Są różne ich rodzaje. Ich podstawą prawną jest ustawa – prawo ochrony środowiska, a także rozporządzenie ministra środowiska z 14 października 2008 r. w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska (dalej: rozporządzenie). Część regulacji jest również w innych ustawach o tematyce środowiskowej. I tak, opłata za wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza może być związana zarówno z podejmowaniem działalności gospodarczej, jak też prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Są to opłaty np. za wprowadzanie gazów i pyłów do środowiska w ramach funkcjonowania instalacji, procesów przeładunku benzyn silnikowych, z kotłów o nominalnej mocy cieplnej do 5 MW, procesów spalania w silnikach spalinowych oraz z procesów chowu lub hodowli drobiu. Wysokość konkretnych opłat wynika z obwieszczenia ministra środowiska, wydawanego zawsze do końca października roku poprzedzającego rok, w którym mają one obowiązywać. Opłata ta jest iloczynem stawek, rodzaju gazów lub pyłów oraz ich ładunków. Wnoszona jest na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego.