Pierwszy z wyjątków dotyczy grupy zdarzeń związanych z sytuacją ekonomiczną pracodawcy lub zdarzeniami losowymi. Pracodawca nie finansuje wpłat do PPK:

• w okresie przestoju ekonomicznego oraz w okresie obniżonego wymiaru czasu pracy, o których mowa w ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy;

• w przypadku zaistnienia przesłanek niewypłacalności pracodawcy, o których mowa w ustawie o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy;

• w okresie przejściowego zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej lub ograniczenia jej prowadzenia na skutek powodzi i braku środków na wypłatę wynagrodzeń dla pracowników, o których mowa w ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi.

Uczestnicy PPK, pomimo tego, że - co do zasady - w takich przypadkach także zwolnieni są z finasowania wpłat do PPK, mogą (w deklaracji złożonej pracodawcy) zadeklarować finansowanie przez siebie wpłaty podstawowej i wpłaty dodatkowej. Deklaracja obowiązuje od chwili jej złożenia i zobowiązuje pracodawcę do naliczania, pobierania i dokonywania wpłat finansowanych przez uczestnika PPK, począwszy od pierwszego wynagrodzenia wypłaconego po otrzymaniu tej deklaracji. Uczestnik PPK może w dowolnym czasie odwołać taką, złożoną pracodawcy, deklarację finansowania wpłat do PPK.

Utworzenie PPE

Drugi z wyjątków dotyczy zwolnienia z obowiązku finansowania wpłat do PPK przez pracodawców, którzy po utworzeniu PPK zdecydowali się na utworzenie pracowniczego programu emerytalnego (PPE). Aby pracodawca był zwolniony z finasowania wpłat do PPK za pracowników, którzy przystąpili do PPE, muszą być spełnione określone warunki. Po pierwsze, finansowane przez pracodawcę składki podstawowe do PPE muszą być w wysokości co najmniej 3,5% wynagrodzenia w rozumieniu ustawy o pracowniczych programach emerytalnych. Po drugie, z takiego zwolnienia pracodawca może skorzystać tylko w porozumieniu z działającą u niego zakładową organizacją związkową, co oznacza to, że jeśli takiej organizacji u danego pracodawcy nie ma - nie będzie on mógł zwolnić się z finansowania wpłat do PPK za pracowników, którzy są jednocześnie uczestnikami PPE. Z finansowania wpłat do PPK nie będzie mógł zwolnić się pracodawca, który prowadził PPE, a następnie utworzył PPK. Taki pracodawca mógł nie stosować ustawy o PPK, jeśli - w dniu, w którym ustawa o PPK miałaby mieć do niego zastosowanie (zgodnie z art. 134 ustawy o PPK) - prowadził PPE w którym uczestniczyło co najmniej 25% osób zatrudnionych, oraz naliczał i odprowadzał składki podstawowe do PPE w wysokości co najmniej 3,5% wynagrodzenia w rozumieniu ustawy o PPE.

Zwolnienie pracodawcy z finansowania wpłat do PPK - z uwagi na uruchomienie PPE - nie oznacza, że z finansowania wpłat zwolnieni są też uczestnicy PPK, którzy przystąpili do PPE. Pracodawca, który skorzystał z takiego zwolnienia, nadal będzie zobowiązany do naliczania, pobierania i dokonywania wpłat finansowanych przez tych uczestników PPK. Uczestnicy PPK mają jednak zawsze możliwość decydowania o finansowaniu wpłat podstawowych i dodatkowych do PPK – mogą np. złożyć deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK. Ustawodawca zapewnił im dużą elastyczność w zakresie oszczędzania w tym programie.

Wpłata powitalna i dopłaty roczne

Niefinansowanie wpłat do PPK przez pracodawcę we wskazanych wyżej przypadkach nie pozbawia uczestnika PPK możliwości otrzymania wpłaty powitalnej czy dopłaty rocznej.

Wpłatę powitalną w wysokości 250 zł otrzymują osoby, które są uczestnikami PPK przez co najmniej 3 pełne miesiące kalendarzowe i za co najmniej 3 miesiące zostały dokonane, sfinansowane przez nie, wpłaty do PPK.

Prawo do dopłaty rocznej, w wysokości 240 zł, uzależnione jest natomiast od wysokości dokonanych wpłat do PPK, przy czym nieistotne jest, czy pochodzą one z wpłat finansowanych przez uczestnika PPK czy też przez pracodawcę. Dopłata roczna przysługuje, jeśli kwota wpłat podstawowych i dodatkowych finansowanych przez podmiot zatrudniający oraz uczestnika PPK w danym roku kalendarzowym jest równa co najmniej kwocie wpłat podstawowych, czyli 3,5% od kwoty stanowiącej 6-krotność minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku. W połowie 2023 roku zmianie ulegnie wysokość płacy minimalnej (do 30 czerwca płaca minimalna wynosi 3490 zł, a od 1 lipca wzrośnie do 3600 zł). Zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Rozwoju i Technologii, podstawą do obliczenia kwoty uprawniającej do otrzymania dopłaty rocznej za 2023 rok będzie kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązująca w pierwszym półroczu 2023 roku, czyli 3490 zł.

Oznacza to, że warunkiem otrzymania przez uczestnika PPK dopłaty rocznej za 2023 rok będzie zgromadzenie na jego rachunku lub rachunkach PPK w 2023 roku wpłat w wysokości co najmniej 732,90 zł (6 x 3490 x 3,5%), a w przypadku osób korzystających z obniżenia wpłaty podstawowej - co najmniej 25% tej kwoty, czyli 183,23 zł.

Więcej na temat PPK na mojeppk.pl i pod nr telefonu 800 775 775. Zachęcamy również do korzystania z bezpłatnych szkoleń prowadzonych przez ekspertów PFR Portal PPK. Na szkolenia można zapisać się tutaj: https://www.mojeppk.pl/szkolenia.html.

Łukasz Skoczeń, ekspert PFR Portal PPK

Podstawa prawna:

• ustawa z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 46),

• ustawy z 11 października 2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy (Dz.U. z 2019 r. poz. 669),

• ustawa z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. z 2020 r. poz. 7 ze zm.),

• ustawa z 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (Dz.U. z 2023 r. poz. 272)

• ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 710).