Kupiłem grunt od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Podzieliłem go na działki pod budownictwo mieszkaniowe i chcę je sprzedać. Wiem, że zapłacę VAT. Czy jednak zapłacę go również od nieodpłatnego przekazania gminie działki pod drogę publiczną (działkę tę wydzielił geodeta podczas podziału gruntu)? Czy obejmie mnie zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT? – pyta czytelnik DF.
W tym wypadku nie będzie miał zastosowania art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, bo przepis ten zwalnia od podatku dostawę towarów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę (a więc np. gruntów rolnych, leśnych, działek rekreacyjnych).
W przepisach podatkowych nie znajdziemy definicji gruntu przeznaczonego pod zabudowę. Dlatego organy podatkowe najczęściej sięgają do prawa budowlanego (DzU z 2003 r. nr 207, poz. 2016 ze zm.). Zgodnie z art. 3 pkt 6 tej ustawy przez budowę rozumie się wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego. Obiektem budowlanym jest budynek, budowla, obiekt małej architektury (art. 3 pkt 1). Z kolei budowlą jest każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, w tym m.in. drogi (art. 3 pkt 3). To oznacza, że grunty przeznaczone pod budowę dróg są terenami przeznaczonymi pod zabudowę. Ich dostawa nie jest zatem zwolniona z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT (podobnie stwierdziły m.in. Drugi Urząd Skarbowy w Kielcach w pismach z 8 marca 2007 r., OG-005/21/2007/PP/443-7/3/ 2007, i z 22 grudnia 2006 r., OG-005/167/PP/443-82/86/ 2006, oraz Urząd Skarbowy w Bochni w interpretacji z 6 grudnia 2006 r., PP/443-36/2/06).
Nie oznacza to jednak, że czytelnik zapłaci VAT nieodpłatnie przekazując gminie drogę. Nieodpłatne przekazanie nie jest bowiem w ogóle dostawą w rozumieniu ustawy o VAT (a zatem nie podlega opodatkowaniu), jeżeli grunty należące do przedsiębiorstwa podatnika są przekazywane na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, ale przy ich nabyciu podatnikowi nie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o naliczony.
Podobną interpretację znajdziemy w piśmie Urzędu Skarbowego w Inowrocławiu z 6 lipca 2007 r. (WP-443-26/07).
Uwaga: czytelnik jednak nie może dostać odszkodowania za przejęcie przez gminę gruntu pod drogę publiczną.
Gdyby bowiem, zgodnie z ustawą z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (DzU z 2000 r. nr 46, poz. 543 ze zm.), dostał odszkodowanie za grunt przejęty przez gminę na podstawie jej decyzji lub z mocy prawa, wówczas mielibyśmy już do czynienia z dostawą towarów (zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).
Problem byłby wówczas tylko z ustaleniem podstawy opodatkowania. Zgodnie bowiem z ogólną zasadą obowiązek podatkowy powstałby z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu od wydania gruntu. W tym momencie z reguły nie jest jeszcze znana wysokość odszkodowania. Dlatego, jak radzą Adam Bartosiewicz i Ryszard Kubacki w książce „VAT 2008. 1335 wyjaśnień i interpretacji” (wyd. ABC Wolters Kluwer), „jedynym w zasadzie rozwiązaniem jest uznanie, że do czasu ustalenia wysokości odszkodowania dostawa nie zostaje wykonana. Dopiero po ustaleniu odszkodowania należałoby ją zafakturować i wykazać w deklaracji i ewidencjach. Wcześniej bowiem nie ma żadnych możliwości prawidłowego opodatkowania ww. czynności”.