Tak orzekł w wyroku z 23 listopada Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. I FSK 1449/06).

Rozpoznawał skargę spółki Metzeler Automotive Profile Systems, dotyczącą zobowiązania w VAT za maj 2000 r.

W 2003 r. urząd skarbowy stwierdził, że spółka zaniżyła swój VAT należny i poza nakazaniem zapłaty uzupełniającej kwoty podatku doliczył jej 30- proc. sankcję finansową. Spółka odwołała się od tej decyzji, a dyrektor izby skarbowej uchylił rozstrzygnięcie organu I instancji i orzekł co do meritum sprawy, zmniejszając wysokość sankcji. Zrobił to jednak dopiero w marcu 2004 r., czyli po upływie trzech lat od końca roku, którego dotyczyło zobowiązanie. Spółka uznała wówczas, że decyzja izby została wydana po upływie okresu przedawnienia, który mijał 31 grudnia 2003 r. Nie ma zatem mocy prawnej. Zdaniem podatniczki powstała sytuacja, w której nie ma decyzji pierwszoinstancyjnej, bo została uchylona w II instancji, ale ta drugoinstancyjna nie może wywierać żadnych skutków prawnych, gdyż dyrektor izby wydał ją, przekraczając termin przedawnienia.

Spór trafił do WSA we Wrocławiu, który zaznaczył, że art. 68 § 1 ordynacji podatkowej (w brzmieniu sprzed 1 stycznia 2003 r.) odnosi się jedynie do kwestii doręczenia podatnikowi przez organ I instancji decyzji wymierzającej mu sankcje finansowe. Z przepisu tego wynikało, że termin przedawnienia upływał po trzech latach, jeśli w grę wchodziła decyzja konstytutywna. Zdaniem WSA w rozpoznawanej sprawie nie miała ona takiego charakteru. Istotne było tylko to, aby przed upływem okresu przedawnienia została doręczona podatnikowi decyzja (ustalająca sankcje w VAT) wydana przez naczelnika urzędu skarbowego. Sąd dodał, że decyzja dyrektora izby skarbowej ma już wówczas jedynie charakter modyfikujący ustalone wcześniej zobowiązanie. Organ II instancji może więc orzekać po upływie okresu przedawnienia, jeżeli tylko modyfikacja dokonana w izbie jest korzystna dla podatnika.

Od takiego rozstrzygnięcia spółka wniosła kasację do NSA, gdzie jej argumenty znalazły uznanie. Uchylając wyrok WSA i poprzedzające go decyzje organów skarbowych, sąd stwierdził, że decyzja ustalająca 30-proc. sankcje finansowe w VAT ma charakter konstytutywny i z tego powodu nie może być wydana po upływie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym powstało zobowiązanie.

– Nie było żadnego przepisu, który nakazywałby stosowanie art. 68 § 1 ordynacji tylko do działań organu I instancji. Decyzja wydana przez dyrektora izby może, co do zasady, modyfikować decyzję, którą wydał naczelnik urzędu skarbowego, ale nie zmienia to faktu, że musi być ona wydana przed upływem trzyletniego okresu przedawnienia – stwierdził w ustnym uzasadnieniu wyroku sędzia Janusz Ruszyński. Dodał, że decyzja wydana w II instancji kreuje zobowiązanie w takiej wysokości, jaka została w niej wskazana. To przesądza o jej konstytutywnym charakterze, a w efekcie o obowiązku dochowania warunku, że musi być wydana przed upływem trzyletniego okresu przedawnienia – orzekł NSA.