Biura podróży liczą VAT od marży

Usuwa je ostatnia nowelizacja ustawy o VAT z 19 września 2007 r., która wejdzie w życie 1 stycznia 2008 r.

Specjalny sposób rozliczenia przedsiębiorców świadczących usługi turystyczne został przewidziany w art. 119 ustawy o VAT. Z przepisu tego wynika, że podstawą opodatkowania usług turystyki jest kwota marży pomniejszona o kwotę należnego podatku A zatem naliczają oni VAT nie od całej kwoty należnej ze sprzedaży, a tylko od marży (patrz ramka).

Nie mają jednak prawa do odliczenia VAT naliczonego od towarów i usług nabytych dla bezpośredniej korzyści turysty.

Taki sposób rozliczenia wchodzi w grę – bez względu na to kto nabywa usługę turystyki – pod warunkiem, że podatnik spełnia warunki wymienione w ust. 3 art. 119. Czyli gdy:

- ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w Polsce,

- działa na rzecz usługobiorcy we własnym imieniu i na własny rachunek,

- przy świadczeniu usług nabywa towary i usługi od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty,

- prowadzi ewidencję, z której wynikają kwoty wydatkowane na nabycie tych towarów i usług, oraz posiada dokumenty z których wynikają te kwoty.

Z tego przepisu można wywnioskować a contrario, że jeśli którykolwiek z tych warunków nie zostanie spełniony, opodatkowanie marży nie jest możliwe.

W praktyce pojawiło się pytanie, czy przedsiębiorca, który spełnia te warunki, ma obowiązek stosować uproszczenie i rozliczać VAT od marży, czy też jest to tylko możliwość, z której nie musi on korzystać, jeśli nie chce. Z żadnego przepisu nie wynika wprost, by przedsiębiorca miał tu wybór sposobu rozliczenia. Według Tomasza Michalika, autora komentarza do ustawy o VAT, specjalna zasada opodatkowania marży ma charakter obligatoryjny, zatem podatnik, spełniający powyższe warunki musi rozliczać się w ten sposób („VAT. Komentarz 2007 „, C.H. Beck, Warszawa 2007 str. 904).

Dla wielu podatników prostą receptą na uwolnienie się od tego obowiązku było nie spełnienie ostatniego z warunków: nieprowadzenie stosownej ewidencji. Z literalnego brzmienia przepisu wynika, że jest to niezbędny warunek podlegania takim zasadom rozliczenia.

Jednak organy podatkowe często nie zgadzały się z taką interpretacją. Przykładowo Izba Skarbowa w Krakowie w decyzji z 10 marca 2006 r. (PP-3/4407/32/06) uznała za niewłaściwe stanowisko podatnika że „wprawdzie specjalne zasady opodatkowania marży mają charakter obligatoryjny lecz wobec niespełnienia któregokolwiek z czterech warunków wymienionych w art. 119 ust. 3 ustawy, podatnik stosuje zasady ogólne”.

Izba argumentowała, że „Prawidłowe opodatkowanie i ustalenie kwoty należnego podatku od towarów i usług z tytułu świadczenia usług turystyki zgodnie z postanowieniami art. 119 ust. 1 ustawy, wiąże się (...) z koniecznością prowadzenia ewidencji o której mowa w art. 119 ust. 3 pkt 4 ustawy. Jednocześnie nawet, gdyby podatnik tej ewidencji nie prowadził, spoczywa na nim obowiązek prawidłowego opodatkowania usług turystyki zgodnie z dyspozycją art. 119 ustawy (...). Nie jest zatem możliwe uznanie, że nieprowadzenie ewidencji określonej w art. 119 ust. 3 pkt 4 ustawy zwalnia podatnika z obowiązku opodatkowania usług turystycznych zgodnie z procedurą określoną w art. 119”.

Identyczne zdanie na ten temat miał Urząd Skarbowy w Zakopanem (postanowienie z 11 kwietnia 2005 r., P.P.443-12-2/05). Potwierdził co prawda, że wszystkie cztery przesłanki powinny być spełnione łącznie, ale jednocześnie wskazał, że świadczący usługi turystyki jest zobowiązany prowadzić stosowną ewidencję i rozliczać VAT od marży.

Problem dostrzegł też ustawodawca. Ostatnia nowelizacja ustawy o VAT, która wejdzie w życie 1 stycznia 2008 r., zmienia art. 119 ust. 3. Wykreślono z niego ostatni czwarty punkt – w którym zawarty był warunek prowadzenia ewidencji. Dodano za to nowy przepis – ust. 3a – o brzmieniu: „podatnicy, o których mowa w ust. 3, są zobowiązani prowadzić ewidencję, o której mowa w art. 109 ust. 3, z uwzględnieniem kwot wydatkowanych na nabycie towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty, oraz posiadać dokumenty z których wynikają te kwoty.” Dzięki temu prostemu zabiegowi legislacyjnemu przecięto dotychczasowy spór. Otwarte pozostaje jednak pytanie, czy jest to zmiana, czy tylko doprecyzowanie przepisów, a raczej, jak będą traktować to organy podatkowe.

Zdaniem Adama Bartosiewicza i Ryszarda Kubackiego, autorów „Komentarza do ustawy o VAT” (wydawnictwo Wolters Kluwer, 2007, str. 1092) dotychczasowe ich stanowisko było nadinterpretacją, niemającą żadnego oparcia w przepisach. Od nowego roku to się zmieni, ale nie powinno to rzutować na ocenę stanu prawnego za okres od 1 maja 2004 r., do końca 2007 r.

Marża to różnica między kwotą należności, którą ma zapłacić nabywca usługi, a ceną nabycia przez podatnika towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty. Przy czym przez te usługi rozumie się takie, które są składnikiem świadczonej usługi turystyki a w szczególności: transport, zakwaterowanie, wyżywienie, ubezpieczenie

Podstawa prawna: art. 119 ust. 2 ustawy o VAT