiększają one dopuszczalny limit pomocy publicznej.

Niestety, do niedawna ta kwestia była przedmiotem wielu kontrowersji związanych z pytaniem, czy ustalać moment poniesienia wydatku w oparciu o zasadę kasy (faktyczna zapłata) czy też może memoriału (zaksięgowanie kosztu). [b]Ostatnie rozstrzygnięcia sądowe w tej sprawie, potwierdzające stanowisko MF i większości organów podatkowych, zdają się przecinać dotychczasowe spory. Niestety, na niekorzyść podatników.[/b]

[srodtytul]Co mówią przepisy...[/srodtytul]

Zgodnie z treścią przepisu art. 17 ust. 1 pkt 34 ustawy o CIT (odpowiednio art. 21 ust. 1 pkt 63a ustawy o PIT), wolne od podatku dochodowego są dochody uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie SSE na podstawie zezwolenia, o którym mowa w ustawie o SSE (DzU z 1996 r. nr 123, poz. 600 ze zm.), przy czym wielkość pomocy publicznej udzielanej w formie tego zwolnienia nie może przekroczyć wielkości pomocy publicznej dla przedsiębiorcy, dopuszczalnej dla obszarów kwalifikujących się do uzyskania pomocy w największej wysokości, zgodnie z odrębnymi przepisami.

Przedmiotem sporu jest jednak wykładnia § 6 ust. 1 rozporządzeń strefowych. Zgodnie z nim za wydatki kwalifikujące się do objęcia pomocą uznaje się koszty inwestycji pomniejszone o naliczony VAT oraz o podatek akcyzowy, jeżeli możliwość ich odliczeń wynika z odrębnych przepisów. Koszty te muszą być poniesione w trakcie obowiązywania zezwolenia w związku z realizacją inwestycji na terenie SSE na wskazane w rozporządzeniu cele inwestycyjne – zaliczone do wartości początkowej tych środków trwałych, zgodnie z przepisami o podatku dochodowym. Przepisy strefowe nie określają, niestety, co należy rozumieć pod pojęciem „poniesienia”.

[srodtytul]... a co resort finansów[/srodtytul]

[b]MF[/b], dążąc do ujednolicenia stanowiska organów podatkowych, wydał interpretację [b](pismo z 4 kwietnia 2006 r., PB4/KA-8213-321-25/06)[/b], w której jednoznacznie opowiedział się za kasowym rozliczaniem kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą strefową. MF podkreślił, że zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, a przepisy dotyczące zwolnień powinny być interpretowane ściśle, zgodnie przede wszystkim z ich wykładnią językową. W konsekwencji MF podkreślił, że „poniesienie” musi oznaczać wydatek faktycznie poniesiony, a nie deklarację o zamiarze jego poniesienia w przyszłości. W związku z tym zdaniem resortu finansów nie jest wystarczające dla obliczenia wielkości zwolnienia podatkowego jedynie dokonanie odpisu niebędącego wydatkiem lub zarachowanie wydatku bez jego faktycznego poniesienia.

[srodtytul]Podobnie uważają sądy[/srodtytul]

Kwestią momentu rozliczania kosztów w strefach zajął się[b] WSA we Wrocławiu w wyrokach z 19 grudnia 2007 r. (I SA/Wr 1038/07) oraz z 7 kwietnia 2008 r. (I SA/Wr 1402/07).[/b]

WSA we Wrocławiu wskazał, że przepisy rozporządzeń strefowych nie definiują pojęcia „poniesienia” i jego momentu. W języku potocznym, powołując się na definicje słownikowe, WSA wskazał, że wyrażenie ponosić należy rozumieć jako „zostać obarczonym, obciążonym czymś, doznać czegoś, doświadczyć czegoś”. Jak podkreślił sąd, nie bez znaczenia jest użycie przez prawodawcę trybu dokonanego, co wskazuje na fakt, że obciążenie winno być faktycznie zrealizowane. Prowadzi to zdaniem WSA we Wrocławiu do wniosku, że użyte pojęcie odnosi się do kosztów, które zostały poniesione w sposób definitywny, a więc faktycznie wydatkowane.

[srodtytul]Wykładnia celowościowa i systemowa[/srodtytul]

Poprawność tego rozumowania potwierdzają zdaniem sądu także reguły wykładni pozajęzykowej. W szczególności WSA podniósł w obu wyrokach, że zwolnienie ma na celu zachętę do inwestowania na szczególnych terenach poprzez udzielenie ulg w postaci częściowej „refundacji” ponoszonych wydatków. Chodzi zatem, co podkreślał sąd, o wydatki inwestycyjne, które zostały przez dany podmiot zrealizowane, i to w określonym czasie, objętym zezwoleniem na prowadzenie działalności na danym terenie. Ponadto zdaniem wrocławskiego WSA nie można się tu powoływać na argumenty wynikające z ustawy o rachunkowości, bowiem zdaniem sądu nie mają one „charakteru podatkowotwórczego”.

[srodtytul]Czy jest szansa na zmianę[/srodtytul]

Wydaje się, że w najbliższym czasie nie ma co na to liczyć. Organy podatkowe obecnie, także po zmianie ustawy o CIT obowiązującej od 1 stycznia 2007 r., opowiadają się za metodą kasową i odwołując się do „poniesienia kosztu”, cytują wybrane orzecznictwo NSA definiujące poniesienie kosztu jako jego faktyczne zrealizowanie w znaczeniu kasowym.

[ramka][b]Kiedy przysługuje zwolnienie[/b]

Zwolnione od podatku są dochody uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia wydanego na podstawie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych. W razie cofnięcia tego zezwolenia podatnik traci prawo do zwolnienia i musi zapłacić podatek za cały okres korzystania z ulgi. W takiej sytuacji podatnik zobowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania o kwotę dochodu, w odniesieniu do którego utracił prawo do zwolnienia, a w razie poniesienia straty do jej zmniejszenia o tę kwotę. [/ramka]

[i]Autor jest konsultantem podatkowym we wrocławskim biurze MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy[/i]