Dlatego wielu menedżerów rozdziela wykonywane na co dzień czynności na zarządcze i np. doradcze. Po co te manewry? Otóż te drugie są korzystniej opodatkowane.

Kadra kierownicza nie może korzystać z podatku liniowego. Ustawodawca jest stanowczy - przychody z kontraktów menedżerskich i świadczenia usług zarządzania nie mogą być rozliczane w ramach działalności gospodarczej. Nawet wtedy, gdy menedżer zarejestrował własną firmę. Także interpretacje Ministerstwa Finansów i urzędów skarbowych nie pozostawiają wątpliwości. Menedżer może prowadzić firmę, ale jego wynagrodzenie zaliczane jest do przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Rozlicza je więc płatnik, potrącając ryczałtowe koszty (tak jak u pracowników). Dotyczy to nie tylko klasycznych kontraktów menedżerskich, ale także umów o zarządzanie przedsiębiorstwem i "umów o podobnym charakterze".

Dobitnie wyraził to Urząd Skarbowy Warszawa-Wawer w interpretacji z 23 czerwca 2006 r. (1439/DF/410/210/2006/art. 14a) "usługi świadczone na podstawie kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze zawsze będą usługami należącymi do działalności wykonywanej osobiście i to niezależnie, czy podatnik dokona wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, czy też nie".

Kadrze kierowniczej nie przysługuje więc stawka liniowa. Płacą podatek według skali - 19, 30 albo 40 proc. Nie mogą też odliczać kosztów prowadzenia firmy - wydatków na samochód, telefon, siedzibę, podróże służbowe.

Przepis wprowadzający ograniczenia dla menedżerów nie narusza konstytucji - stwierdził Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 19 lipca br. (K 11/06). Chodziło o art. 13 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof). Nie ma nadziei na zmianę przepisów, kadra kierownicza szuka więc innych sposobów na niższe podatki.

Ostatnio furorę robią spółki menedżerskie (patrz ramka). Ale popularne jest też rozdzielanie obowiązków. W ramach umowy o zarządzanie menedżerowie rozliczają tylko część swoich dochodów. Reszta wynagrodzenia jest za inne czynności, np. doradcze.

Menedżer dostaje więc dwie pensje:

- za kierowanie spółką - rozliczaną jak przychody z kontraktów menedżerskich (ze zryczałtowanymi kosztami, opodatkowaną według skali),

- za inne czynności - rozliczaną w ramach własnej firmy (z możliwością odliczenia faktycznych kosztów i opłacania podatku liniowego). Taka konstrukcja może dać spore oszczędności podatkowe. Oczywiście trzeba tu zachować ostrożność i rozsądek - aby nie doszło do sytuacji, że doradzamy samemu sobie, co wróży problemy nie tylko z urzędem.

Jak urzędy podchodzą do rozdziału obowiązków menedżerów? Pozytywnie. Spójrzmy na interpretację Urzędu Skarbowego w Łomży z 4 kwietnia 2006 r. (PD-415/2/IW/06).Podatnik podpisał ze spółką kontrakt menedżerski, ale oprócz tego świadczy dla niej inne usługi. Pozyskuje klientów, tworzy raporty i analizy biznesowe, przygotowuje kampanie marketingowo-promocyjne. Kontrakt menedżerski rozlicza według skali, natomiast inne usługi w ramach własnej firmy. Czy to prawidłowe postępowanie? Tak. Jak czytamy w odpowiedzi urzędu: "przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają zapisu, na podstawie którego brak byłoby możliwości świadczenia usług na rzecz tego samego podmiotu gospodarczego zarówno w ramach prowadzonej działalności gospodarczej opodatkowanej w formie jednolitej stawki podatku w wysokości 19 proc., jak i w ramach kontraktu menedżerskiego. (...) uzyskiwane przychody z tytułu świadczonych usług w ramach prowadzonej działalności gospodarczej na rzecz tego samego podmiotu, z którym zawarł pan kontrakt menedżerski, mogą być opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 30c, tj. jednolitym podatkiem dochodowym od osób fizycznych w wysokości 19 proc.".

Podobnie było w sprawie menedżera, który oprócz zarządzania świadczył usługi stolarki budowlanej. Może je opodatkować 19-proc. liniowym podatkiem - uznał Urząd Skarbowy w Zamościu w interpretacji z 16 lutego 2006 r. (PO I-415/2/2006).

Takie wnioski można też wyciągnąć z interpretacji Izby Skarbowej w Łodzi z 31 marca 2006 r. (PBI-2/4117/IN-8/PUSŁ-G/06/MM). Dwóch zatrudnionych w spółce z o.o. członków zarządu prowadziło jednocześnie spółkę jawną. W ramach umowy o pracę wykonują czynności menedżerskie, a jako wspólnicy spółki jawnej dzierżawią spółce z o.o. pomieszczenia i sprzedają surowiec do produkcji. Od dochodów z firmy mogą płacić podatek liniowy - stwierdziła izba skarbowa (choć urząd uważał inaczej).

Jakie usługi nie mieszczą się jeszcze w zakresie zarządzania? Przeanalizował je Urząd Skarbowy Wrocław-Śródmieście w interpretacji z 8 marca 2006 r. (PD I 415-8/7/06).O rozliczenie podatkowe pytał przedsiębiorca, który m.in. opracowuje projekty, analizy i kosztorysy inwestycji budowlanych, koordynuje projekty branżowe, monitoruje rynek inwestorów. To nie są ani usługi zarządzania, ani o podobnym charakterze - stwierdził urząd. Przychody mogą więc być rozliczane w ramach firmy.

Trzeba jednak pamiętać, że nawet jeśli nie podpiszemy klasycznego kontraktu menedżerskiego, urząd może zakwalifikować nasze wynagrodzenie do przychodów z "umów o podobnym charakterze". Tym bardziej że, jak podkreśliła Izba Skarbowa w Gdańsku w interpretacji z 5 grudnia 2006 r. (BI/4117-0078/06): "umowa menedżerska nie musi polegać na zarządzaniu całym przedsiębiorstwem, ale może odnosić się również do kierowania określoną jego wyodrębnioną komórką organizacyjną czy też określoną dziedziną działalności przedsiębiorstwa (taką jak np. inwestycje, kadry)". Z kolei w interpretacji z 8 marca 2006 r. (PD I 415-8/7/06) Urząd Skarbowy Wrocław-Śródmieście stwierdził, że czynności zarządzania są wykonywane przez niezależnego zleceniobiorcę i bez kierownictwa zleceniodawcy. Wynika więc z tego, że kierownik, który podlega poleceniom innej osoby, nie jest menedżerem w rozumieniu art. 13 pkt 9 updof.

- Uważam, że ograniczenia podatkowe dotyczą tylko kierowników najwyższego szczebla, czyli członków zarządu i osób, które pełnią podobne funkcje wiążące się z zarządzaniem całą firmą

- mówi Arkadiusz Michaliszyn, doradca podatkowy w CMS Cameron McKenna.

- Nie powinni się nimi przejmować kierownicy poszczególnych komórek, koordynujący działania kilku pracowników.

Co na to organy podatkowe? Menedżerów spotkała miła niespodzianka - akceptują takie postępowanie. Najświeższy przykład to interpretacja Łódzkiego Urzędu Skarbowego z 15 czerwca br. (ŁUS-II-2-415/18/07/AT).

Firma X zleciła zarządzanie i administrowanie spółce komandytowej. Utworzyli ją prezes jednoosobowego zarządu firmy X i jej prokurent. Zakres usług spółki komandytowej to m.in. kierowanie bieżącą działalnością, koordynowanie prac wszystkich pionów, prowadzenie polityki kadrowej i płacowej, nadzór nad sprawami firmy, wdrażanie strategii rozwoju. Jednym słowem zarządzanie. Do wykonywania tych usług wytypowany został wspólnik spółki komandytowej - prokurent firmy X.

Jak zakwalifikować przychody wspólników spółki komandytowej? Zdaniem urzędu nie jest to działalność wykonywana osobiście, zdefiniowana w art. 13 pkt 9 updof.

Oto argumentacja. Usługi zarządzania i administrowania są wykonywane w ramach działalności gospodarczej, a nie na podstawie umowy zawieranej z jednym ze wspólników, tj. osobą fizyczną. Stronami umowy jest zarządzana firma i spółka komandytowa. Należność za usługi otrzymuje spółka komandytowa (na podstawie faktur), a nie osoba fizyczna (wspólnik). Spółka komandytowa (działająca na podstawie kodeksu spółek handlowych) prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą i nie jest podmiotem wymienionym w art. 1 updof. Jej działalność odpowiada definicji działalności gospodarczej. Jeżeli taką działalność prowadzi spółka niemająca osobowości prawnej, przychody wspólnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku.

Podobnie rozumuje Urząd Skarbowy Poznań-Winogrady w interpretacji z 8 stycznia br. (DG/415-87/06), w której czytamy: "przychody uzyskane z tytułu udziału w spółce jawnej będą przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej, ponieważ nie będą wykonywane osobiście przez wnioskodawcę, lecz przez wspólników spółki jawnej". Tak też uważa Urząd Skarbowy Warszawa-Mokotów (interpretacja z 14 marca 2006 r., 1433/NG/GF/VI/415-106/05/06/WR).