Rz: Podatnicy sprzedający samochody osobowe mają problemy z interpretacją przepisów o korekcie podatku naliczonego. Czy w takiej sytuacji trzeba jej dokonać?

Witold Modzelewski:

Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta. Zależy bowiem od kilku czynników, np. rodzaju samochodu, daty jego nabycia oraz wartości początkowej. Warto przypomnieć, że można wyróżnić dwie grupy samochodów z częściowym odliczeniem VAT. Pierwsza to pojazdy kupowane na podstawie obecnych przepisów, czyli auta, przy których zakupie podatnicy odliczają 60 proc. VAT z faktury zakupu, ale nie więcej niż 6000 zł. Druga – samochody kupowane w momencie, gdy obowiązywał tzw. wzór Lisaka, czyli po wejściu w życie nowej ustawy o VAT. Wtedy odliczeniu podlegała połowa VAT z faktury zakupu, ale kwota zmniejszenia podatku należnego nie mogła być wyższa niż 5000 zł. Jest jeszcze trzecia grupa pojazdów sprzedawanych ze zwolnieniem: to auta kupione w czasie obowiązywania starej ustawy o VAT, przy których nabyciu w ogóle nie można było odliczyć VAT.

Zacznijmy może od tych ostatnich. Ich obowiązek korekty chyba nie obejmuje?

Zgadza się. Korygowanie VAT odliczonego przy zakupie środków trwałych w trybie art. 90 i 91 ustawy o VAT dotyczy tylko tych pojazdów, które zostały nabyte pod rządami nowej ustawy o VAT. Podatnicy mogą więc sprzedać taki samochód jako używany i skorzystać ze zwolnienia. Zresztą i tak nie mieliby czego korygować, ponieważ podatku w ogóle nie odliczyli.

Jak więc wygląda sprzedaż pojazdów kupionych po 30 kwietnia 2004 r., przy których nabywca odliczył część VAT?

Przede wszystkim należy pamiętać, że w takiej sytuacji sprzedawca korzysta ze zwolnienia, tylko gdy sprzedaż następuje po upływie pół roku od nabycia. Jeśli wcześniej, to podlega opodatkowaniu według stawki 22 proc. Wtedy oczywiście nie ma problemu korekty.

Odrębne zasady dotyczą też pojazdów, których wartość początkowa nie przekracza 15 tys. zł. W tym wypadku VAT trzeba skorygować, tylko jeśli sprzedaż następuje w tym samym roku co nabycie. I oczywiście po sześciu miesiącach, bo inaczej sprzedawca nie mógłby skorzystać ze zwolnienia. W praktyce więc zbycie takich pojazdów zwykle nie będzie powodować obowiązku skorygowania odliczenia.

Czy wszystkie organy podatkowe zgadzają się, aby nie korygować VAT, gdy wartość samochodu jest niższa niż 15 tys. zł i następuje w kolejnym roku podatkowym?

Niestety nie. Niektóre urzędy skarbowe twierdzą, że korekty trzeba dokonać w ciągu kolejnych pięciu lat bez względu na wartość. Taka interpretacja jest jednak bezpodstawna. Przepisy stanowią wyraźnie, że odliczenie się weryfikuje, jeśli zmiana podatkowego przeznaczenia, w tym sprzedaż ze stawką zwolnioną, następuje w okresie korekty. Zasadą jest, że wynosi on rok kalendarzowy. Wyjątek stanowią jedynie środki trwałe o wartości powyżej 15 tys. zł i nieruchomości. Dla tych składników majątku okres korekty wynosi odpowiednio pięć i dziesięć lat.

Jak ustalać wartość początkową samochodów nabywanych z częściowym odliczeniem VAT? Czy jest to po prostu wartość netto wynikająca z faktury czy też powiększona o część podatku naliczonego, którego firma nie może odliczyć?

Skoro VAT nie podlega odliczeniu, to powinien zwiększyć wartość środka trwałego. Przepisy o podatku dochodowym nie pozostawiają tu wątpliwości. Trzeba jednak przyznać, że niektórzy podatnicy przyjmują za wartość początkową kwotę netto z faktury, a nieodliczoną część VAT zaliczają jednorazowo do kosztów. Co więcej, zdarza się, że urzędy skarbowe nie kwestionują tej praktyki.

Załóżmy, że wartość auta osobowego kupionego pod rządami nowej ustawy jest większa niż 15 tys. zł. Jeśli odliczyliśmy część podatku z faktury zakupu, to korekty chyba nie da się uniknąć?

Na samym początku obowiązywania ustawy o VAT urzędy skarbowe najczęściej nie wymagały korygowania odliczenia w tym trybie, ale wynikało to raczej z braku dostatecznej znajomości nowych przepisów. Podatnicy, którzy wtedy wystąpili o wiążącą interpretację i zastosowali się do niej, zanim została uchylona, mogą spać spokojnie. Niestety, kierując się tymi odpowiedziami, korekty nie dokonało także wielu innych, a ich ochrona nie obejmuje. Ustawa o VAT w tym zakresie nie budzi wątpliwości. Wynika z niej, że zwolniona od VAT sprzedaż środka trwałego, od którego podatnik odliczył, nawet częściowo, VAT, obliguje do jednorazowego skorygowania części podatku naliczonego w proporcji do końca okresu korekty. Należy pamiętać, że trzeba dokonać jej już w miesiącu zbycia, a nie w styczniu następnego roku, kiedy to dokonuje się ogólnej weryfikacji podatku naliczonego. Podatku można więc uniknąć tylko w jeden sposób: czekając ze sprzedażą pięć lat od momentu kupna pojazdu.