Chcemy podpisać długoterminową współpracę z pewną firmą. Aby jednak mieć pewność, że będzie to udana współpraca, chcemy wystąpić do organu podatkowego o wydanie zaświadczenia co do stanu zaległości podatkowych kontrahenta. Czy możemy wnioskować o takie zaświadczenie i co jest potrzebne, aby o nie wystąpić? – pyta czytelnik.
Zgodnie z art. 306a ordynacji podatkowej (dalej: o.p.) organ podatkowy wydaje zaświadczenia na żądanie osoby ubiegającej się o nie. Taki dokument wydaje się, jeśli:
1) urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa;
2) osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.
Organ podatkowy ma obowiązek wydać zaświadczenie, jeżeli chodzi o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów lub z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. Przed jego wydaniem może przy tym przeprowadzić w niezbędnym zakresie postępowanie wyjaśniające.
Takie zaświadczenie potwierdza stan faktyczny lub prawny, który istnieje w dniu jego wydania. Wydaje się je w granicach żądania wnioskodawcy.
Potwierdzenie istniejącego stanu
Zaświadczenie jest potwierdzeniem stanu rzeczy, który się odnosi do chwili jego wydania i daje jedynie świadectwo co do istnienia bądź nieistnienia pewnych stosunków prawnych i faktów mających znaczenie dla prawa (wyrok WSA w Poznaniu z 30 stycznia 2014 r., I SA/Po 609/13). Jako akt wiedzy, a nie woli organu, nie ma charakteru prawotwórczego. Zaświadczenie nie rozstrzyga żadnej sprawy, nie tworzy nowej sytuacji prawnej, nie kształtuje bezpośrednio stosunku prawnego. Poprzez to zaświadczenie organ tylko potwierdza istnienie określonego stanu na podstawie danych zarówno posiadanych przez sam organ, jak i wykazanych we wniosku przez stronę.
Wydanie zaświadczenia odnosi się więc do zbadania okoliczności, które wynikają z istniejących ewidencji, rejestrów i innych danych będących w posiadaniu organu podatkowego (wyrok WSA w Gliwicach z 6 sierpnia 2013 r., I SA/Gl 1156/12).
Bez zbędnej zwłoki
Co do zasady zaświadczenie powinno być wydane bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie siedmiu dni od dnia złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia. Wyjątek dotyczy przypadków określonych w art. 306m § 1 o.p., tzn. zaświadczenia o miejscu zamieszkania dla celów podatkowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osoby fizycznej osiągającej przychody w określonych krajach. Takie zaświadczenie powinno być wydane nie później niż w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku o jego wydanie.
Kto może wystąpić z wnioskiem
Stosownie do art. 306h § 1 o.p. organy podatkowe, za zgodą podatnika, wydają zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych podatnika na żądanie:
1) jednostek organizacyjnych, które na podstawie ustaw regulujących zasady ich funkcjonowania uprawnione są do udzielania kredytów (pożyczek);
2) kontrahentów podatników prowadzących działalność gospodarczą oraz dzierżawców i użytkowników nieruchomości – w zakresie opodatkowania dzierżawionej lub użytkowanej nieruchomości;
3) małżonka podatnika, przy czym zgoda podatnika nie jest wymagana, jeżeli z żądaniem wydania takiego zaświadczenia występuje małżonek podatnika pozostający z nim we wspólności majątkowej. W takiej sytuacji małżonek podatnika składa oświadczenie o pozostawaniu z podatnikiem we wspólności majątkowej pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.
4) rozwiedzionego małżonka w zakresie zaległości powstałych w czasie trwania wspólności majątkowej oraz innych osób będących członkami rodziny, tzn. zstępnych, wstępnych, rodzeństwa, małżonków zstępnych, osoby pozostającej w stosunku przysposobienia oraz pozostającej z podatnikiem w faktycznym pożyciu;
5) wspólnika spółek: cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariusza spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej.
Z kolei organy podatkowe za pisemną zgodą podatnika i na wniosek banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej zamierzających udzielić podatnikowi kredytu, wydają zaświadczenia dotyczące wskazanych spraw podatkowych podatnika, w tym deklaracji wykazujących zwrot podatku, zaświadczenia o kwotach i terminach dokonywanych zwrotów oraz o zajęciach egzekucyjnych wierzytelności z tytułu zwrotu podatku. W takiej sytuacji możliwe jest też dołączenie do zaświadczenia uwierzytelnionej kopii deklaracji wykazującej zwrot podatku (art. 306ha o.p.).
W granicach żądania
Złożenie wniosku o wydanie przez naczelnika urzędu skarbowego zaświadczenia o dochodach obliguje organ do wydania zaświadczenia stwierdzającego – na podstawie posiadanych danych – wysokość uzyskanych przez podatnika dochodów lub brak takich dochodów, gdy organ takimi danymi nie dysponował (wyrok WSA w Rzeszowie z 13 marca 2012 r., I SA/Rz 861/11).
Organ podatkowy nie może przy tym wykraczać poza granice żądania podatnika, gdyż zaświadczenie wydaje się w granicach żądania wnioskodawcy (wyrok WSA w Warszawie z 21 października 2008 r., III SA/Wa 832/08).
Na podstawie danych z ewidencji i rejestrów
Obowiązkiem organu jest wydanie zaświadczenia wtedy, gdy chodzi o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. Zaświadczenie musi bowiem zawierać prawdziwie i pewne informacje. Nie może ono potwierdzać stanu faktycznego, co do którego istnieją wątpliwości. Tylko niebudzący wątpliwości stan faktyczny może być potwierdzony takim zaświadczeniem (wyrok WSA w Gdańsku z 9 kwietnia 2013 r., I SA/Gd 1438/12).
Nie można stwierdzić, że organ ma obowiązek wydać zaświadczenie w każdym przypadku, gdy urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa lub ubiega się o nie osoba ze względu na swój interes prawny. Organ podatkowy wydający zaświadczenie, potwierdza jedynie te informacje, których jest dysponentem (wyrok WSA w Gdańsku z 13 marca 2013 r., I SA/Gd 63/13).
Oznacza to, że nie zawsze organy mogą wydać zaświadczenie o określonej treści. Może się bowiem zdarzyć, że żaden z nich nie prowadzi rejestrów czy danych, których stwierdzenia domaga się wnioskodawca (postanowienie NSA z 8 lipca 2008 r., I OW 38/08). Organy podatkowe odmówią zatem wydania zaświadczenia, gdy potrzebne są do tego dane, których organ nie posiada (wyrok WSA w Olsztynie z 6 grudnia 2012 r., I SA/Ol 608/12). Jeśli więc organ podatkowy nie dysponuje stosownymi informacjami, to nie może wystawić zaświadczenia o treści żądanej przez wnioskodawcę.
W formie postanowienia
Stosownie do art. 306c o.p. odmowa wydania zaświadczenia lub zaświadczenia o treści żądanej przez osobę ubiegającą się o nie następuje w drodze postanowienia. Na takie postanowienie służy zażalenie.
Zażalenie należy wnieść w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia postanowienia stronie. Wnosi się je do organu, który wydał postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia.
