Metoda liniowa amortyzacji, określona w art. 22i ust. 1 ustawy o PIT, polega na tym, że odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych dokonuje się przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych i zasad, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT. Przykładowo, w przypadku lokali mieszkalnych stawka ta wynosi 1,5 proc.

Istnieje jednak możliwość ustalenia przez podatnika indywidualnej stawki amortyzacyjnej dla używanych lub ulepszonych środków trwałych >patrz ramka po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika. W przypadku lokali mieszkalnych, stosownie do art. 22j ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, podatnicy mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla używanych lub ulepszonych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika, z tym że okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat. Indywidualna roczna stawka amortyzacyjna dla lokali mieszkalnych nie może być zatem wyższa niż 10 proc.

Pojawia się więc pytanie, czy przedsiębiorca, który mógł od razu wybrać do amortyzacji nabytego środka trwałego metodę z zastosowaniem indywidualnej stawki amortyzacyjnej, ale tego nie zrobił i przyjął stawkę z Wykazu, może to teraz zmienić.

Od wartości początkowej

Stosownie do art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, co do zasady odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji (wykazu), do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór. Suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Decyduje podatnik

Podatnicy wybierają dla poszczególnych środków trwałych jedną z metod amortyzacji określonych w art. 22i-22k ustawy o PIT. Robią to przed rozpoczęciem ich amortyzacji. Wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego (art. 22h ust. 2 ustawy o PIT).

Wynika z tego, że:

- metodę amortyzacji środka trwałego wybiera się przed rozpoczęciem amortyzacji;

- raz wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka, co oznacza zakaz zmiany metody amortyzacji w trakcie trwania tego procesu;

- przez metody amortyzacji, o których mowa w ustawie o PIT, rozumie się metody opisane w art. 22i-22k tej ustawy.

Przykład

W listopadzie 2016 r. przedsiębiorca zakupił aktem notarialnym lokal mieszkalny (odrębna własność lokalu) z przeznaczeniem na wynajem. Wynajem mieszkania rozpoczął się od stycznia 2017 r. Przychody z najmu przedsiębiorca zalicza do przychodów z działalności gospodarczej i wykazuje w zeznaniu rocznym PIT-36. W styczniu 2017 r. lokal został zaliczony do środków trwałych przedsiębiorcy, a od lutego 2017 r. przedsiębiorca dokonuje odpisów amortyzacyjnych z zastosowaniem metody liniowej i rocznej stawki amortyzacyjnej w wysokości 1,5 proc. Nabyte mieszkanie było zamieszkane przed jego nabyciem przez 10 lat, a więc spełnia definicję używanego środka trwałego. Przedsiębiorca zastanawia się, czy może zastosować indywidualną stawkę amortyzacji (nie większą niż 10 proc.) i skorygować zastosowaną stawkę amortyzacji (1,5 proc.) za okres od lutego 2017 r., a tym samym skorygować koszty uzyskania przychodów za ten okres i zeznanie PIT-36 złożone za 2017 r.

Skoro przed rozpoczęciem amortyzacji przedmiotowego środka trwałego przedsiębiorca wybrał metodę jego amortyzacji (tj. metodę liniową) i nie zastosował indywidualnej stawki amortyzacyjnej, to metody tej nie może zmienić na inną w trakcie amortyzowania tego środka trwałego. Wybraną metodę przedsiębiorca zobowiązany jest stosować do pełnego zamortyzowania środka trwałego. Z tego względu przedsiębiorca nie ma możliwości zastosowania do przedmiotowego lokalu indywidualnej stawki amortyzacyjnej na zasadach określonych w art. 22j ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT. Zmiana metody amortyzacji stanowiłaby bowiem naruszenie art. 22h ust. 2 ustawy o PIT. W konsekwencji, brak jest możliwości skorygowania stawki amortyzacyjnej za okres od lutego 2017 r., a tym samym skorygowania kosztów uzyskania przychodów za ten okres i złożonego zeznania PIT-36 za 2017 r. (por. interpretację dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 5 lutego 2018 r., 0113-KDIPT2-1.4011.467. 2017.2.RK).

Autor jest doradcą podatkowym

podstawa prawna: Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 200 ze zm.)

Kiedy środek trwały jest używany, a kiedy ulepszony

Środki trwałe, takie jak lokale mieszkalne, stosownie do art. 22j ust. 3 ustawy o PIT, uznaje się za:

1) używane – jeżeli podatnik wykaże, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 60 miesięcy, lub

2) ulepszone – jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie stanowiły co najmniej 30 proc. wartości początkowej.