Pogarszania sytuacji pracowników wprost zakazuje art. 18 § 1 k.p. W myśl niego postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na podstawie których powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy. W razie użycia w umowach postanowień gorszych dla pracownika, niż przewidują powszechne regulacje, zapisy te stają się nieważne i zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy (art. 18 § 2 k.p.).
Wprawdzie art. 18 § 1 k.p. odnosi się tylko do umów i innych aktów, na mocy których powstaje stosunek pracy, ale powszechnie przyjmuje się, że odpowiednio stosuje się go także do innych umów, związanych ze stosunkiem pracy. Dotyczy to też umów o wspólnej odpowiedzialności materialnej (art. 125 k.p.). Dlatego szef nie może pogarszać sytuacji podwładnych w porównaniu do zasad wynikających z kodeksu pracy oraz rozporządzenia Rady Ministrów z 4 października 1974 r. w sprawie wspólnej odpowiedzialności materialnej pracowników za powierzone mienie (tekst jedn. DzU z 1996 r. nr 143, poz. 663; dalej: rozporządzenie RM).