To najprostsza forma opodatkowania firmy. Nie trzeba liczyć przychodów ani kosztów działalności, a podatek płacimy w stałej wysokości. Określa ją w decyzji urząd skarbowy. Niestety, nie jest dostępna dla wszystkich. Kartę mogą wybrać osoby zamierzające prowadzić drobną działalność handlową, gastronomiczną lub inną usługową, samodzielnie albo w spółce cywilnej, a także wykonujący niektóre wolne zawody.

Wykaz rodzajów działalności objętych kartą znajdziemy w ustawie o ryczałcie. Usługi, które mogą być tak opodatkowane, zostały wymienione w art. 23 ust. 1 i 1a tej ustawy. Warto też dokładnie przejrzeć tabelę miesięcznych stawek karty (załącznik nr 3) i załącznik nr 4 do ustawy zawierający charakterystykę działalności usługowej i wytwórczo-usługowej objętej kartą.

Chcąc płacić kartę podatkową -oprócz zamiaru podjęcia działalności wymienionej we wskazanych przepisach - musimy też spełniać inne dodatkowe warunki, które wymienia art. 25 ustawy o ryczałcie:

- złożyć wniosek o zastosowanie opodatkowania kartą (na urzędowym druku PIT-16 - patrz str. 2),

- zgłosić w nim prowadzenie działalności wymienionej w jednej z 12 części tabeli,

- przy prowadzeniu działalności nie korzystać z usług osób niezatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę (np. pracujących na zlecenie) oraz z usług innych przedsiębiorstw i zakładów, chyba że chodzi o usługi specjalistyczne (czyli czynności i prace wchodzące w inny niż zgłoszony zakres działalności, ale niezbędne do całkowitego wykonania wyrobu lub świadczonej usługi, w tym również czynności i prace towarzyszące wymienione w załączniku nr 4 do ustawy),

- nie prowadzić, poza jednym z rodzajów działalności wymienionej w art. 23, innej pozarolniczej działalności gospodarczej,

- nie wytwarzać wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (z wyjątkiem wytwarzania biogazu i energii elektrycznej w elektrowniach wodnych i wiatrowych o mocy oddawanej do 5 tys. kilowatów),

- małżonek nie może prowadzić takiej samej działalności,

- liczba zatrudnionych nie może być wyższa niż określona w tabeli stanowiącej załącznik do ustawy,

- pozarolnicza działalność gospodarcza zgłoszona we wniosku nie może być prowadzona poza terytorium Polski. Przykład

Jan K. chce otworzyć indywidualną praktykę lekarską. Żona już prowadzi gabinet lekarski, ale ma inną specjalizację. Żadne z nich nie może być opodatkowane w formie karty podatkowej. Oboje świadczą bowiem usługi ochrony zdrowia ludzkiego - czyli nie spełniają warunku, że małżonek nie prowadzi działalności w tym samym zakresie (zob. pismo Urzędu Skarbowego w Lublinie z 5 marca 2004 r., P.I.415/ KP/2004). Przykład

Ewa B. chce otworzyć salon fryzjerski i solarium. Czy ma prawo do karty podatkowej? Tak. Zgodnie z art. 25 ust. 1 pkt 2 ustawy o ryczałcie prowadzący działalność, o której mowa w art. 23, podlegają opodatkowaniu w formie karty podatkowej, jeżeli we wniosku do urzędu skarbowego zgłoszą prowadzenie działalności w jednej z 12 części tabeli. Usługi fryzjerskie i usługi kosmetyczne - do których zalicza się również usługi solarium - zostały sklasyfikowane w części pierwszej tabeli miesięcznych stawek karty podatkowej (załącznik nr 3 do ustawy) jako działalność usługowa lub usługowo-wytwórcza. Taka działalność została wymieniona w art. 23 pkt 1 jako jeden z rodzajów działalności objętej kartą. Warunkiem opodatkowania kartą jest nieprowadzenie, poza jednym z rodzajów działalności wymienionej w art. 23, innej pozarolniczej działalności gospodarczej. Ponieważ usługi solarium i usługi fryzjerskie mieszczą się w tym samym rodzaju działalności objętej kartą, podatniczka może rozliczać się w ten sposób (zob. pismo Urzędu Skarbowego w Opolu z 6 września 2005 r., PDI/415-8/ EC/05).

Urząd po rozpatrzeniu wniosku o opodatkowanie kartą wydaje decyzję ustalającą wysokość podatku na dany rok. Jeśli ktoś nie chce wstrzymywać się z rozpoczęciem działalności do momentu otrzymania decyzji ustalającej wysokość karty, może w okresie przejściowym rozliczać się z podatku na zasadach ogólnych (według skali podatkowej). Wówczas zapłacone zaliczki na podatek zostaną zaliczone na poczet karty (zob. pismo Drugiego Urzędu Skarbowego w Białymstoku z 17 października 2005 r., IIUSpbIA/2/41513/ 279 a/77/05/RŁ).

Miesięczne stawki karty określone w ustawie są corocznie waloryzowane w obwieszczeniu ministra finansów (na 2007 r. ogłoszone zostały w MP nr 81, poz. 816). Ich wysokość zależy od:

- rodzaju działalności,

- liczby mieszkańców gminy, na terenie której jest prowadzona,

- liczby zatrudnionych.

Ustawowe stawki karty mogą być przez urząd podwyższane bądź obniżane. Obniżka może wchodzić w grę, np. gdy podatnik jest osobą niepełnosprawną, gdy wykonuje usługi przy jednoczesnym zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy albo jeżeli rozmiar jego działalności wskazuje na to, że określona w tabeli stawka byłaby oczywiście za wysoka.

Kartę w stałej wysokości płacimy bez względu na to, czy działalność przynosi rzeczywiste dochody. Ale jeśli z różnych przyczyn będziemy mieć przerwę w działalności trwającą nieprzerwanie co najmniej dziesięć dni (np. z powodu choroby czy wyjazdu urlopowego), podatek jest zmniejszany o 1/30 za każdy dzień przerwy (pod warunkiem że urząd zostanie o niej powiadomiony).

Gdy urząd ustali podatek w wysokości, która nam nie odpowiada, w ciągu 14 dni od dnia doręczenia decyzji możemy zrezygnować z opodatkowania w tej formie. Wówczas od pierwszego dnia miesiąca następnego musimy zaprowadzić:

- ewidencję przychodów i płacić ryczałt od przychodów ewidencjonowanych - jeśli spełniamy warunki opodatkowania ryczałtem, lub

- właściwe księgi (księgi rachunkowe lub księgę przychodów i rozchodów) i płacić podatek dochodowy na ogólnych zasadach (według skali podatkowej).

Art. 4 ust. 1 pkt 8 ustawy o ryczałcie mówi, że dla celów tej ustawy określenie "podatek dochodowy na zasadach ogólnych" oznacza podatek płacony według skali podatkowej. Nie ma więc w takiej sytuacji możliwości wyboru podatku liniowego według jednolitej 19-proc. stawki. Potwierdzają to również wyjaśnienia organów podatkowych (np. pismo Izby Skarbowej w Olsztynie z 14 czerwca 2004 r., PDF/005-1-252/04, pismo Pierwszego Urzędu Skarbowego Łódź Górna z 30 kwietnia 2004 r., I-415/ 14/24/2004).

Z opodatkowania w tej firmie można skorzystać dopiero w kolejnym roku.

Podatnik karty podatkowej ma niewiele obowiązków względem fiskusa. Musi pamiętać jedynie o tym, by:

- ustalony przez urząd podatek wpłacać co miesiąc, bez wezwania, na rachunek urzędu skarbowego (najpóźniej do 7 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, a za grudzień do 28 grudnia), pomniejszając go wcześniej o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne (płaconą w związku z wykonywaniem działalności gospodarczej) w wysokości 7,75 proc. podstawy jej wymiaru;

- po zakończeniu roku podatkowego, najpóźniej do 31 stycznia roku następnego, składać deklarację o wysokości składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach (na formularzu PIT-16A);

- o każdej zmianie mającej wpływ na prawo do opodatkowania w formie karty lub zwiększającej wysokość podatku (np. zmianie rodzaju działalności, miejsca jej prowadzenia, zatrudnieniu pracowników) pisemnie informować urząd skarbowy w terminie 7 dni od dnia powstania okoliczności powodujących zmiany.

Rozliczając się w formie karty, nie musimy prowadzić żadnych ewidencji dla celów tego podatku. Chyba że zatrudniamy pracowników. Wówczas konieczna jest ewidencja zatrudnienia (prowadzona według ustalonego wzoru), a także karty przychodów pracowników. Ewidencję i karty przechowujemy w miejscu wykonywania działalności albo w siedzibie firmy.

Zamierzam podjąć działalność gospodarczą o charakterze wytwórczo-usługowym w zakresie galanterii z tkanin wykonywanej techniką patchworku (PKWiU 17.40 i 17.54). Część wyrobów będzie miała atest Krajowej Komisji Etnograficznej i Artystycznej "Cepelia", a część takich atestów uzyskać nie może. Czy mam prawo do karty?

Nie

W poz. 5 XII części tabeli jako opodatkowane kartą wyszczególnione zostały usługi w zakresie wytwórczości ludowej i artystycznej. Z ust. 4 objaśnień do części XII załącznika nr 3 do ustawy o ryczałcie wynika, że wytwórczością ludową i artystyczną jest działalność polegająca na wytwarzaniu wyłącznie w sposób rękodzielniczy przy zastosowaniu obróbki maszynowej jedynie do wstępnej obróbki surowca, wyrobów zakwalifikowanych przez komisje etnograficzno-arystyczne Stowarzyszenia Twórców Ludowych, Fundacji "Cepelia" - Polska Sztuka i Ręko dzieło oraz Fundacji Ochrony i Rozwoju Twórczości Ludowej. Wykaz takich wyrobów zawiera załącznik nr 1 do ustawy. Tylko jeżeli dla wszystkich wyrobów podatniczka będzie dysponowała dowodem potwierdzającym ich zakwalifikowanie do wytwórczości ludowej i artystycznej, będzie jej przysługiwało prawo karty podatkowej. Nie można bowiem opłacać karty, gdy zakres działalności wykracza poza jedną z 12 części tabeli. (interpretacja Pierwszego Urzędu Skarbowego Łódź-Górna z 30 kwietnia 2007 r., I-415/36/07)

Czy świadcząc usługi informatyczne i komputerowe, można płacić podatek w formie karty podatkowej?

Nie

Przepisy dotyczące karty podatkowej nie wymieniają usług informatycznych i komputerowych jako podlegających tej formie opodatkowania. Zakres prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wyklucza możliwość opodatkowania kartą. (interpretacja Urzędu Skarbowego w Śremie z 25 października 2006 r., PD/415-18/06)

Rozpoczynam działalność gospodarczą w zakresie usług fotograficznych. Zamierzam też prowadzić sprzedaż niewielkiej ilości filmów fotograficznych, ramek i baterii. Czy będę miał prawo do opodatkowania kartą?

Nie

Usługi fotograficzne wymienione zostały w pozycji 90 części I tabeli stanowiącej załącznik nr 3 do ustawy o ryczałcie, natomiast przedmiot działalności został scharakteryzowany w poz. 90 załącznika nr 4 jako: "Wykonywanie w zakładzie i poza zakładem fotografii filmów i przeźroczy? portretowych, reportażowych, okolicznościowych, krajobrazowych, technicznych itp; wykonywanie fotokopii, wykonywanie prac powierzonych, sporządzanie odbitek fotograficznych na papierze, porcelanie itp; przedmiot działalności nie obejmuje prac wykonywanych na kasetach magnetowidowych". Ponieważ sprzedaż filmów, baterii i ramek nie została tu wymieniona, podatnik nie ma prawa do karty. Ustawodawca nie dopuszcza opodatkowania kartą podatkową w razie łączenia działalności, które zostały wymienione w różnych tabelach stanowiących załącznik do ustawy o ryczałcie. (interpretacja Pierwszego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście z 6 lutego 2007 r., 1435/FD1/415/63/06/BC)

Czy podatnik prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną kartą podatkową będzie miał obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, gdy przychody jego firmy przekroczą 800 tys. euro?

Tak

Zgodnie z art. 5 ustawy o ryczałcie podatnicy opodatkowani na zasadach określonych w tej ustawie nie mają obowiązku prowadzenia ksiąg, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej. W rozdziale dotyczącym karty podatkowej ustawodawca wskazał, kiedy podatnik zobowiązany jest do prowadzenia ksiąg, jednak nie został tam wymieniony przypadek osiągnięcia takiej kwoty przychodów. Niemniej powołany przepis wyłącza obowiązek prowadzenia ksiąg jedynie dla celów podatku dochodowego. Zatem, w sytuacji gdy przepisy innych ustaw nakładają na podatnika obowiązek prowadzenia ksiąg, nie podlega on wyłączeniu na podstawie ustawy o ryczałcie. Jeśli osoba prowadząca działalność gospodarczą opodatkowaną w formie karty jest jednocześnie podatnikiem VAT, to ma obowiązek prowadzenia ewidencji dla celów tego podatku. Zgodnie natomiast z art. 2. ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości jej przepisy stosuje się do osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800 tys. euro. Jeżeli więc podatnik osiągnie przychód na poziomie 800 tys. euro, będzie miał obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych począwszy od 1 stycznia następnego roku. (decyzja Izby Skarbowej w Łodzi z 29 marca 2007 r., PB I-2/4150/IN-4/DUSŁ-G/07/MB)

1) usługowa lub wytwórczo-usługowa, określona w części I tabeli stanowiącej załącznik nr 3 do ustawy o ryczałcie, w zakresie wymienionym w załączniku nr 4 do ustawy - przy zatrudnieniu nieprzekraczającym stanu określonego w tabeli;

2) usługowa w zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami, wyrobami tytoniowymi oraz kwiatami, z wyjątkiem napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc. - w warunkach określonych w części II tabeli;

3) usługowa handlu detalicznego artykułami nieżywnościowymi - w warunkach określonych w części III tabeli, z wyjątkiem handlu paliwami silnikowymi, środkami transportu samochodowego, częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych, ciągnikami rolniczymi i motocyklami oraz z wyjątkiem handlu artykułami nieżywnościowymi objętego koncesjonowaniem;

4) gastronomiczna - jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc. - w warunkach określonych w części IV tabeli;

5) usługi transportowe wykonywane przy użyciu jednego pojazdu - w warunkach określonych w części V tabeli;

6) usługi rozrywkowe - w warunkach określonych w części VI tabeli;

7) sprzedaż posiłków domowych w mieszkaniach, jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc. - w warunkach określonych w części VII tabeli;

8) w wolnych zawodach, polegająca na świadczeniu usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego - w warunkach określonych w części VIII tabeli;

9) w wolnych zawodach, polegająca na świadczeniu przez lekarzy weterynarii usług weterynaryjnych, w tym również sprzedaż niektórych preparatów weterynaryjnych - w warunkach określonych w części IX tabeli;

10) opieka domowa nad dziećmi i osobami chorymi - w warunkach określonych w części X tabeli;

11) usługi edukacyjne, polegające na udzielaniu lekcji na godziny - w warunkach określonych w części XI tabeli;

12) prowadzona przez osoby fizyczne (w tym rolników równocześnie prowadzących gospodarstwo rolne) w zakresie określonym w części XII tabeli (m.in. sprzedaż żwiru, piasku, przewóz mleka do punktów skupu, wynajem pokoi gościnnych i domków turystycznych, jeżeli łączna liczba pokoi nie przekracza 12).

Oprócz podatku dochodowego i VAT przedsiębiorca ma obowiązek płacić także inne podatki. Akcyza

Obciąża m.in. producentów, importerów, eksporterów, sprzedawców wyrobów akcyzowych (np. alkoholi, paliw silnikowych, samochodów osobowych). Przepisy o akcyzie przewidują jednak szerokie zwolnienia z obowiązku jej zapłaty.

Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)

Osoby zakładające spółkę muszą się liczyć z koniecznością zapłaty PCC od umowy spółki. Podstawą opodatkowania jest wartość wniesionych do niej wkładów. Stawka wynosi 0,5 proc.

Podatek od nieruchomości i opłata targowa

Przedsiębiorcy, którzy są właścicielami nieruchomości (gruntów, budynków, lokali, budowli) wykorzystywanych na cele działalności gospodarczej, płacą podatek od nieruchomości - według dużo wyższych stawek. Są one różne w różnych gminach, choć nie mogą przekroczyć ustawowych limitów. I tak np. od metra kwadratowego budynku zajętego na prowadzenie działalności gospodarczej maksymalna stawka wynosi w 2007 r. 18,60 zł. Innym podatkiem lokalnym jest opłata targowa, którą muszą zapłacić osoby handlujące na targowiskach.

Podatek od środków transportu

Na przedsiębiorcach posiadających samochody ciężarowe ciąży też powinność zapłaty - na rachunek gminy - podatku od środków transportowych.