Wiele przedsiębiorstw musiało w ostatnich tygodniach odstąpić od zawartych wcześniej umów. Z reguły wiąże się to z koniecznością zapłaty kontrahentowi kar bądź odszkodowań. Czy można je rozliczyć w podatkowych kosztach?

Przypomnijmy, że przepisy (art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT i art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT) wyłączają z kosztów uzyskania przychodów kary umowne, ale tylko z tytułu:

– wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług,

– zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,

– zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Generalnie jednak skarbówka nie zgadza się na rozliczanie w podatkowych kosztach także innych kar. Za odstąpienie od umowy, wykonanie kontraktu po terminie czy za przestoje produkcyjne.

Czytaj także:

Prawnicy: wykonywanie zobowiązań umownych w czasach pandemii koronawirusa

– Fiskus powinien teraz złagodzić swoje stanowisko. Obecna sytuacja jest bezprecedensowa i nikogo nie powinno dziwić, że wielu przedsiębiorców rezygnuje z kontraktów albo wykonuje je z opóźnieniem. Często po prostu nie mają innego wyjścia. Umowy są rozwiązywane z przyczyn zupełnie przez nich niezawinionych – mówi Mateusz Sudowski, adwokat w Kancelarii Adwokackiej Jarosława Klimonta.

Dodaje, że zdarzały się interpretacje, w których fiskus zgadzał się na odliczenie kar, jeśli niewykonanie zobowiązania było skutkiem działania siły wyższej. Dla skarbówki ważne jest też, czy przedsiębiorca dochował należytej staranności, tj. podjął wszelkie działania w celu prawidłowego wykonania umowy i czy jej niewykonanie nie było konsekwencją jego zaniedbań. Na te okoliczności zwracają także uwagę sądy.

– Aktualna sytuacja może wpłynąć na łagodniejsze stosowanie przez urzędy przepisów o ulgach, takich jak umorzenie, odroczenie czy rozłożenie na raty, ale nie sądzę, aby nastąpiła zmiana wykładni przepisów prawa materialnego, jakimi są regulacje o kosztach uzyskania przychodów. Te są bowiem adresowane do wszystkich podatników, nie tylko będących w trudnym położeniu – mówi Jarosław Sekita, doradca podatkowy w kancelarii Meritum.

– Jeżeli zatem coś skłoni skarbówkę do uznawania, że kary z tytułu rozwiązania umowy są kosztem uzyskania przychodów, to bardziej korzystne dla podatników wyroki sądowe niż obecne problemy z prowadzeniem działalności gospodarczej – dodaje Jarosław Sekita.