Kwestia praw autorskich do utworów pracowniczych jest uregulowana w art. 12 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zgodnie z tym przepisem pracodawca, którego podwładny stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków pracowniczych, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe do tego utworu, w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zamiaru stron.
Aby nabył pracodawca prawa do utworu, nie jest potrzebne żadne dodatkowe postanowienie w umowie o pracę. Nabycie następuje z mocy prawa.
W zakresie obowiązków
Zasadnicze znaczenie ma tutaj zakres obowiązków pracownika – pracodawca nabędzie np. prawa do aplikacji komputerowej stworzonej przez informatyka, który takie aplikacje opracowuje w ramach swoich obowiązków. Nie nabędzie już jednak prawa do aplikacji, którą w wolnym czasie napisze księgowa.
Z tytułu stworzenia utworu pracowniczego pracownikowi nie przysługuje przy tym prawo do dodatkowego wynagrodzenia.
Zlecenie lub dzieło
Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w przypadku osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. Tu potrzebna jest inicjatywa pracodawcy i wprowadzenie w umowie klauzuli regulującej nabycie praw autorskich do utworów współpracownika. W przeciwnym razie to współpracownikowi przysługuje całość praw, a spółka korzystająca np. z oprogramowania lub udostępniająca je klientowi naraża na zarzut naruszenia praw autorskich zarówno siebie, jak i klienta.
Sposób korzystania
Nabycie autorskich praw majątkowych pozwala korzystać z utworu w określonym zakresie, np. poprzez udzielanie odpłatnej licencji klientom spółki, a nawet na przenoszenie praw na inny podmiot. Natomiast autorskie prawa osobiste – zarówno w przypadku utworów stworzonych przez pracownika, jak i współpracownika – przysługują twórcy. Oznacza to konieczność m.in. wskazywania autorstwa utworu i zakaz wprowadzania zmian.
Karolina Nowak-Różycka - radca prawny w kancelarii Chajec, Don-Siemion & Żyto
