Paczka zwolniona, od bonu podatek

Przychodem z pracy są nie tylko pieniądze, ale też świadczenia rzeczowe otrzymane od pracodawcy. Tak wynika z art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof). Tę zasadę łagodzi nieco art. 21 ust. 1 pkt 67 updof, który zwalnia z podatku te świadczenia rzeczowe:

- które zostały sfinansowane w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (zfśs) lub z funduszy związków zawodowych,

- których wartość nie przekracza w roku podatkowym 380 zł.

Rzeczowymi świadczeniami - objętymi zwolnieniem - nie są jednak: bony, talony i inne znaki uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi. Tak wynika bezpośrednio z tego przepisu. Ich wartość doliczamy do przychodów z pracy.

Wyjątkiem są bony, talony, kupony lub inne dowody uprawniające do uzyskania na ich podstawie posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych ufundowane przez pracodawcę, który mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów bhp nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków, artykułów spożywczych lub napojów. Wówczas są one wolne od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11b updof.

Co to są "inne znaki uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi", wyłączone ze zwolnienia podatkowego? Według Urzędu Skarbowego w Sosnowcu (pismo z 30 stycznia 2006 r., PDFN II/415119/05/ AO) należy przez to rozumieć każdy dowód - bez względu na jego nazwę -który może być wymieniony na określony towar lub usługę. Tego rodzaju znakiem jest np. kupon albo karta punktowa bądź prezentowa upoważniająca do nabycia, w imieniu pracodawcy, towaru (dookreślonej kwoty) w wyznaczonych sklepach, za co ten jest obciążany fakturą VAT (tak np. Łódzki Urząd Skarbowy w piśmie z 5 maja 2006 r., ŁUS-II-2-415/12/ 06/AG).

Organy podatkowe zgadzają się co do tego, że "innym znakiem" nie są bilety (karnety) na imprezy rekreacyjne, kulturalne czy sportowe. Dlaczego, wyjaśnił Pierwszy Wielkopolski Urząd Skarbowy w Poznaniu w piśmie z 16 listopada 2006 r. (ZD/4060-78/06): "Karnety nie uprawniają posiadacza do ich wymiany na usługę lub towar, lecz umożliwiają mu skorzystanie ze ściśle oznaczonego świadczenia". Mieszczą się zatem w definicji rzeczowych świadczeń i są zwolnione z podatku dochodowego (zob. też np. pismo Izby Skarbowej w Krakowie z 1 kwietnia 2004 r., PD-3/005/2113/2004, pismo Izby Skarbowej w Rzeszowie z 26 kwietnia 2004 r., IS I/2-415/44/04).

Większość pracowników sama wolałaby skomponować sobie zawartość okolicznościowej paczki. Ale skoro prezent w postaci bonu towarowego podatkowo się nie opłaca, może rozwiązaniem jest refundacja zakupów poczynionych przez pracowników ze środków zfśs? Niestety, organy podatkowe się na to nie zgadzają, argumentując, że w takiej sytuacji pracownik otrzymuje od pracodawcy świadczenie pieniężne, nie rzeczowe.

Jak czytamy w piśmie Drugiego Urzędu Skarbowego w Lublinie z 27 listopada 2006 r. (P-1/415/30/ 904/06): "Nie ma znaczenia w tym przypadku fakt, iż faktura zostanie wystawiona na pracownika czy też na dział socjalny zakładu pracy, a wydatkowana przez pracownika kwota zostaje mu zwrócona po okazaniu faktury. (...) zwrot zapłaconej przez pracownika gotówki za zakupione towary nie korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego (...), a będąc w rzeczywistości świadczeniem pieniężnym stanowi przychód i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym w myśl art. 12 updof".

Także Urząd Skarbowy w Brzozowie w interpretacji z 24 listopada 2006 r. (PD/415-16/06) stwierdził: "Świadczeniem "rzeczowym" jest świadczenie o charakterze materialnym - nieodpłatnym, odpłatnym bądź częściowo odpłatnym. Dopłaty, dofinansowanie czy refundacja wydatków poniesionych przez pracownika jest świadczeniem pieniężnym pracodawcy. Wszelkie wypłaty pieniężne ze środków zfśs lub funduszy związków zawodowych na poczet pokrycia wydatków poniesionych przez pracownika nie korzystają więc ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 67 updof".

Dotyczy to również refundowania przez pracodawcę zakupionych przez pracowników biletów np. na imprezy okolicznościowe (tak Urząd Skarbowy Łódź-Śródmieście w piśmie z 8 lutego 2006 r., I-2/413/2/2006).

Zwolnieniem objęte są wyłącznie świadczenia rzeczowe sfinansowane ze środków zfśs (lub funduszy związków zawodowych). Jeśli pracodawca ufundował je z bieżących środków firmy, musi potrącić od ich wartości zaliczę na podatek. Nie ma tu znaczenia np. to, że firma zgodnie z przepisami nie ma obowiązku tworzenia funduszu socjalnego.

A co w sytuacji, gdy pracodawca pokrywa z zfśs tylko część kosztów świadczenia, a resztę z własnej kieszeni wykłada pracownik? Przepis mówi wyraźnie, że zwolnienie dotyczy świadczeń sfinansowanych w całości z zfśs. Według Izby Skarbowej w Olsztynie (pismo z 12 maja 2004 r. PDF/005-1-149) oznacza to, że świadczenia w części tylko finansowane z zfśs lub funduszy związków zawodowych, a w pozostałej części opłacone samodzielnie przez pracownika nie korzystają ze zwolnienia podatkowego.

Ale ostatnio przeważa interpretacja korzystniejsza dla pracowników. Jak wyjaśnił Drugi Urząd Skarbowy w Kielcach w piśmie z 10 maja 2006 r. (OG-005/66/2006/PD II/41528/06), "użyte przez ustawodawcę sformułowanie "sfinansowanych w całości ze środków zfśs lub funduszy związków zawodowych" odnosi się wyłącznie do źródła finansowania przez podmiot udzielający danego świadczenia. Współfinansowanie przez pracownika wartości otrzymywanego świadczenia nie wyłącza możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dochodowego na mocy (...) art. 21 ust. 1 pkt67 ustawy". Podobnie Pierwszy Wielkopolski Urząd Skarbowy w Poznaniu jest zdania, że ze zwolnienia od podatku na podstawie tego przepisu mogą korzystać również świadczenia rzeczowe częściowo sfinansowane przez pracownika, a w pozostałej części ze środków zfśs lub z funduszy związków zawodowych (interpretacja z 16 listopada 2006 r., ZD/4060-78/06).

Jak wspomnieliśmy na wstępie, świadczenia rzeczowe są nieopodatkowane, jeśli ich wartość nie przekracza w sumie 380zł wdanym roku podatkowym. Ten limit dotyczy wszystkich prezentów. Może być tak, że pracownik otrzymuje je z różnych źródeł - np. od kilku pracodawców albo od pracodawcy i od związku zawodowego. Wówczas sam w rocznym rozliczeniu rocznym powinien wykazać nadwyżkę ponad 380 zł jako przychód do opodatkowania.