Zawierając dłuższą umowę o pracę na czas określony, lepiej pomyśleć o możliwości jej wcześniejszego rozwiązania przez wprowadzenie do niej stosownej klauzuli. Umożliwia to art. 33 k.p., który dopuszcza użycie instytucji wypowiedzenia do umowy zawartej na czas określony. Zgodnie z tym przepisem przy umowie na czas określony dłuższy niż sześć miesięcy strony mogą przewidzieć zastosowanie wcześniejszego jej rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Strony angażu dłuższego o co najmniej jeden dzień niż sześć miesięcy mogą zapisać punkt o wcześniejszym jego rozwiązaniu za dwutygodniowym wymówieniem.

To korzystne zwłaszcza dla firmy, która w ten sposób stosunkowo łatwo zwolni pracownika. Jeżeli angaż zawarto na nie dłużej niż sześć miesięcy (np. na trzy miesiące), klauzula o dopuszczalności jej wypowiedzenia jest sprzeczna z prawem. Tym samym – jako mniej korzystna dla pracownika – jest nieważna. Co do zasady nie można więc wypowiedzieć takiego angażu.

W aneksie

Klauzulę dopuszczającą wcześniejsze wymówienie wolno wstawić zarówno w momencie zawierania umowy, jak i później – w trakcie trwania stosunku pracy. Wskazał na to Sąd Najwyższy w uchwale z 14 czerwca 1994 r. (I PZP 26/94). Podniósł, że strony mogą w czasie trwania umowy na czas określony dłuższy niż sześć miesięcy przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego jej rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Oznacza to, że zawierając np. późniejszy aneks, strony mogą zmienić uprzednią umowę i wprowadzić do niej postanowienie dopuszczające wcześniejsze rozwiązanie angażu za dwutygodniowym wypowiedzeniem.

Dowolna forma

Są wątpliwości, czy zastrzeżenie dopuszczalności wypowiedzenia angażu trzeba zamieścić w tej umowie, czy wolno ustanowić w inny sposób. W szczególności problematyczne jest, czy może to wynikać z przedstawionej pracownikowi informacji o warunkach zatrudnienia. Uważam, że jeśli obie strony stosunku pracy zaakceptowały wypowiedzenie umowy na czas określony, to nie ma znaczenia, czy przewidującą to klauzulę zamieszczono bezpośrednio w tej umowie czy w informacji o warunkach zatrudnienia. Porozumienie w tym zakresie wolno bowiem ustanowić między stronami umowy nawet ustnie. Będzie ono jednak modyfikowało treść angażu. Ważne jest bowiem, aby strony złożyły w tym zakresie zgodne oświadczenia woli. Natomiast forma i miejsce tego oświadczenia nie mają znaczenia. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 4 lipca 2001 r. (I PKN 527/00). Stwierdził, że zastrzeżenie dopuszczalności rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem umowy o pracę zawartej na czas określony dłuższy niż sześć miesięcy może być dokonane przez każde zachowanie się stron, które ujawnia ich wolę w sposób dostateczny.

Niemniej zawsze korzystniej jest zachować postać pisemną. Pozwala to uniknąć sporów, czy faktycznie zastrzeżono dopuszczalność wymówienia. Oświadczenie firmy o wypowiedzeniu takiej umowy nie musi natomiast wskazywać przyczyny rozwiązania stosunku pracy. Firma nie ma więc obowiązku wyjaśniać pracownikowi na piśmie, co było powodem jego wcześniejszego zwolnienia.

­

—Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Kielcach

O czym pamiętać

- jeśli firma wypowiedziała pracownikowi umowę zawartą na czas określony, choć nie było dopuszczającej to klauzuli, faktycznie rozwiązała angaż bez wypowiedzenia

- w wymówieniu należy pouczyć etatowca o możliwości odwołania się do sądu pracy

- każdą umowę na czas określony wolno wypowiedzieć w razie upadłości lub likwidacji firmy

- koniec dwutygodniowego okresu wypowiedzenia musi przypadać w sobotę

Czego unikać

- zaniedbywania formy pisemnej dla ustalenia możliwości wypowiedzenia angażu

- stosowania wieloletnich umów na czas określony z klauzulą dopuszczającą ich wcześniejsze wymówienie

- wypowiadania angażu w czasie urlopu pracownika lub jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy