Zawierając dłuższą umowę o pracę na czas określony, lepiej pomyśleć o możliwości jej wcześniejszego rozwiązania przez wprowadzenie do niej stosownej klauzuli. Umożliwia to art. 33 k.p., który dopuszcza użycie instytucji wypowiedzenia do umowy zawartej na czas określony. Zgodnie z tym przepisem przy umowie na czas określony dłuższy niż sześć miesięcy strony mogą przewidzieć zastosowanie wcześniejszego jej rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Strony angażu dłuższego o co najmniej jeden dzień niż sześć miesięcy mogą zapisać punkt o wcześniejszym jego rozwiązaniu za dwutygodniowym wymówieniem.
To korzystne zwłaszcza dla firmy, która w ten sposób stosunkowo łatwo zwolni pracownika. Jeżeli angaż zawarto na nie dłużej niż sześć miesięcy (np. na trzy miesiące), klauzula o dopuszczalności jej wypowiedzenia jest sprzeczna z prawem. Tym samym – jako mniej korzystna dla pracownika – jest nieważna. Co do zasady nie można więc wypowiedzieć takiego angażu.
W aneksie
Klauzulę dopuszczającą wcześniejsze wymówienie wolno wstawić zarówno w momencie zawierania umowy, jak i później – w trakcie trwania stosunku pracy. Wskazał na to Sąd Najwyższy w uchwale z 14 czerwca 1994 r. (I PZP 26/94). Podniósł, że strony mogą w czasie trwania umowy na czas określony dłuższy niż sześć miesięcy przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego jej rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Oznacza to, że zawierając np. późniejszy aneks, strony mogą zmienić uprzednią umowę i wprowadzić do niej postanowienie dopuszczające wcześniejsze rozwiązanie angażu za dwutygodniowym wypowiedzeniem.
Dowolna forma
Są wątpliwości, czy zastrzeżenie dopuszczalności wypowiedzenia angażu trzeba zamieścić w tej umowie, czy wolno ustanowić w inny sposób. W szczególności problematyczne jest, czy może to wynikać z przedstawionej pracownikowi informacji o warunkach zatrudnienia. Uważam, że jeśli obie strony stosunku pracy zaakceptowały wypowiedzenie umowy na czas określony, to nie ma znaczenia, czy przewidującą to klauzulę zamieszczono bezpośrednio w tej umowie czy w informacji o warunkach zatrudnienia. Porozumienie w tym zakresie wolno bowiem ustanowić między stronami umowy nawet ustnie. Będzie ono jednak modyfikowało treść angażu. Ważne jest bowiem, aby strony złożyły w tym zakresie zgodne oświadczenia woli. Natomiast forma i miejsce tego oświadczenia nie mają znaczenia. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 4 lipca 2001 r. (I PKN 527/00). Stwierdził, że zastrzeżenie dopuszczalności rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem umowy o pracę zawartej na czas określony dłuższy niż sześć miesięcy może być dokonane przez każde zachowanie się stron, które ujawnia ich wolę w sposób dostateczny.
Niemniej zawsze korzystniej jest zachować postać pisemną. Pozwala to uniknąć sporów, czy faktycznie zastrzeżono dopuszczalność wymówienia. Oświadczenie firmy o wypowiedzeniu takiej umowy nie musi natomiast wskazywać przyczyny rozwiązania stosunku pracy. Firma nie ma więc obowiązku wyjaśniać pracownikowi na piśmie, co było powodem jego wcześniejszego zwolnienia.
—Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Kielcach
O czym pamiętać
- jeśli firma wypowiedziała pracownikowi umowę zawartą na czas określony, choć nie było dopuszczającej to klauzuli, faktycznie rozwiązała angaż bez wypowiedzenia
- w wymówieniu należy pouczyć etatowca o możliwości odwołania się do sądu pracy
- każdą umowę na czas określony wolno wypowiedzieć w razie upadłości lub likwidacji firmy
- koniec dwutygodniowego okresu wypowiedzenia musi przypadać w sobotę
Czego unikać
- zaniedbywania formy pisemnej dla ustalenia możliwości wypowiedzenia angażu
- stosowania wieloletnich umów na czas określony z klauzulą dopuszczającą ich wcześniejsze wymówienie
- wypowiadania angażu w czasie urlopu pracownika lub jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy
